مقاومت کودک در برابر حمام کردن: علت ترس از حمام در کودکان + راهکار

مقاومت کودک در برابر حمام کردن کاملا طبیعی است! کودک به دلایل مختلفی مانند ترس از آب، خیال پردازی‌های منفی در مورد حمام کردن یا سوزش چشم به خاطر شامپو در برابر حمام رفتن مقاومت می‌کند. اما نگران نباشید چون راه‌های گوناگونی برای برطرف کردن مقاومت کودک در برابر استحمام وجود دارد. برای مثال، اول از همه باید به خواسته‌های کودکتان توجه کنید و ترس‌های او را بفهمید. سپس، با صبر و آرامش محیط امنی برای کودک و حمام رفتن او فراهم آورده و این کار را برای او تبدیل به یک روتین عادی در روز کنید.

اگر می‌خواهید ترس از حمام کردن در کودکان خود را از بین ببرید، با ما در ادامه این مقاله از وبلاگ مامانی نو همراه باشید تا از دیدگاه خانم کوثر یاوری روانشناس کودک به بررسی علل ترس از حمام کردن در کودکان و راهکارهای رفع مقاومت کودک در برابر حمام کردن از دیدگاه روانشناسی بپردازیم. 

علت مقاومت کودک در برابر حمام کردن از دیدگاه روانشناسی

پیش از هر چیزی بیایید علت مقاومت کودک در برابر حمام کردن را بررسی کنیم. به این صورت بهتر می‌توانید با این مشکل مواجه شده و آن را برطرف کنید.

1. ترس از آب و حمام از مهم‌ترین علت مقاومت کودک در برابر حمام کردن

یکی از مهم‌ترین دلایل ترس از حمام کردن در کودکان، ترس از آب است. برای مثال، ممکن است کودک از خیس شدن صورت، وارد شدن آب به چشم‌ها یا گوش‌ها احساس ناراحتی کند و به همین دلیل نخواهد به حمام برود.

2. تداعی‌ها و خیال پردازی‌های منفی اصلی ترین علت مقاومت کودک در برابر حمام کردن

تجربه‌های ناخوشایند باعث می‌شوند کودک حمام را با درد یا ناراحتی مرتبط بداند. به همین دلیل، هنگام حمام کردن، او ترس یا مقاومت از خود نشان می‌دهد تا دوباره آن شرایط را تجربه نکند.

3. تغییرات بزرگ در روند زندگی کودک

اتفاقاتی مثل نقل مکان کردن از یک شهر به شهر دیگر، مرگ یا اتفاقات ناگهانی در خانواده می‌تواند موجب استرس در کودکان شود. در نتیجه، این مسئله روی روندهای زندگی روزمره او مانند حمام رفتن هم تاثیر منفی ایجاد می‌کند و سپس 

4. قطع کردن زمان بازی برای حمام از دلایل ترس از حمام در کودکان

یک علت مقاومت کودک در برابر حمام کردن ارتباط دادن حمام با قطع زمان بازی کردن است. شاید کودک شما حمام کردن را نشانه پایان بازی و شروع زمان خواب بداند. به همین دلیل، او برای طولانی‌تر کردن زمان بازی، از رفتن به حمام خودداری می‌کند.

5. سوزش چشم با شامپو عاملی برای مقاومت کودک در برابر حمام کردن

مسلماً برای کودکتان اتفاق افتاده که شامپو در چشمش رفته و چشمش به این خاطر سوخته است. بنابراین، ممکن است او حمام کردن را با تجربه ناخوشایند مرتبط بداند و از آن بترسد. حتی یک بار تجربه درد یا ناراحتی کافی است تا کودک نسبت به حمام کردن مقاومت نشان دهد.

6. داشتن مشکلات حسی

برخی کودکان به صدا، دما و بوهای حمام حساس هستند و این حساسیت‌ها می‌توانند باعث ایجاد ترس در کودکان یا ناراحتی آن‌ها در حمام شود. بنابراین، توجه به واکنش‌های کودک و ایجاد تدابیری مانند پر کردن وان به‌تدریج یا استفاده از شوینده‌های کم‌بو می‌تواند مقاومت او را کاهش دهد.

7. تمایل به انجام فعالیتی جذاب‌تر از دلایل مقاومت کودک در برابر حمام کردن

کودکان معمولاً از حمام کردن، دوش گرفتن یا مسواک زدن دوری می‌کنند، زیرا این فعالیت‌ها برایشان خسته‌کننده است. به جای این کار، آن‌ها ترجیح می‌دهند زمان خود را به بازی، تماشای فیلم یا فعالیت‌های سرگرم‌کننده اختصاص دهند.

