پاسخ به سوالات جنسی کودکان 3 تا 12 سال + ویدیو آموزشی

سوالات جنسی کودکان را چطور پاسخ دهیم؟ بهترین زمان برای تربیت جنسی کودکان چه زمانی است؟ این‌ها نگرانی‌های والدین است که در مرحله‌ای از رشد کودک خود با آن مواجه می‌شوند و خیلی مواقع نمی‌دانند باید چه رفتاری داشته باشند. پاسخ به پرسش‌های جنسی کودکان باید متناسب با سن آنها باشد. هر زمان که کودک از شما سوال می‌پرسد، پاسخگوی او باشید و جواب دادن را به زمانی دیگر موکول نکنید مگر اینکه به او اطمینان بدهید حتما به این مساله می‌پردازید. در ادامه این مطلب بلاگ مامانینو تصمیم داریم در خصوص پاسخ به سوالات جنسی کودکان بیشتر صحبت کنیم.

به سوالات جنسی کودکان چطور پاسخ بدهیم؟

اینکه چطور به سوالات جنسی کودکان پاسخ بدهیم از اهمیت زیادی برخوردار است. حفظ آرامش و صبور بودن بسیار مهم است. سعی کنید دلهره و اضطرابی از خود نشان ندهید و بعلاوه هرگز سوالات کودک خود را مسخره نکرده و نادیده نگیرید.

پرسش‌های کودک خود را بی‌پاسخ نگذارید و اگر فرصتی برای پاسخ ندارید یا نمی‌دانید چطور جواب بدهید به او بگویید که حتما در زمان دیگر به آن پاسخ خواهید داد. به این صورت می‌توانید برای خودتان زمان بخرید تا اطلاعات کاملی متناسب با سن کودک به او بدهید. خانم دکتر کوثر یاوری روانشناس کودک در ادامه مراحل و ترتیب پاسخ به پرسش‌های جنسی کودک را بیان می نمایند:

چطور به سوالات جنسی کودکان پاسخ بدهیم: مرحله اول

به پرسش‌های کودک خود با دقت گوش کنید و به چشمان او نگاه کنید. با این کار به او نشان می‌دهید که شنونده‌ی خوبی هستید و برای او ارزش قائل می‌شوید. با جملاتی مانند “چه سوال خوبی پرسیدی” و غیره کودک خود را تشویق و ترغیب کنید همیشه برای سوالات خود به شما رجوع کرده و با شما احساس راحتی کند.

چطور به سوالات جنسی کودکان پاسخ بدهیم: مرحله دوم

بررسی کنید چرا کودک این سوالات را می‌پرسد و چه هدفی دارد. ببینید کودک شما چقدر از مساله درک دارد تا بتوانید متناسب با توانایی‌های ذهنی کودک به او پاسخ بدهید. از او سوال بپرسید تا متوجه شوید خودش در مورد این مساله چقدر اطلاعات دارد و چه چیزی باعث شده این سوال را بپرسد. مثلا از او بپرسید “عزیزم خودت چی فکر می‌کنی؟” به این صورت او را تشویق می‌کنید اطلاعات خود را به اشتراک بگذارد.

چطور به سوالات جنسی کودکان پاسخ بدهیم: مرحله سوم

در مرحله‌ی سوم باید چیزی که کودک می‌گوید را تایید کنید و با توجه به سن و درک او، کاملا واضح و شفاف و البته درست، به سوالات جنسی کودکان پاسخ بدهید.

