لجبازی در کودکان: علائم و علت لجبازی کودکان + روش درمان

لجبازی در کودکان (به انگلیسی stubbornness) یک مرحله رشد طبیعی کودک و مشکلی است که تقریباً همه والدین در دوره‌ای با آن مواجه می‌شوند. گاهی کودک در برابر یک خواسته ساده مقاومت می‌کند، بهانه می‌گیرد یا بر خلاف حرف والدین عمل می‌کند. اما نگران نباشید؛ بسیاری از این رفتارها بخشی طبیعی از رشد و شکل‌گیری استقلال کودک است. علت لجبازی در کودکان می‌تواند شامل میل به جلب توجه، خستگی، محدودیت‌های زیاد یا حتی الگوگیری از والدین باشد.

نشانه‌های لجبازی در کودکان معمولاً در قالب مخالفت مداوم، گریه و پرخاشگری یا نادیده گرفتن قوانین دیده می‌شود. برای درمان لجبازی کودکان لازم نیست همیشه به تنبیه یا دعوا متوسل شوید. بهترین روش درمان گفت‌وگوی آرام، توجه به نیازهای منطقی، پرت کردن حواس، تعیین قوانین روشن و الگوسازی صحیح از سوی والدین است. اگر لجبازی فرزندتان ادامه‌دار و شدید باشد، مشاوره با یک روانشناس کودک می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

در این مطلب از وبلاگ مامانی نو، زیر نظر خانم کوثر یاوری، روانشناس کودک، می‌خوانید، دربارۀ علت‌های لجبازی کودکان 2 ساله تا 12 ساله صحبت می‌کنیم و راه‌ برخورد صحیح با کودک لجباز را می‌آموزیم.

منظور از لجبازی کودکان چیست؟

لجبازی در کودکان به معنای تمایل کودک به پافشاری بر نظر یا خواسته خود، حتی در برابر دلایل منطقی یا مخالفت دیگران است.

لجبازی کودکان به رفتارهایی گفته می‌شود که کودک در برابر دستورات، درخواست‌ها یا محدودیت‌ها مقاومت می‌کند و حاضر نیست انعطاف نشان دهد. این رفتار ممکن است شامل مخالفت، پرخاشگری، گریه و زاری یا حتی خودمحوری باشد. لجبازی رفتار رایجی است و می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند، مانند امتناع از انجام کارها، پیروی از قوانین یا تکمیل تکالیف مدرسه. بروز لجبازی در کودکان در بسیاری از موارد بخشی طبیعی از رشد و کسب استقلال کودک است، اما اگر شدت پیدا کند و مداوم باشد، ممکن است اثرات بدی داشته باشد.

علت لجبازی کودکان

اختلال لجبازی در کودکان بسته به شخصیت و نیازهای هر کودک و شرایط محیطی او علت‌های مختلفی دارد. در ادامه به برخی از علت‌های لجبازی بچه‌ها اشاره می‌کنیم:

1. نیاز به استقلال‌طلبی از دلایل لجبازی در بچه ها

علت لجبازی کودک 2 ساله تا 4 ساله ممکن است نیاز به استقلال‌طلبی باشد. لجبازی کودکان گاهی راهی برای ابراز وجود و نشان دادن توانایی تصمیم‌گیری مستقل است. لجبازی در کودکان در این سن فرایندی طبیعی در رشد کودک است و از تمایل کودک برای کنترل بر امور زندگی حکایت می‌کند.

2. جلب توجه از علل لجبازی کودک

انتظارات بیش از حد، وقت نگذاشتن برای کودک، امر و نهی زیاد، «نه» گفتن مداوم، عصبانیت والدین و تنبیه شدید می‌تواند سبب بروز اختلال لجبازی در کودک شود.

علت پرخاشگری و لجبازی کودکان ممکن است جلب توجه هم باشد. برخی کودکان از طریق لجبازی سعی می‌کنند توجه والدین یا مربیان را به خود جلب کنند.