8. احساس ناامنی از دلایل مقاومت کودک در برابر حمام کردن

کودکان وقتی احساس ناامنی یا عدم کنترل بر محیط خود دارند، ممکن است نسبت به فعالیت‌هایی مثل حمام کردن مقاومت نشان دهند، زیرا این وضعیت برایشان ناشناخته و ترسناک است. در نتیجه، احساس ناامنی یکی از مهمترین دلایل مقاومت کودک در برابر حمام کردن است.

9. علائم بلوغ از علل مقاومت کودک در برابر حمام کردن

در سن بلوغ، نوجوانان به نظافت بیشتری نیاز دارند. اما به دلیل تغییرات جسمی و کمبود تجربه، ممکن است در برابر حمام رفتن مقاومت نشان دهند. این دوری از حمام کردن شاید ناشی از سردرگمی باشد و کودکتان نیاز به یادگیری عادات بهداشتی جدید دارد.

راهکار شکست مقاومت کودک در برابر حمام کردن و از بین بردن ترس از حمام در کودکان

حالا که در مورد علت‌های مختلف ترس از حمام کردن در کودکان صحبت کردیم، بیایید به سراغ راه حل‌های آن برویم:

1. صبر و آرامش داشتن

در کمک کردن به کودکتان برای حمام رفتن حتماً صبر و آرامش از خود نشان دهید. همچنین، به کودک خود فشار نیاورید و با انعطاف با مقاومت او برخورد کنید. با اجازه دادن به حمام کوتاه‌تر و افزایش تدریجی زمان آن، می‌توانید کودکتان را به حمام کردن عادت دهید. این روش یکی از بهترین راهکار شکست مقاومت کودک در برابر حمام کردن است.

2. برنامه‌ریزی کنید

داشتن برنامه منظم برای حمام کردن به کودک احساس امنیت و پیش‌بینی‌پذیری می‌دهد و ترس او را کاهش می‌دهد.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که کودکان در محیط‌های منظم و قابل پیش‌بینی راحت‌تر با فعالیت‌های روزانه مانند حمام کنار می‌آیند. بنابراین، یک راه کاهش مقاومت کودک در برابر حمام کردن برنامه‌ریزی منظم برای این کار است.

3. استفاده از تایمر

وقتی به کودکتان اجازه می‌دهید که برای اندازه‌گیری مدت حمام از تایمر استفاده کند، او حس کنترل و استقلال پیدا می‌کند. بنابراین، این روش باعث می‌شود تا کودکان کوچک و بزرگ، حمام را تجربه‌ای مثبت و متناسب با نیاز خود ببینند.

4. داشتن روتین منظم برای حمام راهی برای مقابله با مقاومت کودک در برابر حمام کردن

یک روتین منظم برای حمام کردن به کودک حس امنیت و پیش‌بینی‌پذیری می‌دهد و مقاومت او را کاهش می‌دهد. کودکان در محیط‌های منظم راحت‌تر با فعالیت‌های روزانه مانند حمام کنار می‌آیند و کمتر احساس اضطراب می‌کنند.

5. به خواسته‌های کودک توجه کنید

با توجه کردن به خواسته‌های کودک و دادن فرصت انتخاب به او، شما می‌توانید حمام کردن را برای او تبدیل به تجربه‌ای لذت‌بخش کنید. برای مثال، اجازه دادن به کودک برای کنترل اسباب‌بازی‌ها، دما و میزان آب، مقاومت او در برابر حمام کردن را کاهش می‌دهد و حمام را برایش سرگرم‌کننده می‌کند.

6. الگوی مثبتی برای کودک باشید

کودکان با مشاهده رفتار والدین یاد می‌گیرند. بنابراین، نشان دادن لذت از حمام کردن می‌تواند روش خوبی برای کاهش مقاومت کودک در برابر حمام کردن باشد. همچنین، بازی یا آب‌بازی کردن با کودک هم به او در ایجاد حس راحتی و پذیرش حمام کمک می‌کند.

7. تقویت استقلال در کودک روشی برای مقاومت کودک در برابر حمام کردن

وقتی کودک می‌تواند به تنهایی در وان بنشیند، زمان مناسبی برای تشویق استقلال او است. به خاطر داشته باشید که تحسین پیشرفت‌های کودک اعتمادبه‌نفس او را تقویت می‌کند.