نکات مهم در پاسخ به سوالات جنسی کودکان

برای پاسخ به سوالاتی که کودکان در مورد مسائل جنسی می‌پرسند، این نکات را در نظر داشته باشید:

• نوع سوال
• ایجاد فضایی صمیمی و امن
• اجتناب از قضاوت کودک
• ارائه اطلاعات صحیح متناسب با سن کودک
• استفاده از زبان ساده و قابل‌فهم
• استفاده از روش‌های تعاملی
• استفاده از منابع استاندارد و کتاب‌ها در این زمینه
• توجه به تفاوت‌های فردی
• فراهم کردن پشتیبانی و منابع کمکی

بچه ها از چه زمانی شروع به کنجکاوی در مورد بدن خود می‌کنند؟

کودکان معمولا از سن 3 تا 6 سالگی نشانه های کنجکاوی جنسی را بروز می دهند و این امری کاملا طبیعی از مرحله رشد و نمو آنان است.در این سنین معمولا بچه‌ها شروع به پرسیدن سوالات ساده در خصوص تفاوت‌های جنسی که بین دختران و پسران وجود دارد می کنند. همچنین ممکن است در خصوص تماشای اندام‌های خود و دیگران کنجکاو باشند که امری طبیعی برای درک بدن و تفاوت‌های جنسی در آنان است.

والدین و مربیان برای پاسخ به سوالات جنسی کودکان باید با توجه به سن کودک انجام جواب دهند و اطلاعات مناسب و سازگار با سن کودک را در اختیار او قرار دهند.

پاسخ به سوالات جنسی کودکان در سنین مختلف

اگر کودک شما در مورد مسائل جنسی از شما سوال می‌پرسد، لازم است متناسب یا سن و درک او به این سوالات پاسخ بدهید.

پاسخ به سوالات جنسی کودکان زیر 3 سال

کودکان با کشف و شهود خود و دنیای اطرافشان را می‌شناسند. با شروع حرف زدن کودک، والدین می‌توانند مسائل جنسی را با یاد دادن نام اندام‌های جنسی شروع کنند. بعلاوه باید حفظ حریم خصوصی خود و دیگران را نیز به کودکان آموزش داد. برای کودک خود توضیح بدهید که باید لباس بپوشد تا اندام‌های خصوصی خود را پنهان کند و نباید به دیگران اجازه بدهد بدن او و به ویژه به اندام‌های خصوصی را لمس کنند.

پاسخ به سوالات جنسی کودکان 3 تا 6 سال

سوالات جنسی کودکان 3 تا 6 سال معمولا در خصوص نحوه تولد است. در این موارد بهتر است پاسخ‌هایی مناسب و نه تخیلی به کودک خود بدهید. در این سن کودک به اندام جنسی خود و دیگران توجه زیادی می‌کند چرا که به دنبال کشف بدن خود است.

اگر کودک دائما بدن خود را لمس می‌کند، واکنش بدی نشان ندهید و او را تنبیه یا تحقیر نکنید. در عوض لازم است با او صحبت کنید که اندام خصوصی خود را به دیگران نشان ندهد و نباید در محیط‌های عمومی این کار را بکند.

پاسخ به سوالات جنسی کودکان 6 تا 9 سال

از 6 تا 9 سالگی کودکان تفاوت‌های جنسیتی و تغییرات جنسی را تجربه می‌کنند. علائم قاعدگی در دختران و نشانه‌های بلوغ در پسران کم کم شروع می‌شود. کودکان در این دوران سوالاتی در مورد جنسیت موافق یا مخالف می‌پرسند و یا ممکن است رفتارهایی ناهنجار نشان دهند. اگر شاهد رفتارهای نامتعارف از فرزند خود شدید بهتر است با او صحبت کنید و یا از مشاور کمک بگیرید.

پاسخ به سوالات جنسیتی نوجوانان

آموزش‌های مناسب و پاسخ به سوالات جنسی کودکان و نوجوانان، احتمال آسیب جنسی به آنان را تا حد زیادی کاهش می‌دهد. اگر نوجوان با والدین خود ارتباط خوبی داشته باشد و از سمت آنها حمایت دریافت کند، کمتر در معرض خطر آسیب جنسی خواهد بود. بهتر است از سنین پایین در مورد این مسائل با فرزند خود صحبت کنید تا در نوجوانی راحت‌تر بتواند از شما در این خصوص سوال بپرسد.