3. نیاز به خودمختاری

حس مالکیت و تمایل به انجام امور به شکل مستقل، یکی دیگر از علت‌های شایع لجبازی در کودکان است. وقتی کودک محدود می‌شود یا خواسته‌اش نادیده گرفته می‌شود، احتمال بروز لجبازی بیشتر است.

4. لجبازی کودک به خاطر ترس از شکست

یکی از انواع ترس در کودکان، ترس از شکست است. بعضی بچه‌ها ممکن است از اشتباه کردن یا مواجهه با چالش‌ها بترسند و این ترس باعث مقاومت آن‌ها در برابر تغییر یا تجربه‌های جدید می‌شود. این عامل می‌تواند علت لجبازی در کودکان 6 ساله یا بزرگ‌تر باشد.

5. ضعف در مهارت‌های ارتباطی دلیل لجبازی کودک

 استقلال‌طلبی، جلب توجه، خودمختاری، ضعف در مهارت ارتباطی، تغییر روال روزانه، عدم درک قوانین، سبک تربیتی والدین، فشار و کنترل زیاد، اختلالات روانشناختی از علل لجبازی کودکان هستند.

ناتوانی در بیان نیازها و احساسات باعث می‌شود کودک از طریق رفتارهای مخالفت‌آمیز یا عصبانیت، نارضایتی خود را ابراز کند.

6. لجبازی بچه به خاطر برهم خوردن روال روزمره

اختلال در برنامه‌های روزانه یا تغییرات ناگهانی می‌تواند باعث مقاومت در برخی کودکان شود، خصوصاً بچه‌هایی که دوست دارند همه چیز ساختارمند و قابل‌پیش‌بینی باشد.

7. عدم درک قوانین و انتظارات از دلایل لجبازی در کودکان

گاهی قوانین و انتظارات والدین متناسب با سن فرزند نیست و کودک نمی‌تواند آن‌ها را به‌شکل واضح و منطقی درک کند، در چنین شرایطی ممکن است به لچبازی روی آورد.

8. عوامل محیطی و تربیتی

شیوۀ تربیتی والدین و محیط رشد کودک از علل مهم بروز لجبازی در کودکان است. وجود تناقض در قوانین خانه، امر و نهی زیاد و سبک فرزندپروری مستبدانه می‌تواند کودک را به لجبازی سوق دهد.

9. اختلالات روانشناختی

در برخی موارد، لجبازی ممکن است بخشی از اختلالات روانشناختی مانند استرس، اختلال نافرمانی مقابله‌ای یا ADHD باشد.

10. واکنش به فشار و کنترل زیاد

کنترل و سخت‌گیری شدید والدین یا محدودیت‌های بیش از حد می‌تواند حس استقلال را کودک را بگیرد و باعث مقاومت و لجبازی در کودکان شود.

11. عدم توانایی در بیان احساسات

یک علت لجبازی در کودکان نیز ممکن است نداشتن مهارت و دایره لغات لازم برای بروز احساسات ناخوشایندی مثل خشم، ناراحتی یا سرخوردگی باشد.

علائم و نشانه‌های لجبازی در کودکان

مقاومت شدید، عصبانیت و پرخاشگری، گریه و زاری، خودمحوری، عدم مسئولیت‌پذیری، دروغ‌گویی یا تقلب از خصوصیات بچه‌های لجباز هستند.