8. مسئولیت دادن به کودک و همکاری دادن او در آماده‌سازی حمام

کودکان خود را تشویق کنید که مسئولیت شست‌وشوی خود را به‌تدریج بر عهده بگیرند و در طول حمام، همراه آن‌ها حضور داشته باشید. به این صورت، با ارزیابی توانایی و آمادگی کودک، شما به تدریج می‌توانید از آنها فاصله گرفته و استقلال او را افزایش دهید. این موضوع یکی از راهکار غلبه بر مقاومت کودک در برابر حمام کردن است.

9. تعریف تمیزی و کثیفی را برای کودک توضیح دهید

کودکان به اندازه والدین به پاکیزگی اهمیت نمی‌دهند. بنابراین، شما باید با نشان دادن اثر آب و صابون، آن‌ها را با فرآیند تمیز شدن آشنا کنید. به این صورت، این روش به درک کودک از اهمیت نظافت کمک می‌کند.

10. آرامش و احساس امنیت دادن به کودک راهی برای مقابله با ترس از حمام در کودکان

کودکان شما به محبت و آرامش در کنارتان نیاز دارند و حمام می‌تواند فرصتی مناسب برای این کار باشد. علاوه بر این، حمام کردن نشان‌دهنده رعایت نظافت در خانه است و فعالیتی است که معمولاً به‌طور منظم انجام می‌شود. بنابراین، فراهم کردن محیطی آرام و امن برای کودک راهی مناسب برای کاهش مقاومت کودک در برابر حمام کردن است.

11. انتخاب شوینده‌های مناسب برای کودک

استفاده از شوینده‌های مناسب کودک که ملایم و ضد حساسیت باشند، باعث کاهش تحریک پوست و سوزش چشم می‌شوند. در نتیجه، این کار تجربه حمام رفتن را برای کودک‌تان خوشایندتر کرده و مقاومت او در برابر حمام را کاهش می‌دهد.

12. جذاب کردن پروسه حمام روشی جذاب برای مقابله با مقاومت کودک در برابر حمام کردن

یک راه دیگر از بین بردن ترس از شستن سر در کودکان این است که پروسه حمام کردن را برای آنها جذاب کنید. اما چطور؟

محیط حمام را سرگرم‌کننده کنید

شما می‌توانید حمام را برای کودک خود سرگرم‌کننده کنید، مثلاً با ایجاد فواره کوچک، آوردن عروسک مورد علاقه‌اش یا بازی با قایق کاغذی داخل آب. بنابراین، هرچه بیشتر علایق کودک را در حمام در نظر بگیرید، او با شادی بیشتری حمام می‌رود و ممکن است این فعالیت به یکی از سرگرمی‌های مورد علاقه‌اش تبدیل شود.

استفاده از نورهای رنگی و موسیقی

شما می‌توانید با استفاده از نورهای رنگی ملایم و پخش موسیقی دلنشین، محیط حمام را برای کودک جذاب‌تر کنید و حس آرامش و سرگرمی به او بدهید. محرک‌های بصری و شنیداری مثبت، تجربه کودک از فعالیت‌های روزانه را لذت‌بخش‌تر و می‌توانند مقاومت کودک در برابر حمام کردن را کمتر کنند.

13. از بین بردن ترس از حمام در کودکان با استفاده از کلاه و چشم‌پوش مخصوص حمام

استفاده از کلاه و چشم‌پوش مخصوص حمام می‌تواند از ورود آب و شامپو به چشم و صورت کودک جلوگیری کند و ترس او را کاهش دهد. مطالعات هم نشان می‌دهند که فراهم کردن ابزارهای محافظتی مناسب، تجربه کودک از حمام را ایمن و خوشایند و مقاومت او در برابر حمام کردن را کمتر می‌کند.

14. ایجاد فضای مناسب و تنظیم دمای مناسب روشی برای مقاومت کودک در برابر حمام کردن

برای کاهش مقاومت کودک در برابر حمام، می‌توانید دمای محیط و آب را به گونه‌ای تنظیم کنید که کودک احساس آرامش داشته باشد و سرما یا گرمای بیش از حد را تجربه نکند. به این صورت، فراهم کردن فضای گرم و مناسب در حمام، اضطراب کودک را کم کرده و او را به حمام کردن ترغیب می‌کند.

15. تبدیل زمان حمام به فرصتی برای ارتباط عاطفی

شما می‌توانید زمان حمام را به فرصتی برای بازی و محبت با کودک تبدیل کنید، مثلاً با صحبت کردن، نوازش یا بازی با اسباب‌بازی‌ها همراه او باشید. ایجاد ارتباط عاطفی در این موقعیت‌ها، مقاومت کودک در برابر حمام کردن را کاهش داده و تجربه حمام را برای او لذت‌بخش‌تر می‌کند.