درباره این موضوعات با کودک حرف بزنید

آنچه اغلب برای والدین دشوار است، صحبت با کودکان در خصوص تغییرات، تمایلات، احساسات، تفاوت‌ها و چالش‌های جنسی است که انسان‌ها با آن روبرو می‌شوند. اگرچه شاید برای نسل‌های پیشین این مسائل تابو در نظر گرفته می‌شدند اما زندگی مدرن امروزی مستلزم ارائه‌ی آموزش از سمت والدین است. برای سلامت جسمی و روانی فرزند خود بهتر است در مورد موضوعات زیر با فرزند خود صحبت کرده و سوالات جنسی کودکان را پاسخ دهید.

1. بازی‌های جنسی: دکتر بازی راهی برای کنجکاوی جنسی

بر خلاف تصور خیلی از والدین، دکتر بازی یک بازی جنسی نیست بلکه تلاش کودکان برای کشف تفاوت‌های دوستان و همسالانشان است. این کار کودکان به خاطر کنجکاوی است و نباید آنها را به خاطر این کار سرزنش کنید. با این حال به کودک خود آموزش بدهید که هرگز به دیگران اجازه ندهد اندام‌های خصوصی او را لمس کنند. با آموزش مهارت نه گفتن می‌توانید از خیلی از مشکلات پیشگیری کنید.

2. اندام‌های جنسی: گذاشتن نام صحیح اندام تناسلی برای کودکان

از زمانی که کودک حرف زدن را یاد می‌گیرد می‌توانید نام اعضای بدن را به او یاد بدهید. با این حال سعی کنید برای اندام جنسی کودک نام صحیح و مناسب انتخاب کنید. نام‌های نامتعارف و عجیب باعث می‌شوند کودک احساس شرم داشته و از صحبت کردن در مورد اندام‌های خصوصی خود احساس خجالت کند. بنابراین از نام‌های واقعی استفاده کنید و یا با عنوان “اندام خصوصی” آن را بیان کنید.

3. دوران بلوغ

دوران بلوغ دوره‌ای چالش‌برانگیز است. بنابراین حتما در مورد بلوغ و تغییرات خلق و خو و جسمی با فرزند خود صحبت کنید تا هر دو برای این دوران آمادگی لازم را داشته باشید. شما می‌توانید تجربیات خود را با کودک در میان بگذارید و احساسات خود را بیان کنید.

در این گفتگوها سعی کنید یک همراه و همدل باشید. با نوجوان خود در خصوص رفتارهای جنسی خطرناک، بیماری‌های جنسی و غیره توضیحات لازم بدهید. هرگز فکر نکنید که صحبت کردن در خصوص این مسائل با نوجوانان اشتباه است. دسترسی نوجوانان به اینترنت و دنیای مجازی باعث شده آنها به اطلاعات زیادی دسترسی داشته باشند. بنابراین بهتر است خودتان اولین کسی باشید که این اطلاعات را در اختیار او قرار می‌دهد.

4. تجاوز جنسی

یکی از مسائلی که باید در مورد آن با کودک خود صحبت کنید، تجاوز جنسی است. این کار ساده‌ای نیست و صحبت درباره آن نیز دشوار است اما لازم است به کودک خود اطلاعاتی بدهید. در سنین پایین با شرح اندام‌های خصوصی آنها شروع کنید و به آنها بگویید که هرگز نباید به دیگران اجازه بدهند اندام خصوصی آنها را لمس کنند.

کودکان بین 5 تا 7 سال باید درباره لمس بدن از سمت افراد امن و ناامن بدانند و در سن 8 تا 11 سالگی نیز باید با مفهوم رضایت در روابط سالم اشنا شوند. برای سن 8 تا 11 سال نیز به آنها توضیح دهید که برخی افراد ممکن است بخواهند با روابط جنسی به دیگران آسیب بزنند. بنابراین نباید به افراد غریبه اعتماد کنند و حتما مشکلات خود را با شما در میان بگذارند.