دانستن علائم لجبازی کودکان می‌تواند به والدین در پی بردن به علت این رفتار و یافتن روش مناسب برای رفع آن نقش مهمی دارد. برای مثال یک علت گریه کودک می‌تواند واکنشی برای بروز لجبازی باشد. لجبازی در کودکان معمولاً با چنین نشانه‌هایی همراه است:

• امتناع از گوش دادن یا پیروی از دستورها: کودکان لجباز ممکن است به‌طور مداوم از گوش دادن به حرف والدین یا معلم یا رعایت دستوراتشان امتناع کنند.
• بحث و چانه‌زنی مداوم: کودکان لجباز ممکن است برای رسیدن به خواسته‌های خود، بارها وارد بحث و چانه‌زنی شوند.
• نیاز شدید به کنترل: کودکان وقتی احساس کنند کنترل خود را از دست می‌دهند یا مجبور به کاری می‌شوند، مقاومت می‌کنند.
• اصرار بر عقاید و نظرات خود: کودکان لجباز معمولا به باورها و نظرات خود پایبند هستند، حتی اگر شواهد یا دلایل منطقی خلاف آن را نشان دهد.
• مقاومت در برابر تغییر: کودکان لجباز اغلب در تطبیق با شرایط جدید یا تغییرات در روال روزمره مشکل دارند و ترجیح می‌دهند محیط آشنا و قابل پیش‌بینی باشد. این مورد در لجبازی در کودکان 6 ساله و لجبازی در کودکان 7 ساله دیده می‌شود.
• مشارکت در کشمکش‌های قدرت: کودکان لجباز ممکن است با به چالش کشیدن قوانین یا تصمیمات دیگران، بخواهند تسلط خود را اثبات کنند.
• مقاومت در برابر پیامدها: بچه‌های لجباز وقتی با پیامدهای رفتار خود مواجه می‌شوند، ممکن است مسئولیت رفتار خود را نپذیرند و سرپیچی کنند.
• سختی در سازش: کودک لجباز در سازش با دیگران مشکل دارد، چه در تقسیم اسباب‌بازی‌ها با خواهر و برادر باشد و چه در فعالیت‌های گروهی.

شدت بروز علائم اختلال لجبازی کودکان

لجبازی در کودکان معمولاً از 2 سالگی به بعد شروع می‌شود، در 3 یا 4 سالگی به اوج می‌رسد و تا 7 سالگی ادامه می‌یابد. در صورت برخورد صحیح والدین این رفتار در 7 یا 8 سالگی کمتر می‌شود

شدت لجبازی در کودکان می‌تواند از مخالفت‌های جزئی تا پرخاشگری‌های شدید و نافرمانی مداوم متغیر باشد. برخی کودکان گاهی لجباز هستند و برخی دیگر این رفتار را به شکل مداوم و چالش‌برانگیز نشان می‌دهند.

خصوصیات کودکان لجباز

إگر لجبازی حاد و آسیب‌زننده باشد، کودک ممکن است دچار اختلال نافرمانی مقابله‌ای یا ODD باشد، در چنین مواقعی کودک دارای خصوصیات زیر است:

• مقاومت و عدم انعطاف پذیری: کودکان لجباز به‌سختی از باور و نظر خود کوتاه می‌آیند و معمولاً تمایلی به شنیدن نظر مخالف ندارند.
• لجبازی و مخالفت: حتی اگر بدانند خواسته‌شان منطقی نیست، باز هم عمداً مخالفت و پافشاری می‌کنند.
• عصبانیت و پرخاشگری: کنترل هیجانات برای این کودکان دشوار است؛ به همین دلیل اغلب دچار پرخاشگری کلامی یا حتی فیزیکی می‌شوند.
• گریه و زاری: وقتی با پرخاشگری به نتیجه نمی‌رسند، از گریه و زاری برای متقاعد کردن بزرگسالان استفاده می‌کنند.
• خود محوری: بیشتر بر خواسته‌ها و نیازهای خود تمرکز دارند و در نظر گرفتن نیازهای دیگران برایشان سخت است.
• جلب توجه: توانایی پایین در کنترل هیجان و همدلی موجب می‌شود تحمل کمی در برابر سختی‌ها یا چالش‌ها داشته باشند.
• عدم تمایل به همکاری: خودمحوری باعث می‌شود این کودکان در همکاری با دیگران ضعف داشته باشند و بیشتر کارها را به‌تنهایی انجام دهند.
• بی صبر و حوصله: توانایی پایین در کنترل هیجان و همدلی موجب می‌شود تحمل کمی در برابر سختی‌ها یا چالش‌ها داشته باشند.
• عدم پذیرش مسئولیت: به‌ندرت مسئولیت رفتارهای خود را می‌پذیرند و این ویژگی می‌تواند در آینده مشکلات جدی ایجاد کند.
• دروغ گفتن و تقلب کردن: گاهی برای رسیدن به خواسته‌هایشان یا فرار از مسئولیت به دروغ یا تقلب متوسل می‌شوند.