16. به کودک اطمینان دهید که حمام کردن کار آسانی است

برای ریختن ترس از شستن سر در کودکان، به آنها اطمینان دهید که حمام کردن تجربه‌ای آسان و ایمن است. همچنین، فراهم کردن یک وان کوچک، تنظیم دمای مناسب آب، محیط گرم و استفاده از محصولات ملایم، حس راحتی و امنیت کودک را افزایش می‌دهد.

17. قرار دادن کودک در وان خالی روشی برای مقاومت کودک در برابر حمام کردن

برای کاهش ترس کودک‌تان از حمام، ابتدا او را در وان خالی بنشانید تا احساس امنیت کند. سپس، به‌آرامی وان را پر از آب کنید تا کودک بدون اضطراب و با اطمینان با آب آشنا شود و از حمام کردن نترسد.

18. تمام لباس‌های کودک را درنیاورید راهی برای مقابله با ترس از حمام در کودکان

برای کاهش مقاومت کودک در برابر حمام کردن، لازم نیست فوراً لباس‌هایش را در حمام درآورید. ابتدا اجازه دهید با لباس وارد حمام شود تا احساس امنیت کند. سپس، وقتی آرام‌تر شد، لباس‌هایش را کم‌کم درآورید.

19. هنگام حمام کردن با کودک بازی کنید

با استفاده از اسباب‌بازی‌های مخصوص حمام، می‌توانید توجه کودک را از ترس به بازی و سرگرمی جلب کنید. در نتیجه، این کار باعث می‌شود کودک حمام را تجربه‌ای شاد و دل‌پذیر بداند و اضطرابش کاهش یابد.

20. از دستان خود به جای لیف و اسفنج استفاده کنید

اگر کودک‌تان از لیف یا اسفنج می‌ترسد، می‌توانید به جای آن از تماس مستقیم و آرام دستان خود برای شست‌وشو استفاده کنید. این کار حس امنیت و آرامش بیشتری به کودک می‌دهد و تجربه حمام را برای او دل‌پذیرتر می‌کند.

21. ترس و مقاومت کودک در برابر حمام کردن را بپذیرید و درک کنید

مقاومت و ترس کودک از حمام واقعی و ناشی از ناآشنایی او با محیط و تجربه‌های جدید است. بنابراین، با توضیح فواید حمام مانند تمیز شدن بدن و سالم ماندن، می‌توانید ترس او را کاهش داده و تجربه حمام را برایش مثبت‌تر کنید.

22. زمان حمام را به یک تجربه‌ی مثبت تبدیل کنید

اگر شما در حمام آرام و شاد باشید، کودک نیز احساس امنیت و آرامش می‌کند. بنابراین، با حفظ انرژی مثبت، خواندن آواز و بازی با کودک، می‌توانید حمام را به تجربه‌ای لذت‌بخش و بدون ترس برای او تبدیل کنید. از این رو، حفظ آرامش روحی و روانی یکی از راه‌های کاهش مقاومت کودک در برابر حمام کردن است.

23. پاداش دادن و تشویق کودک

با در نظر گرفتن پاداش‌های کوچک یا فعالیت‌های مورد علاقه کودک، می‌توانید او را به حمام رفتن تشویق کنید. این کار باعث می‌شود کودک حمام را با تجربه‌ای مثبت و لذت‌بخش مرتبط بداند.

24. در صورت لزوم از پیامدهای منفی استفاده کنید

اگر پاداش‌ دادن به کودک‌تان تأثیری بر مقاومت او در برابر حمام رفتن نداشت، لازم است با لحنی جدی و آرام پیامدهای منفی را برای کودک توضیح دهید. برای مثال، به او بفهمانید که بی‌توجهی به زمان حمام، باعث از دست دادن امتیازهایی مانند تماشای تلویزیون یا خوردن بستنی می‌شود.

اشتباهات رایج والدین در مقابله با مقاومت کودک در برابر حمام کردن

به عنوان والدین شما ممکن است این اشتباهات را برای کاهش ترس کودک در برابر حمام کردن انجام دهید:

• اجبار نمودن بیش از اندازه: وادار کردن بیش از حد کودک به رفتن حمام باعث افزایش اضطراب و مقاومت او می‌شود، زیرا احساس کنترل و امنیتش را از بین می‌برد.
• عصبانی شدن و فریاد زدن: عصبانی شدن و فریاد زدن اضطراب کودک را افزایش داده و مقاومت او در برابر حمام را بیشتر می‌کند. بنابراین، این روش برای کاهش مقاومتش مؤثر نیست.
• نادیده گرفتن مشکلات: اگر شما مشکلات و ترس‌های کودکتان را نادیده بگیرید، احساس نادیده گرفته شدن و ناامنی می‌کند و مقاومتش نسبت به حمام کردن افزایش می‌یابد.