چرا باید به سوال جنسی کودک جواب بدهیم؟

پاسخ دادن به سوالات جنسی کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا کودک به طور طبیعی در مسیر رشد با این سوالات مواجه می‌شود و نباید ابهامی برای او وجود داشته باشد. به دلایل زیر حتما به سوالاتی که کودک یا نوجوان شما در مورد مسائل جنسی می‌پرسد، پاسخ بدهید:

1. کودکان درباره همه‌چیز کنجکاو هستند

کودکان به دنبال کشف و شهود هستند و برای چیزهایی که تازگی دارد، کنجکاوی می‌کنند. همانطور که کودکان ممکن است در خصوص جهان، وجود خدا، سیارات و غیره از شما سوال بپرسند، ممکن است در مورد موضوعات جنسی نیز سوالاتی را مطرح کنند. بنابراین همیشه آماده‌ی پاسخگویی به کنجکاوی‌های آنها باشید.

2. کودک به حمایت شما نیاز دارد

کودکان به حمایت از سمت والدین خود نیاز دارند و این کار شامل پاسخگویی به سوالات جنسی کودکان نیز می‌شود. با پاسخ دادن به سوالات آنها به کودکان خود اطمینان می‌دهید که از آنها حمایت می‌کنید و می‌توانند همیشه روی شما حساب کنند. اگر این امکان را در اختیار فرزند خود قرار ندهید، ممکن است به دنبال جایگزین باشند که اطلاعاتی بیشتر در اختیار آنها قرار داده و کودک از نظر جسمی و روانی آسیب ببیند.

3. پاسخ به سوالات جنسی به ساختن رابطه‌ای سالم کمک می‌کند

وقتی به سوالات جنسی کودکان پاسخ می‌دهید، در واقع رابطه‌ای سالم با او ایجاد می‌کنید و به فرزند خود این حس را می‌دهید که می‌تواند به شما اعتماد داشته باشد. از این فرصت برای تربیت جنسی کودک، آموزش حریم خصوصی، افزایش آگاهی و عزت نفس و غیره استفاده کنید.

4. پاسخ درست به سوالات جنسی کودکان، ضامن سلامت جنسی آنها است

مشکلات جنسی در بزرگسالی اغلب به خاطر آگاهی ندادن در دوران کودکی است. به سوالات جنسی کودکان خود صادقانه و درست پاسخ بدهید و احساس شرم را از او بگیرید. به این صورت به کودک خود کمک کنید تا هویت جنسی خود را بپذیرد.

چه زمانی به پرسش‌های جنسی کودک پاسخ بدهیم؟

بهترین زمان برای صحبت با کودکان در خصوص مسائل جنسی و یا پاسخ به سوالات جنسی کودکان بستگی به شرایط هر خانواده می‌تواند متفاوت باشد. با این حال برای طرح این مساله دو نکته را در نظر داشته باشید:

• بگذارید بپرسند: همیشه آمادگی لازم برای پاسخ دادن به سوالات کودکان در خصوص مسائل جنسی را داشته باشید و هر زمان که از شما سوالی پرسیدند، به بهترین نحو به آنها پاسخ بدهید.
• خودتان پیش‌قدم شوید: هر وقت شرایط و زمان را مناسب دیدید، بحث در خصوص مسائل جنسی را مطرح کنید. برای مثال اگر یکی از نزدیکان باردار است می‌توانید در خصوص باردار شدن توضیحات مختصری بدهید. اگر کودک شما هیچ سوالی در مورد مسائل جنسی نمی‌پرسد، خود پیش‌قدم شوید و با او در این خصوص صحبت کنید.