سن لجبازی کودکان

کارشناسان سن لجبازی در کودکان را معمولاً 2 سالگی به بعد می‌دانند. این رفتار در 3 یا 4 سالگی به اوج می‌رسد و تا 7 سالگی ادامه می‌یابد. در صورت برخورد صحیح والدین این رفتار لجبازانه در 7 یا 8 سالگی کمتر می‌شود.

رابطه لجبازی کودک با سن او

لجبازی در کودکان با توجه به سن و مرحله رشد متفاوت است. در هر سن، رفتارها و علت‌های متفاوتی مشاهده می‌شود.

لجبازی در کودکان زیر دو سال

رفتار کودکان زیر ۲ سال اقتضای شرایط ذهنی آن‌هاست و لجبازی محسوب نمی‌شود. بچه‌ها در این سن هنوز توانایی تمایز کامل بین درست و نادرست را ندارند. بنابراین گفتن «نکن»، «نرو» یا «نزن» برای آن‌ها مؤثر نیست و رفتارشان را نمی‌توان لجبازی واقعی دانست.

لجبازی در کودکان پیش دبستانی (2 تا 5 سال)

سنین پیش‌دبستانی دوران اوج لجبازی است. علت لجبازی کودک 2 ساله تا 5 سالهکه درسن تحولی خود محوری قرار دارد می‌تواند کنجکاوی باشد، کودکان می‌خواهند همه چیز را خودشان تجربه کنند. لجبازی در کودکان 3 ساله به علت استقلال‌طلبی و تجربه است. رفتارهایی مانند مخالفت با دستورات والدین، اصرار بر انجام کارها به روش خود و گریه و زاری از علائم لجبازی در کودکان 4 تا 5 ساله رایج است.

لجبازی در بچه های دبستانی (6 تا 12 سال)

لجبازی در کودکان 6 ساله به بالا پیچیده‌تر می‌شود و ممکن است به صورت مخالفت منطقی، قهر کردن یا بی‌توجهی ظاهر شود. مثلاً علت لجبازی در کودکان 7 ساله شاید واکنشی به حجم زیاد تکالیف مدرسه و خواسته‌های خانه باشد.

برای مدیریت لجبازی در کودکان 10 ساله تا 12 ساله، به جای دستور مستقیم، دلیل کارها را با کودک مطرح کنید و اجازه دهید خودش به پاسخ برسد. تهدید و اجبار معمولاً نتیجه معکوس دارد؛ به جای آن نشان دهید لج‌بازی چگونه می‌تواند به ضرر خودش تمام شود.

چه رفتارهایی منجر به لجبازی کودک می‌شود؟

از جمله فاکتورهایی که می‌تواند منجر به لجبازی در بچه‌ها شود می‌توان به این موارد اشاره کرد:

1. داشتن انتظارات بیش از حد
2. وقت نگذاشتن کافی برای کوک و ارتباط با او
3. امر و نهی‌ نمودن بیش از حد و باید و نباید گفتن های غیرمنصفانه
4. نه گفتن مدام به نیازها و خواسته های کودکان
5. عدم توانایی والدین در برقراری ارتباط صحیح و گفت و گو مناسب با کودک
6. عصبانیت و پرخاشگری والدین
7. تنبیه کردن کودک

راه درمان و کنترل لجبازی در کودکان

در برخورد با کودک لجباز باید چگونه رفتار کرد؟ شناخت روش‌های مناسب برای کنترل لجبازی در کودکان نقش مهمی در تربیت آن‌ها دارد.

