اختلال خواب در کودکان: بررسی دلایل و نشانهها + روش درمان
اختلال مشکلات خواب در کودکان زندگی فرزندتان را سخت کرده است؟ همه ما در طول روز باید چند ساعت خواب را داشته باشیم تا در روز سرحال باشیم. اما کودک شما ممکن است به اندازه کافی خواب نداشته باشد. به این مشکل اختلال خواب در کودکان میگویند. علائم آن هم مختلف است. برای مثال، اگر کودکتان در طول روز بیحوصله باشد، تمرکزش را از دست بدهد یا فقط در شب یک ساعت و نیم یک بار از خواب بیدار شود، دچار بیخوابی شده است. این مسئله میتواند دلایل مختلفی داشته باشد؛ دندان قروچه، سندروم پای بیقرار، کابوس، وحشتهای شبانه و دلایل دیگر میتوانند باعث بروز این مشکل شوند. بنابراین، اگر با اختلال مشکلات خواب در کودکان مواجه هستید، با ما در این مقاله از مامانیتو همراه باشید در مورد این مسئله، علائم اختلال خواب در کودکان و دلایل آن توضیح دهیم.
معرفی اختلال خواب در کودکان
تعریفی کوتاه از اختلال خواب در کودکان
اختلال خواب در کودکان شامل تمام مواردی است که ممکن است در کیفیت خواب، زمان بندی و مدت آنان ایجاد شده و بر آن تاثیر بگذارد.
هر فردی در طول شب باید میزان مشخصی خواب داشته باشد تا در روز کارهای خود را به خوبی و با تمرکز انجام دهد. اما همه این میزان خواب را ندارند. در حقیقت، بر طبق تعریف انجمن روانپزشکی آمریکا، اگر مشکلاتی در کیفیت خواب، زمانبندی و مدت آن در کودکان وجود داشته باشد، به این مسئله اختلال خواب در کودکان میگویند. اما وقتی فرزند شما به اندازه کافی نمیخوابد چه اتفاقی میافتد؟ خانم دکتر کوثر یاوری در این مطلب بیشتر به این موضوع می پردازند، همراه ما باشید.
وقتی بچهها به اندازه کافی نمیخوابند چه اتفاقی میافتد!
اختلال خواب در کودکان مسئله جدی است که ممکن است باعث بروز عوارض دیگری در زندگی آنها شود که چند تای آنها عبارتند از:
- دمدمی مزاج شدن و تغییر در روحیه و خلق و خو
- حس خواب آلوده بودن در طول روز
- نمیتوانند احساساتشان را به خوبی کنترل کنند
- سیستم ایمنی شان ضعیف میشود
- کوتاه شدن حافظه
- ضعیف شدن قابلیت حل مسئله
- سلامت عمومی و کلی بدنشان بدتر میشود
نحوه خوابیدن کودکان: مدت زمان مناسب برای خواب کودکان
برای اینکه اختلال خواب در کودکان را بهتر متوجه شوید، باید بدانید که خردسالان در هر بازه سنی تا چه مدت میخوابند. این مدت زمان برای هر سنی متفاوت و به این صورت است:
- سن ۱ تا ۴ هفتگی: ۱۵ تا ۱۶ ساعت
- سن ۱ تا ۱۱ ماهگی: ۱۴ تا ۱۵ ساعت
- از سن یک سالگی: ۱۲ تا ۱۴ ساعت
- از سن دو سالگی: ۱۲ ساعت
- از سن ۳ تا ۶ سالگی: ۱۰ تا ۱۲ ساعت
- از سن ۷ تا ۱۲ سالگی: تقریباً ۱۰ ساعت
- از ۱۲ سالگی: ۸ تا ۹ ساعت
الگوهای بیخوابی در اختلال خواب در کودکان
معمولا اختلال خواب در کودکان از یک الگو پیروی میکند که روند آن به صورت زیر است:
- مرحله ابتدایی: در این مرحله به مدت ۳۰ دقیقه یا بیشتر طول میکشد تا کودک خوابش ببرد.
- مرحله میانه: کودک شما در نیمه شب از خواب بیدار میشود و تا مدت طولانی نمیتواند بخوابد.
- مرحله پایانی: بعد از به خواب رفتن، فرزند شما صبح خیلی زود از خواب بیدار میشود.