تا چه سنی می‌توان با کودک به حمام رفت؟

بر اساس توصیه روانشناسان کودک، والدین می‌توانند تا زمانی که کودک نیاز به کمک یا احساس امنیت دارد، معمولاً تا حدود ۶ تا ۸ سالگی، همراه او در حمام باشند.

حمام بردن کودکان در سنین مختلف چگونه باید باشد؟

برای برطرف کردن مقاومت کودک در برابر حمام کردن در گروه‌های سنی مختلف، شاید کودک شما به روش‌های متفاوتی احتیاج داشته باشد. برای مثال:

تولد تا 2-3 سالگی

برای از بین بردن مقاومت کودک در برابر استحمام، از زمان تولد او فقط با یک اسفنج نرم او را بشویید. بعد از آن، می‌توانید از یک وان کوچک مخصوص نوزاد استفاده کنید.

وقتی هم که کودک شش‌ماهه شد، می‌توانید زمان حمام رفتنش را کمی بیشتر و با او بازی کنید. در دو تا سه‌سالگی هم سعی کنید مدت حمام کردن را کوتاه، ایمن و با دمای مناسب نگه دارید تا برایش تجربه‌ای آرام و دلپذیر باشد.

سن 3 تا 6 سالگی

در سن ۳ تا ۶ سالگی، شما می‌توانید به کودک اجازه دهید تا بخشی از کارهای حمام را خودش انجام دهد تا حس استقلال پیدا کند. در این سن لازم است همچنان کنار او بمانید تا ایمنی‌اش حفظ شود. همچنین، دمای آب را همیشه کنترل کنید و با اسباب‌بازی‌های مخصوص حمام، زمان شست‌وشو را برایش لذت‌بخش‌تر کنید.

6 سالگی به بعد

از شش‌سالگی به بعد، شما می‌توانید به تدریج اجازه دهید تا کودک به تنهایی حمام کند. اما لازم است از بیرون بر او نظارت داشته باشید. به او بیاموزید که چطور بدن و موی خود را درست بشوید و از محصولات مخصوص کودکان استفاده کند. همچنین، یاد دادن حفظ حریم خصوصی و ایجاد حس اعتماد در او در این مرحله اهمیت زیادی دارد.

15. تبدیل زمان حمام به فرصتی برای ارتباط عاطفی

در رابطه با مقاومت کودک در برابر استحمام شاید شما این سوالات را داشته باشید:

دلیل مقاومت کودک در برابر حمام کردن چیست؟

ترس از آب و حمام، خیال پردازی‌های منفی، رخ دادن تغییرات بزرگ در زندگی، سوزش چشم با شامپو و احساس ناامنی چند تا از دلایل مقاومت کودک در برابر حمام کردن هستند.

چگونه ترس از حمام در کودکان را از بین ببریم؟

با داشتن صبر و آرامش، اعمال یک روتین منظم، درک کردن و پذیرفتن ترس‌های کودک و تبدیل کردن پروسه حمام به فعالیتی جذاب و دوست داشتنی برای کودک، کم کم می‌توانید ترس او از این فعالیت را از بین ببرید  و مقاومت کودک در برابر حمام کردن را کاهش دهید.

کدام یک از والدین بهتر است کودک را به حمام ببرد؟

بهتر است والدین که کودک با او احساس امنیت و آرامش بیشتری دارد، او را به حمام ببرد. به این ترتیب، احساس اعتماد باعث کاهش اضطراب کودک شده و همکاری او را افزایش می‌دهد.

علت حمام نرفتن نوجوان چیست؟

حمام نرفتن نوجوان معمولاً به دلایلی مانند تغییرات هورمونی، کاهش انگیزه، احساس خستگی یا درگیری‌های عاطفی و اضطراب رخ می‌دهد. گاهی اوقات هم این رفتار نشانه‌ای از افسردگی یا پایین بودن عزت‌نفس او است و نیاز به حمایت عاطفی و گفت‌وگوی بدون قضاوت دارد. 

بچم از حموم می‌ترسه چکار باید کرد؟

برای از بین بردن مقاومت کودک در برابر حمام کردن اول سعی کنید ترس‌های او را بشناسید. سپس، با راه‌های مختلف می‌توانید حمام را تبدیل به محیطی شاد و سرگرم‌کننده برای او کنید. در پایان هم می‌توانید به او و پاداش دهید تا بیشتر تشویق شود که به حمام برود.

منبع: epozytywnaopinia

دوره طلایی رشد بی نهایت