1. داشتن آرامش و صبر

در اولین گام برای درمان لجبازی کودکان، خونسرد و آرام باشید و تا حد ممکن به لجبازی کودک توجهی نکنید. عصبانیت نیز ممکن است لجبازی کودک را تشدید و شرایط را پیچیده‌تر کند.

2. ایجاد ارتباط مثبت با کودک

رابطۀ صمیمی بین کودک با پدر یا مادر حس ناامنی را از کودک می‌گیرد و به درمان لجبازی کودکان کمک می‌کند.

3. بازی با کیفیت روزانه با با کودک

بازی برای مغز  و روح کودک مانند غذا برای جسم کودک است و هدف بازی فقط آموزش نیست بلکه ساختن رابطه خوب برای برقراری رابطه صحیح است. این یکی از بهترین ایده ها برای درمان لجبازی در کودکان است.

4. ایجاد روتین منظم

ثبات در زندگی باعث می‌شود ذهن کودک ثبات را یاد بگیرد و مخالفت ورزی او کم شود. از اینرو پیشنهاد می‌کنیم سعی کنید از یک روتین منظم پیروی نمایید.

5. مرزبندی و ایجاد قوانین مشخص و واضح برای کودک

با زبان ساده و شفاف برای کودک توضیح دهید از او چه انتظاری دارید و عواقب رفتارش را برایش مشخص کنید. رعایت ثبات در اجرای قوانین بسیار اهمیت دارد.

6. دادن حق انتخاب به کودک

حق انتخاب‌های محدودی پیش روی کودک بگذارید تا حس کند بر تصمیمات خود کنترل دارد. مثلاً، به جای گفتن «سبزیجاتت را بخور»، بگویید: «دوست داری با شام بروکلی بخوری یا هویج؟» این روش کمک می‌کند لجبازی در کودکان 2 ساله یا لجبازی کودکان 4 تا 5 ساله کنترل شود.

7. درمان لجبازی با پاسخ صحیح به خواسته های منطقی کودک

برای درمان لجبازی در کودکان به خواسته‌های منطقی بچه‌ها پاسخ مناسب دهید تا از نق زدن و لجبازی‌های خسته‌کننده کاسته شود. این پاسخ باید سریع و با کیفیت باشد تا نیاز کودک به جلب توجه به‌طور مؤثر برآورده شود.

8. همدلی و گوش دادن به کودک

گاهی ممکن است کودک حس کند که او را نادیده گرفته‌اید. برای کودک وقت بگذارید، به حرف‌هایش گوش دهید، دلیل ناراحتی‌اش را بپرسید و به او نشان دهید که به احساسات او اهمیت می‌دهید و با این کار مانع از ایجاد کمبود محبت در کودکان شوید.

9. پاداش برای رفتارهای خوب

رفتارهای خوب کودک را تحسین کرده و به او پاداش دهید تا تشویق شود به جای لجبازی، رفتار مثبت داشته باشد. این یک راهکار موثر برای درمان لجبازی کودکان است.

10. جریمه برای رفتارهای بد

در این روش از درمان لجبازی در کودکان، در مواجهه با رفتار غلط کودک، آرامش خود را حفظ کنید و برای او جریمۀ منطقی و متناسب تعیین کنید. دلیل تنبیه را برای فرزندتان توضیح دهید و از تهدید یا تنبیه بدنی بپرهیزید.