با این وجود، نشانه های اختلال خواب کودکان چطور خودشان را نشان میدهند؟
علائم اختلال خواب در کودکان
نشانه های اختلال خواب در کودکان مشخص هستند که اگر شما آنها را به طور مکرر در کودکتان دیدید به این معنی است که او چنین مشکلی را دارد:
- از خوابیدن و رفتن به رختخواب امتناع میکند
- قبل از خوابیدن ترسهای شبانه دارد و در مقابل خواب مقاومت میکند
- زودتر از زمان عادی بیدار میشود
- مشکل داشتن خواب مناسب، چرت زدن و بیدار شدن در صبح یا برای مدرسه
- کودک شما روی تختش دراز کشیده و مدام از شما میخواهد برایش کتاب بخوانید، آهنگ پخش کنید یا نوشیدنی درست کنید، به طوری که این فرایند ممکن است یک یا دو ساعت طول بکشد
- کودک شما هر یک ساعت و نیم از خوابش بیدار میشود
- کودک شما در شب پایش تکان میخورد
- کودکتان با صدای بلند خروپف میکند
- فرزندتان به طور مکرر در شب خواب ناآرام و پر استرسی دارد
- در طول روز به شدت کسل و خواب آلود است
- مشکلات رفتاری مثل بیش فعالی یا پرخاشگری دارد
- انگیزهاش پایین آمده است
- رفتارش در طول روز به شدت دمدمی مزاج و تحریکپذیر است
- تحمل و صبرش کم شده است
- در زمان مدرسه نمیتواند روی کارهایش تمرکز کافی داشته باشد
دلایل اختلال خواب در کودکان: چه عواملی منجر به اختلالات خواب در کودکان میشود؟
علت اختلال خواب در کودکان و بروز آن متنوع است. چند تا از دلایل آن عبارتند از:
دلایل اختلال خواب در کودک: 1. بیخوابی یا اینسامنیا در کودکان
یکی از دلایل بی خوابی کودکان اینسامنیا (بی خوابی) است که از نظر متخصصان خود به سه بخش بی خوابی رفتاری، بی خوابی مشروط و اختلالات خواب گذرا تقسیم می شود.
یکی از شایعترین انواع علت اختلال خواب در کودک بیخوابی است که متخصصان آن را به سه دسته عمومی تقسیم کردهاند:
بی خوابی رفتاری
یکی از دلایل اختلال خواب در کودکان نوپا بیخوابی رفتاری است که تا سن ۵ سالگی در آنها شایع است. بیخوابی رفتاری یعنی که کودک شما در برابر به خواب رفتن به زمان طولانی مقاومت نشان داده و مدام در طول شب بیدار میشود.
البته در حالت عادی، این بیخوابی رفتاری ممکن است دو دفعه رخ دهد. اما اگر به طور مکرر این اتفاق پیش آمد پس نشان دهنده علت اختلال خواب است.
بی خوابی مشروط
این نوع از علت اختلال خواب در کودکان بیشتر در فرزندان در سن بالاتر مثل نوجوانان شایعتر است. در بیخوابی مشروط آنها به خاطر اضطراب و استرس یا نمیتوانند در زمان خواب بخوابند یا اینکه به مدت طولانی در خواب نمیمانند.
اختلالات خواب گذرا
یکی دیگر از دلایل اختلال خواب در کودک نوپا این است که آنها به خاطر به هم خوردن برنامه عادی روزانهشان خوابشان هم دچار اختلال میشود. برای مثال، اگر کودکتان همراه با شما به سفر برود یا رویداد پر استرسی را تجربه کند خواب او هم تحت تاثیر قرار میگیرد.
دلایل اختلال خواب در کودکان: 2. آپنه انسدادی خواب (OSA)
همیشه دلایل اختلال خواب در کودکان روحی و روانی نیست. در حقیقت، یکی از انواع علت اختلال خواب کودکان فیزیکی و آپنه انسدادی خواب است. آپنه انسدادی خواب یعنی که بافتهای گلوی کودک در زمان تنفس او در خواب مسیر عبور هوا را مسدود میکنند.