چگونه درباره مسائل جنسی با فرزندان خود صحبت کنیم؟

اگرچه پاسخ خوب و درست دادن به سوالات جنسی کودکان بسیار مهم است اما این کافی نیست. لحن بیان شما، نوع برخورد شما و حتی حالت چهره و کلماتی که استفاده می‌کنید همگی می‌توانند بسیار مهم باشند.

1. پذیرای کودک یا نوجوان خود باشید

در پاسخ به سوالات جنسی کودکان کاملا آرام باشید و عصبانی نشوید. با واکنش تند نشان دادن باعث ایجاد شرم در فرزند خود می‌شوید. بنابراین سعی کنید پذیرای سوالات آنها باشید و آنها را تشویق کنید تا باز هم از شما سوال بپرسند. به این صورت عزت نفس فرزند خود را نیز پرورش خواهید داد.

2. از او سوال بپرسید

قبل از اینکه به سوال فرزند خود پاسخ بدهید از او بپرسید که خودش در این باره چه فکری می‌کند. به این صورت می‌توانید میزان اطلاعات فرزند خود را نیز بررسی کنید و پاسخ خود را نیز در حد درک و توانایی‌های او بدهید.

3. پاسخ به سوالات جنسی کودکان را به زمان دیگری موکول کنید

اگر پاسخ سوالات جنسی کودکان را نمی‌دانید، پاسخ دادن را به زمانی دیگر موکول کنید. کاملا صادقانه به او بگویید که زمانی دیگر در مورد آن با هم صحبت خواهید کرد.

چند نمونه از مهمترین سوالات و پاسخ به سوالات جنسی کودکان

در ادامه معروفترین سوالات جنسی که ممکن است برای کودکان به وجود بیاید و از شما بپرسند را بیان نموده ایم:

1. سوال: بدن من چرا این شکلی است؟

اگر کودک در مورد بدن خود سوال می‌پرسد به آنها توضیح بدهید که انسان‌ها با هم متفاوت هستند و هرکس به نوعی زیبا است. بخش‌های مختلف بدن ما وظایف مختلفی بر عهده دارند و ما باید از آنها محافظت کنیم. به سوالات جنسی کودکان با دقت و حساسیت پاسخ بدهید.

2. سوال: بچه‌ها چطور به دنیا می‌آیند؟

در پاسخ به کودک یا نوجوان که از شما می‌پرسد چطور به دنیا آمده، داستان‌های خیالی نسازید و متناسب با سن آنها پاسخ بدهید. در پاسخ به کودکان خردسال می‌توانید به طور ساده از داستان رشد بچه داخل بدن مادر شروع کنید و اینکه وقتی به اندازه کافی بزرگ شد با کمک دکترها از آن خارج می‌شود. برای نوجوان‌ها نیز توضیح دهید که برای بچه‌دار شدن لازم است سلول‌هایی از بدن مادر و پدر با هم ترکیب شوند و در بدن مادر رشد کنند.

3. سوال: چرا دخترها و پسرها بدن‌های متفاوتی دارند؟

سوالات جنسی کودکان در مورد تفاوت‌های بدنی دخترها و پسرها هم باید به خوبی پاسخ داده شود. برای کودکان خردسال توضیح دهید بدن دخترها و پسرها وظایف مختلفی دارد. مثلا دخترها می‌توانند یک روز در بدن خود بچه داشته باشند.

برای نوجوانان نیز در مورد تفاوت هورمون‌ها و ژنتیک صحبت کنید که باعث می‌شود دخترها و پسرها اندام‌های جنسی متفاوتی داشته باشند و این تفاوت‌ها به تولید مثل و عملکرد بدن هر جنس کمک می‌کند.

4. سوال: بوسیدن چه حسی دارد؟

برای کودکان خردسال خود که در مورد بوسه سوال می‌پرسند می‌توانید توضیح دهید که بوسیدن نشانه‌ی عشق و محبت است. برای نوجوانان نیز توضیح دهید که بوسیدن می‌تواند به دلایل مختلف باشد. برخی بوسه‌ها نشانه‌ی محبت و دوستی هستند و برخی دیگر نیز برای روابط عاطفی در افراد بالغ است.