توجه داشته باشید حتما از قبل در خصوص عواقب کارش(تنبیه یا محدودیت) با کودک به توافق برسید. در این حالت کودک از پیامدهایی که ممکن است پس از کار نادرستش اتفاق بیفتد مطلع است.  قبل از اجرا نمودن این جریمه ها دلیل آن را به کودک سه بار گوشزد نمایید تا عواقب فعالیتش به او یادآوری شود.

11. پرت کردن حواس کودک در مقابله با لجبازی کودکان

اگر کودک از انجام کاری امتناع می‌کند، کار دیگری به او پیشنهاد بدهید که به آن علاقه‌مند است و درعین‌حال هدف موردنظر شما را برآورده می‌کند. البته توجه داشته باشید کودک نباید حس کند که کار اشتباه کردم اما با پیامد خوبی روبرو شدم. چون این نوعی باج گرفتن است و سبب می‌شود کودک به عمد کار را اشتباه انجام  دهد تا والدین کار مورد علاقش را انجام دهند. از اینرو دقت داشته باشید حواسپرتی باید به صورت بسیار غیرمستقیم صورت گیرد.

12. الگوسازی

برای درمان لجبازی در کودکان سعی کنید برای کودک الگوی خوبی باشید. صبور بودن، انعطاف‌پذیری و مهارت حل مسئله خود را در زندگی روزمره نشان دهید.

13. قاطع اما مهربان باشید

هم قاطع باشید و هم از محبت خود به کودک کم نکنید. گفتار و رفتارتان باید هماهنگ باشد؛ مثلاً اگر جریمه‌ای تعیین می‌کنید، حتماً آن را اجرا کنید تا کودک قوانین و پیامدها را جدی بگیرد.

14. تشویق به گفتگو برای مقابله با لجبازی در کودکان

محیطی فراهم کنید که کودک بتواند بدون ترس از قضاوت یا تنبیه، افکار و احساسات خود را بیان کند.

15. آموزش حل مساله به بچه ها

به جای اینکه همیشه خودتان مسائل فرزندان را حل کنید، به بچه‌ها کمک کنید مهارت‌های حل مسئله را یاد بگیرند و خودشان برای مسائل راه‌حل پیدا کنند. 

16. کمک گرفتن از متخصص برای مقابله با لجبازی بچه ها

اگر لجبازی در کودکان دائمی و شدید باشد و فعالیت‌های روزمره کودک یا خانواده را تحت تأثیر قرار دهد، بهتر است از پزشک کودکان یا روانشناس کودک کمک بگیرید.

17. یک مثال خوب برای اختلافات بیاورید

بهتر است والدین مشکلات را با روشی آرام، دوستانه و همراه با احترام متقابل حل‌وفصل کنند تا کودک نیز شیوه درست حل اختلاف را بیاموزد.

18. از تلاش برای متقاعد کردن کودک خودداری کنید

وقتی کودک لجباز همکاری نمی‌کند، با او بحث نکنید. برای کاهش لجبازی در کودکان کافی است خواسته خود را واضح بیان کنید و عواقب ادامه رفتار نادرست را به کودک گوشزد کنید.

19. مصالحه و سازش در شرایط مناسب

هر گاه ممکن بود در مواجهه با لجبازی بچه‌ها از روش مصالحه و سازش استفاده کنید. مثلاً اگر فرزند شما اصرار دارد لباسی بپوشد که برای مدرسه مناسب نیست، می‌توانید لباس دیگری به او پیشنهاد دهید که هم برای او جذاب باشد و هم مورد قبول شما قرار گیرد.