برای همین، در طول تنفس کودک به طور مکرر منقطع و کوتاه میشود که این خواب شبانه او را به هم میریزد. در کودکان، اغلب دلیل بروز آپنه انسدادی خواب بزرگ شدن لوزهها، چاقی، برخی شرایط دندانی یا حتی نقص مادرزادی هم است. البته گزینههای درمانی مختلفی هم برای این عارضه وجود دارد که چند تای آنها عبارتند از:
- دستگاه فشار جریان هوای همواره مثبت (CPAP)
- استفاده از محافظ دهان در شب
- امکان انجام عمل جراحی در صورت بزرگ بودن لوزهها یا آدنوئیدها
خروپف در کودکان
خرناس کشیدن در کودکان ممکن است طبیعی باشد. به طور کلی ۱۰ تا ۱۷ درصد از کودکان در زمان خواب ممکن است خرناس بکشند. اما زمانی خروپف کردن تبدیل به یک علت اختلال خواب در کودکان میشود که به طور مکرر و دائم باشد.
بنابراین، اگر میبینید کودکتان هر شب خرناس میکشد، این خرناس کشیدن ممکن است بیانگر عارضه جدیتری مثل آپنه انسدادی خواب باشد.
دلایل اختلال خواب در کودک: 3. راه رفتن در خواب
یکی از دلایل اختلال خواب در کودکان نوپا راه رفتن در خواب است. در این عارضه، کودکان در شب به غیر از راه رفتن در خواب حرکات پیچیده هم انجام میدهند. برای بیشتر کودکان، این عارضه با بزرگ شدنشان برطرف میشود. اما اگر شما این پدیده را به صورت مداوم و مکرر در آنها دیدید، بهتر است که با پزشک معالجشان مشورت کنید.
دلایل اختلال خواب در کودکان: 4. وحشتهای شبانه
اگر دیدید که کودکتان در شب به طور ناگهانی با وحشت و ترس زیاد از خواب بیدار شد اما به یاد نمیآورد که چه دیده، احتمالاً دچار وحشت شبانه شده است. وحشتهای شبانه یکی از دلایل اختلال خواب در کودکان نوپا هستند و معمولاً در اطفال بین ۵ تا ۷ سال رخ دادنشان شایع است.
متاسفانه معمولا راه درمان خاصی برای این علت اختلال خواب کودکان وجود ندارد، مگر اینکه شما بعد از بیدار شدن ناگهانی کودکتان به او آرامش خاطر بدهید. اگر هم دوست داشته باشید، میتوانید با پزشک معالج او در این مورد صحبت کنید.
کابوس در کودکان
در صورتی که کودک شما در طول روز استرس یا اضطراب داشته باشد، احتمالش زیاد است که در شب کابوس ببیند. کابوسی یکی از دلایل اختلال خواب در کودکان است. اما باید یادتان باشد که با وحشت شبانه فرق میکند. برای مثال، در وحشت شبانه حرکت چشم کودکان در طول خواب آرام، اما در کابوس به خاطر رویا دیدن تند است.
علت اختلال خواب کودکان: 5. خوابآلودگی مفرط در طول روز (خواب زیاد در طول روز)
اصولاً بین ۱۰ تا ۲۰ درصد از کودکان در طول روز خواب آلودگی مفرط دارند. این عارضهای که از دلایل اختلال خواب در کودکان است شامل کاهش هوشیاری و افزایش تمایل به خواب آنها در طول روز میشود. همچنین، کودکان میتوانند علائم دیگری مثل بیش فعالی، بیقراری و رفتارهای تهاجمی را هم نشان دهند.
دلایل اختلال خواب در کودکان: 6. دندان قروچه
گاهی اوقات پیش میآید که کودک شما در خواب دندانهای خودش را به طور مکرر روی همدیگر فشار میدهد که به این پدیده دندان قروچه میگویند. دندان قروچه یکی از علت های اختلال خواب در کودکان است که عامل اصلی آن میتواند استرس در آنها باشد.
با افزایش سن کودکان این مشکل هم در آنها کمتر میشود. اما اگر به طور مداوم این مشکل را در او مشاهده کردید، شاید بهتر باشد که با پزشک معالج او در این مورد مشورت کنید.
علت اختلال خواب کودکان: 7. سندرم پای بیقرار
در سندروم پای بیقرار کودکان مایل هستند که پاهای خود را مدام تکان دهند. اما این مسئله دردی برای آنها به وجود نمیآورد. سندروم پای بیقرار به این علت یکی از دلایل اختلال خواب در کودک است که در وقت شب و در استراحت شدت آن بیشتر میشود. علت بروز آن هم متفاوت است. برای مثال، علتش میتواند به خاطر کمبود آهن یا دلایل ژنتیکی در کودک باشد.