5. سوال: چرا باید حریم خصوصی را رعایت کنم؟

برای کودکان خردسال خود توضیح دهید که بدن آدم‌ها متعلق به آنهاست و همه باید از بدن خود محافظت کنند. برای آنها شرح دهید که برخی بخش‌های بدن ما خصوصی است و نباید آن را به کسی جز پدر یا مادر نشان دهیم. بعلاوه برای نوجوان خود نیز در مورد رعایت حریم خصوصی شرح دهید. نوجوانان باید بدانند که حفظ حریم خصوصی به معنای احترام به خود و دیگران است و هرکسی باید از حریم خصوصی خود محافظت کند.

چگونه و در چه سنی در مورد عادت ماهیانه برای فرزندمان توضیح دهیم؟

در بازه‌ی سنی 9 تا 11 سالگی که دختران به بلوغ می‌رسند باید در مورد عادت ماهیانه با آنها صحبت شود. پیش از صحبت در این خصوص اطمینان حاصل کنید که فرزند شما آمادگی ذهنی برای درک این موضوع را دارد. این صحبت‌ها را به صورت خصوصی و با مهربانی انجام دهید تا کودک احساس آرامش و امنیت کند.

مساله عادت ماهانه و تغییرات بدنی را به صورت ساده و قابل‌فهم برای آنها تشریح کنید و به سوالات آنها نیز با صبر پاسخ دهید. برای فرزند خود توضیح بدهید که این تغییرات در بدن آنها طبیعی است. به آنها اطمینان بدهید که حمایت و کمک شما را دارند. در نهایت اینکه در صورت لزوم برای انها کتاب‌های آموزشی تهیه کنید.

سوالات مهم در خصوص پاسخ به سوالات جنسی کودکان

در ادامه به تعدادی از سوالاتی که با خواندن این متن ممکن است برایتان ایجاد شود پاسخ داده ایم:

به سوالات جنسی کودکان و نوجوانان باید چه پاسخی داد؟

پاسخ به سوالات جنسی کودکان باید صادقانه، درست و متناسب با سن آنها باشد. علت سوالات و میزان اطلاعات آنها را بررسی کنید و در حد درک کودک و نوجوان خود به او توضیح بدهد.

چگونه می‌توانم به فرزندم در مورد تغییرات جسمی و هیجانی دوران بلوغ توضیح دهم؟

برای پاسخ به سوالات جنسی کودکان باید آمادگی و اطلاعات کافی داشته باشید. در مورد تغییرات جسمی و هیجانی دوران بلوغ حتما به تغییرات بدن و تحولات جنسی اشاره کنید. به آنها توضیح بدهید که این تغییرات طبیعی است.

آیا آموزش مفاهیم اخلاقی و اجتماعی در همه بازه‌های سنی ضروری است؟

بله. شما می‌توانید در تمام بازه‌های سنی، مفاهیم اجتماعی و اخلاقی را همگام با پاسخ به سوالات جنسی کودکان آموزش بدهید. برای مثال به کودکان 4 تا 6 سال در مورد رفتار درست و احترام به دیگران آموزش بدهید. برای کودکان  تا 12 سال مفاهیم اخلاقی مانند صداقت، مسئولیت‌پذیری و غیره را مطرح کنید.

اگر کودک را حین دکتر بازی یا خودلمسی دیدیم چه واکنشی نشان دهیم؟

آرامش خود را حفظ کنید و با ملایمت در یک مکان خصوصی و نه عمومی با کودکتان صحبت کنید. او را سرزنش نکنید و سعی کنید مرزها و قوانین را در خصوص بازی با او تعریف کنید و اگر نیاز به کمک داشتید با مشاورین تماس بگیرید.

منبع: toronto, authenticintimacy