چه زمانی برای درمان لجبازی کودک به پزشک مراجعه کنید؟

با مشاهدۀ چنین نشانه‌هایی بهتر است برای درمان لجبازی کودکان از مشاور یا روانشناس کودک کمک بگیرید:

• مقاومت و نافرمانی شدید و مداوم: وقتی کودک سرکشی یا رفتارهای مخالفت‌آمیز غیرعادی نشان دهد یا به خود یا دیگران آسیب بزند.
• اختلال در عملکرد روزانه: زمانی که لجبازی سبب عملکرد ضعیف کودک در خانه، مدرسه یا محیط‌های اجتماعی شود.
• عدم پیشرفت با وجود تلاش والدین: وقتی روش‌ها و مداخلات مختلف والدین برای درمان لجبازی با گذشت مدت طولانی نتیجه‌بخش نباشد.
• تأخیر رشد: مانند تأخیر در گفتار یا مشکل در تعاملات اجتماعی، یا بروز علائم اضطراب یا افسردگی.

به یاد داشته باشید مراجعه به متخصص به معنای وجود مشکل جدی در کودک نیست؛ بلکه نشانه تعهد والدین برای کمک به فرزند و حمایت از سلامت روانی و اجتماعی اوست.

تفاوت لجبازی در کودکان دختر و پسر

لجبازی در کودکان می‌تواند در پسران و دختران به شکل‌های متفاوتی بروز کند. به‌طور کلی لجبازی دختران و پسران از جنبه‌های زیر ممکن است متفاوت باشد.

نحوه لجبازی

پسران معمولاً لجبازی خود را به شکل پرخاشگری فیزیکی یا کلامی نشان می‌دهند، در حالی که دختران ممکن است روش‌های غیرمستقیم مانند قهر کردن، بی‌توجهی یا دوری از دیگران را انتخاب کنند.

علت لجبازی

علت پرخاشگری و لجبازی کودکان در دختر و پسر ممکن است متفاوت باشد. مثلاً پسران ممکن است بیشتر برای اثبات استقلال خود لجبازی کنند، در حالی که دختران غالباً به دنبال جلب توجه و تأیید دیگران هستند.

تاثیر محیط

انتظارات فرهنگی و اجتماعی از پسران و دختران می‌تواند نحوه بروز لجبازی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و رفتار والدین و اطرافیان نیز در این فرآیند نقش کلیدی دارد.

تاثیر سبک فرزندپروری بر لجبازی کودکان

سبک فرزندپروری نقش مهمی در بروز لجبازی در کودکان دارد:

سبک فرزندپروری اقتدارگرا

قوانین سختگیرانه و تنبیه زیاد باعث افزایش لجبازی می‌شود، چون کودک احساس نادیده گرفته شدن می‌کند.

سبک فرزندپروری سهل‌گیر

آزادی زیاد و محدودیت کم، مسئولیت‌پذیری کودک را کاهش داده و لجبازی در کودکان را تشدید می‌کند.

سبک فرزندپروری مقتدر

قوانین روشن همراه با توجه به نیازها و احساسات کودک، بهترین روش برای کاهش لجبازی است و همکاری و مسئولیت‌پذیری را تقویت می‌کند.

سبک فرزندپروری بی‌تفاوت

بی‌توجهی و نبود قوانین باعث مشکلات رفتاری و عاطفی از جمله لجبازی و پرخاشگری می‌شود. همچنین عدم حضور والدین و نادید گرفتن نیازها و احساسات کودک یکی دیگر از دلایل این امر است.

انواع لجبازی بچه ها

بچه‌های لجباز ممکن است در موقعیت‌های مختلفی سر به مخالفت بگذارند و این رفتار را حتی در ساده‌ترین امور روزمره مثل خوابیدن، غذا خوردن یا لباس پوشیدن هم نشان دهند.

1. لجبازی کودکان در غذا خوردن

یکی از رایج‌ترین انواع لجبازی در کودکان غذا نخوردن است. به جای اصرار یا اجبار، بهتر است دلیل امتناع او را بپرسید؛ شاید دل درد داشته باشد یا غذا را دوست نداشته باشد. می‌توانید غذاهای مورد علاقه‌اش را در قالب یک بازی جذاب به او بدهید یا او را در چیدن میز مشارکت دهید.