دلایل اختلال خواب در کودکان: 8. شب ادراری
یکی دیگر از مسائلی که به طور غیر مستقیم باعث دلایل اختلال خواب در کودکان میشود شب ادراری است. شب ادراری یعنی که کودک شما به طور غیر ارادی در خواب ادرار میکند. این مسئله میتواند باعث بیدار شدن کودک شده و کیفیت خواب او را کاهش دهد.
دلایل اختلال خواب کودکان: 9. سندروم آپنه خواب مرکزی (CSA)
این نوع علت اختلال خواب در کودکان مرتبط به مشکلات تنفسی است. سندروم آپنه خواب مرکزی زمانی رخ میدهد که مغز سیگنالی برای تنفس به بدن نمیفرستد. بنابراین، کودک شما در هنگام خواب تنفس خود را متوقف میکند که باعث بیدار شدن او میشود. این پدیده به خاطر ناپایداری سیستم کنترل تنفس اتفاق میافتد، مخصوصاً موقعی که کودک از مرحله بیداری وارد خواب میشود.
سندرمهای هیپرونتیلاسیون/هیپوکسیک مرتبط با خواب
در صورتی که در محیط خواب کودکتان اکسیژن به میزان کم یا دی اکسید کربن زیاد وجود داشته باشد، خواب او مختل میشود. به چنین پدیدهای سندرومهای هیپرونتیلاسیون/هیپوکسیک میگویند که یکی از دلایل اختلال خواب در کودکان هستند.
دلایل اختلال خواب در کودکان: 10. نارکولپسی یا حمله خواب
یکی دیگر از دلایل اختلال خواب در کودکان ناکولپسی یا حمله خواب است. در این حالت آنها به قدری حالت خواب آلودگیشان شدید است که انگار در حالت رویا به سر میبرند. همچنین، ممکن است که کشمندی عضلانی در آنها به طور ناگهانی از بین برود.
علت اختلال خواب کودکان: 11. سندرم تاخیر فاز خواب
معمولا کودکان هم مانند ما در ساعات مشخصی از شب به خواب میروند. اما اگر از این ساعت معین دیرتر بخوابند، ممکن است خوابشان مختل شود. در نتیجه، سندروم تاخیر فاز خواب یکی از دلایل اختلال خواب در کودک است که میتواند در فعالیتهای روزانه کودک تاثیر منفی بگذارد.
دلایل اختلال خواب کودکان: 12. پرخوابی
پرخوابی یک اختلال است که کودک شما با دچار شدن به آن در طول روز به طور مکرر چرت میزند، ممکن است کنترل عضلاتش را به طور موقت از دست بدهد و حتی توهم ببیند. همچنین، پرخوابی یکی از انواع علت اختلال خواب در کودکان است که عوامل آن میتوانند سندروم تاخیر فاز خواب یا حمله خواب باشند.
اختلال خواب در کودکان اوتیسم
برای کودکان مبتلا به اوتیسم خواب راحت میتواند بسیار چالش برانگیز باشد. این به خاطر آن است که آنها در اواسط شب میتوانند نسبت به عوامل محیطی مانند لمس یا صدا واکنش بیش از حد نشان دهند.
برای مثال، کودکان در حالت عادی نسبت به بسته شدن صدای در از خواب نمیپرند. اما کودک اوتیسمی ممکن است زود از خواب بپرد و استرس بگیرد. در نتیجه، اختلال خواب در کودکان اوتیسم هم شایع است.
اختلال خواب در کودکان بیش فعال
اطفالی هم که مشکل بیش فعالی دارند به احتمال زیاد دچار اختلال خواب در کودکان میشوند. برای مثال، آنها بیشتر به خاطر سطح هوشیاری بالا برایشان سخت است که به خواب بروند و زود هم از خواب میپرند.
نکاتی برای بهبود خواب کودک مبتلا به مشکلات خواب
حالا که ما در مورد دلایل و انواع اختلال خواب در کودک صحبت کردیم، بیاید ببینیم که از چه راههایی میتوانیم برای بهبود خواب آنها استفاده کنیم. برای این کار، شما میتوانید از چند روش زیر استفاده کنید:
بهبود بهداشت خواب
شما با آموزش دادن کودکتان برای بهتر کردن بهداشت خوابش میتوانید اختلال خواب در کودکان را کمتر کنید. برای مثال، کارهایی مثل انجام دادن فعالیتهای ورزشی روزانه و کم کردن استفاده از صفحه نمایش اسمارت فون و کامپیوتر در ساعت پایانی روز میتواند بهداشت خواب کودکتان را خیلی بهتر کند.
کاهش عوامل استرس زا و ترویج آرامش کودک
وقتی که کودک شما مشکلات سلامت روان مثل استرس و اضطراب داشته باشد، بیشتر احتمال ابتلای اختلال خواب در او وجود دارد. در نتیجه، شما با راه حلهایی مثل مدیتیشن یا روشهای آرامبخش و کم کردن اضطرابش میتوانید عوامل استرسهای او را از بین برده و کیفیت خوابش را بهتر کنید.
یک روال تنظیم کنید
داشتن یک روال برای کودک و انجام مراحل مشابه میتواند او را عادت دهد تا خواب منظمی داشته باشد. برای مثال، شما میتوانید هر شب برای او قبل از خواب کمی کتاب بخوانید، خاطره تعریف کنید یا داستان بگویید. اینها روال منظمی برای او به وجود میآورند و میتوانند به کاهش اختلال خواب در کودکان کمک کنند.
وسایل برقی را از پریز بکشید
سعی کنید اتاق خواب کودک خود را از وسایل برقی خالی نگه دارید. این وسایل میتوانند دچار اختلال خواب در کودک شوند. همچنین، سعی کنید تا یک ساعت قبل از خواب کودکتان را از دیدن صفحات نمایش اسمارت فون و کامپیوتر دور نگه دارید.
عوارض اختلال خواب در کودکان
اختلال خواب در کودکان میتواند پیامدها و عوارض مختلفی برای آنها داشته باشد که چند تای آنها عبارتند از:
- تغییرات رفتاری مانند رفتارهای تهاجمی
- ضعف در عملکرد سیستم ایمنی
- کاهش تمرکز و توجه
- کاهش توانایی سازگاری
- افزایش وزن و چاقی
- افت عملکرد در امور تحصیلی
- اختلالات شناختی و عصبی
- استرس، نگرانی و تنش روانی
- کاهش اعتماد به نفس
- اختلال در تعادل سیستمهای عصبی و هورمونی
- کاهش تولید هورمون رشد
- کاهش میل به خوردن و بیاشتهایی
- خستگی و حساسیتپذیری در طول روز
- انزوا، دوری از اجتماع و افسردگی
درمان اختلال خواب در کودکان
برای درمان اختلال خواب کودکان چند روش مختلف وجود دارد که آنها عبارتند از:
درمان اختلال خواب کودکان: 1. نمایش درمانی
یکی از روشهای انواع اختلال خواب در کودکان نمایش درمانی است. نمایش درمانی یعنی استفاده از بازیهای نمایشی و نقش آفرینی برای بیان احساسات و حل مشکلات روانی برای کودکانی هم که به خاطر مشکلات روحیشان دچار اختلال خواب هستند.
نمایش درمانی میتواند کاری کند که احساسات و مشکلات درونیشان را با استفاده از این روش بیان کرده و با آنها روبرو شوند.
درمان اختلال خواب کودکان: 2. موسیقی درمانی
به طور کلی، موسیقی میتواند تاثیر مثبتی روی روحیه و احساسات ما داشته باشد. در نتیجه، برای اختلال خواب در کودکان هم میتواند به استرس روزانه آنها کمک کرده و یک علت بیخوابی آنها را از بین ببرد.
درمان اختلال خواب کودکان: 3. تصحیح الگوی رفتاری خانواده
در خواب هم کودکان والدین را الگوی خود قرار میدهند! در نتیجه، اگر شما در ساعت مشخصی به خواب بروید آنها زودتر از شما یا نزدیک به آن ساعت به خواب میروند. بنابراین، برای پیشگیری از انواع اختلال خواب در کودکان سعی کنید که در صورت دیر خواب رفتن الگوی رفتاری خود را تصحیح کرده و در ساعت مناسبتری به خواب بروید.
به این صورت، کودک هم از شما یاد میگیرد و الگوی خوابش را منظم خواهد کرد.