2. لجبازی کودکان برای دستشویی رفتن

بعضی کودکان از سه سالگی به بعد برای رفتن به دستشویی مقاومت می‌کنند. در این شرایط پرخاشگری نتیجه‌ای ندارد. بهتر است با آرامش با او صحبت کنید، روش درست استفاده از توالت را آموزش دهید و از راهکارهای سرگرم‌کننده کمک بگیرید.

3. لجبازی کودکان در لباس پوشیدن

کودک ممکن است به خاطر میل به استقلال و انتخاب شخصی در پوشیدن لباس لجبازی کند. با دادن حق انتخاب محدود به فرزندتان می‌توانید این چالش را مدیریت کنید.

سوالات متداول در خصوص لجبازی در کودکان

در پایان این مطلب از وبلاگ مامانینو، به چند سوال رایج دربارۀ لجبازی کودکان پاسخ می‌دهیم:

تفاوت لجبازی و نافرمانی چیست؟

لجبازی به پافشاری و سماجت کودک و امتناع او از تغییر رفتار یا نظراتش اشاره دارد، اما نافرمانی به معنی سرپیچی عمدی از قوانین یا دستورات والدین یا سایر بزرگترها است.

آیا با رشد کودک لجبازی کم می‌شود؟

بله. لجبازی در کودکان با رشد و درک بهتر او از هنجارهای اجتماعی، همدلی و پیامدهای رفتار و همچنین با راهنمایی والدین و مربیان کاهش می‌یابد. ولی امکان بازگشت و تشدید در نوجوانی هست چون در سن کم مدیریت هیجان را یاد نگرفته است.

چطور در کنار مدیریت لجبازی رابطه قوی والد-فرزند را حفظ کنم؟

با فرزندتان ارتباط صادقانه داشته باشید، به حرف‌هایش گوش دهید، همدلی نشان دهید و در عین حال مرزهای مشخصی برای او تعیین کنید.

آیا بین لجبازی و موفقیت در آینده کودک ارتباط هست؟

اختلال لجبازی کودکان ارتباط مستقیمی با موفقیت آینده آن‌ها ندارد ولی بعضی جنبه‌های لجبازی مثل پشتکار، استقامت و تسلیم نشدن می‌تواند در رسیدن به اهداف و غلبه بر موانع مفید باشد.

آیا لجبازی کودکان بعد مثبت دارد؟

بله. تحقیقات نشان می‌دهد کودکانی که لجبازی سالم دارند، اغلب می‌توانند در تحصیل و زندگی حرفه‌ای موفق‌تر باشند.

آیا لجبازی کودکان ارثی است؟

بله تحقیقات نشان داده‌اند که لجبازی، به‌ویژه به‌صورت اختلال نافرمانی مقابله‌ای، تا حدودی ژنتیکی است اما عوامل محیطی و تربیتی هم نقش اساسی دارند.

لجبازی در کودکان تا چه سنی طبیعی است؟

لجبازی در کودکان نوپا یعنی 18 ماهگی تا 3 سالگی بخشی طبیعی از رشد آن‌ها است.

علت لجبازی کودکان در سنین مدرسه چیست؟

لجبازی کودک دبستانی ممکن است واکنشی به حجم زیاد تکالیف مدرسه یا ترس از شکست و بی‌اعتمادی به توانایی‌هایش باشد.

با کودک بسیار لجباز چطور رفتار کنیم؟

در مواجهه با لجبازی کودک، بهترین کار این است که حواس او را منحرف کنید، جایگزینی به او بدهید و به او دستور ندهید.

بهترین روش برخورد با کودکان لجباز چیست؟

بهترین روش برای مقابله با لجبازی در کودکان ترکیبی از قاطعیت و محبت است؛ به کودک قوانین واضح بدهید و در عین حال به احساسات و نیازهای او احترام بگذارید.

منبع: londongoverness

دوره طلایی والدگری ماهرانه