درمان اختلال خواب کودکان: 4. دارو برای بیخوابی در کودکان
در صورتی که برای درمان اختلال خواب در کودکان روشهای عادی برایتان کارساز نبود، میتوانید با توصیه و تجویز پزشک این داروها را برای او تهیه کنید:
- آنتی هیستامین: استفاده از آنتی هیستامینها معمولاً برای مدت کوتاهی است و آنها باعث خواب آلودگی کودک در روز میشوند.
- کلونیدین: در صورتی که کودک شما دارای سندروم اختلال بیش فعالی یا مشکلات رفتاری باشد پزشک او ممکن است این دارو را برایش تجویز کند.
- ملاتونین: ملاتونین یک هورمون است که مغز ما به طور طبیعی آن را در شب تولید میکند و به آرامش دستگاه عصبی و تقویت خواب کمک میکند. در موارد ضروری هم پزشک میتواند این دارو را برای خواب تجویز کند.
- ریسپردال (ریسپریدون): پزشکان معمولا این دارو را برای کودکان اوتیسمی یا دچار مشکلات رفتاری تجویز میکنند.
- داروهای ضد افسردگی آرام بخش: آمی تریپتیلین و میرتازاپین جزو این داروها هستند.
سایر روشهای درمانی
شما با انجام تغییرات ساده در محیط خانهتان مثل کم کردن دستگاههای الکترونیک یا حتی تنظیم کردن الگوی خواب کودکتان میتوانید اختلال خواب در کودکان را کاهش دهید. اگر هم این مشکل فراتر از محیط خانه و مربوط به مشکلات جسمی یا آلرژیاش است، بهتر است که برای درمان آنها به پزشک مراجعه کنید.
چه زمانی با پزشک صحبت کنیم
برخی اوقات، کودک شما ممکن است که با یک کابوس از خواب بیدار شود. در این صورت، شما میتوانید با او در صبح صحبت کنید و به او بگویید که این تصاویر واقعی نیستند. اما اگر کودک شما مشکلات جدیتری مثل راه رفتن در خواب یا ترسهای شبانه داشت که شما با حرف زدن با او نمیتوانید چنین مشکلی را برطرف کنید بهتر است که او را به پیش یک فرد متخصص ببرید.
در این زمان، صحبت با متخصص در مورد اختلال خواب در کودکان مفید است، چون میتواند به شما کمک کند که محیط خانه را برای او مناسبتر کرده و کیفیت خوابش را بهتر کنید.
سوالات متداول در خصوص مشکلات خواب در کودکان
برای اختلال خواب در کودکان چند سوال زیر مطرح میشود:
علت کم خوابی در کودکان چیست؟
علت اختلال خواب در کودکان متنوع و متفاوت است. برای مثال، کودک شما ممکن است مشکلات جسمی مثل آپنه انسدادی خواب یا سندروم پای بیقرار داشته باشد. از طرف دیگر هم او میتواند به خاطر استرس و اضطراب در شب خواب خوبی نداشته باشد. بنابراین، شما باید به کودک خود نگاه کرده و علت بروز اختلال خواب را در او شناسایی کنید.
چگونه اختلالات خواب کودکان را درمان کنیم؟
برای درمان اختلال خواب در کودکان بیشتر اوقات انجام تغییرات مثبت در محیط خانه میتواند کمک کند. برای مثال، شما میتوانید محیط زندگی کودک را کم استرستر کنید. همچنین با داشتن عادات خواب سالم هم میتوانید الگوی خواب او را تغییر داده و مثبتتر کنید. همچنین، شما میتوانید او را به یک متخصص اطفال برای درمان اختلال خوابش هم ببرید.
سه اختلال خواب رایج در دوران کودکی چیست؟
سه تا از رایجترین انواع اختلال خواب در کودک بیخوابی، راه رفتن در خواب و کابوس دیدن هستند. با این حال، معمولاً این مشکلات با افزایش سن کودک هم کمتر میشوند.
منبع: sleepfoundation, healthline, childrenscolorado, stanfordhealthcare
- نگهداری از کودک توسط خویشاوندان: بررسی مزایا و معایب نگهداری...
- دعوای والدین جلوی کودک: بررسی تاثیرات مخرب بگو مگوی والدین...
- خواب پریشی در کودکان: انواع پاراسومنیا + علل و روش...
- مواجهه با فرزند مبتلا به بیماری صعب العلاج: آموزش نحوه...
- بدغذایی کودکان: دلایل + 21 راهکار طلایی برای مقابله با...
- محافظت از کودکان در برابر پدوفیل ها: نکات طلایی در...