کنترل خشم در کودکان: 17 راهکار عالی برای مهار خشم کودک به صورت عملی!

کنترل خشم در کودکان یکی از نکات چالش‌برانگیز فرزندپروری است. پردازش احساسات مختلف از جمله خشم نیاز به مهارت دارد. اما این مهارت می‌تواند برای کودکان خردسال بسیار دشوار باشد. اما تکنیک های کنترل خشم در کودکان و تنظیم هیجان‌ها می‌تواند به آنها کمک کند تا با کنترل و مهارت بیشتری به احساسات و محیط اطراف خود پاسخ بدهند. راه های کنترل خشم مختلفی از جمله تمرینات تنفسی، ورزش، دماسنج خشم، نقاشی کشیدن و غیره وجود دارد که می‌توانید بسته به شرایط بکار ببرید. در ادامه این مطلب بلاگ مامانینو بیشتر در خصوص انواع روش کنترل خشم در کودکان صحبت خواهیم کرد.

چرا احساس عصبانیت می‌کنیم؟

گاهی اوقات تشخیص اینکه چرا عصبانی هستیم دشوار است. این احساس ممکن است ناگهانی ایجاد شود. زمانی که بدانیم چه چیزی باعث خشم ما می‌شود (برای مثال افراد، مکان‌ها یا موقعیت‌ها)، می‌توانیم آن را پیش‌بینی کرده و به سرعت واکنش نشان دهیم تا مانع از خارج از کنترل شدن آن شویم.

فکر کردن در مورد خشم به شما کمک می‌کند الگوها را واضح‌تر ببینید و راه‌های مناسبی برای احساس آرامش دوباره پیدا کنید. دانستن علت عصبانیت و تاثیر آن بر دیگران باعث می‌شود واکنش بهتری داشته باشید. بررسی اینکه چرا کودک احساس خشم می‌کند (محرک‌ها و موقعیت‌ها) می‌تواند به او کمک کند تا خود را از موقعیت دور کند. به این ترتیب این مهارت کنترل خشم در کودکان از تشدید شرایط جلوگیری خواهد کرد.

( از دلایل وابستگی کودک به خود آگاهی دارید؟ برای اطلاع مطلب علت وابستگی کودک به والدین را مطالعه نمایید)

وقتی احساس عصبانیت می‌کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟

حس خشم می‌تواند اجتناب‌ناپذیر، سریع و غافلگیرکننده باشد. هر یک از ما در تلاش برای برآوردن نیازهای خود هستیم و مطابق با اهداف خود زندگی می‌کنیم. اما خیلی از چیزها همیشه مطابق با انتظارات یا خواسته‌های اطرافیان ما نیست و این می‌تواند باعث ایجاد حس عصبانیت و ناراحتی شود.

کنترل خشم در کودکان با شناخت دلایل آن از جمله خستگی، رفتار والدین، اجبار به ترک کردن کاری که دوست دارند و غیره آغاز می‌شود. کودکان باید یاد بگیرند که چگونه خشم آنها را از دستیابی به آنچه می‌خواهند و نیاز دارند باز می‌دارد. شناسایی این محرک‌ها به این معنی است که می‌توانیم از آنها اجتناب کنیم و انرژی و توجه خود را به سمت دیگری هدایت کنیم. این یک گام ضروری در مهارت کنترل خشم در کودکان است.

چگونه به کودک عصبانی کمک کنیم؟

انواع راه های کنترل خشم از جمله روش‌های ایمن برای ابراز خشم، کتاب خواندن، تماشای ویدئو و غیره وجود دارد که می‌تواند برای کودکان کاربردی باشد. وقتی کودک از اتفاقات روز خود در مدرسه یا بازی ناراحت و عصبانی است، لازم است به بهترین شیوه به او کمک کنید. کنترل خشم در کودکان باید به روش‌های ایمن و سالم انجام شود تا به آنها کمک کند احساسات خود را بیان کنند.

راه‌های سریع برای کمک به کودکان در ابراز خشم:

راه‌های سریع برای کنترل خشم در کودکان شامل این موارد می‌شود:

• پاره کردن کاغذ
• ترکاندن نایلون حباب‌دار
• فشردن خمیر بازی
• پیچاندن دست‌ها دور خود و فشار دادن
• نوشتن نامه برای خود یا دیگری
• پریدن روی ترامپولین
• انجام حرکت شنا روی دیوار
• نوشتن آنچه باعث ناراحتی شده و سپس پاره کردن آن
• فشار دادن توپ استرس
• صحبت کردن در مورد علت خشم
• خط خطی کردن کاغذ و مچاله کردن آن
• حرکت پروانه زدن
• قرار دادن کف دست‌ها کنار هم و فشار دادن آنها
• انجام حرکات کششی

( برای اطلاع از دلایل و راهکارهای مقابله با بددهنی کودکان حتما مطلب راهکارهای جلوگیری از فحاشی کودکان را مطالعه نمایید)

نکته ای مهم: به خاطر داشته باشد خشمگین یا عصبانی بودن اشکالی ندارد!

ما باید به کودکان کمک کنیم بدانند در طول زندگی با احساسات مختلفی روبرو می‌شوند که خشم نیز یکی از آنهاست. این طبیعی است که انسان گاهی عصبی شود اما کنترل کردن این خشم و کاری که فرد در هنگام عصبانیت انجام می‌دهد بسیار مهم است.

کمک به کودکان برای تشخیص علائم خشم: کودک عصبانی چه نشانه‌هایی دارد؟

بدن علائم اولیه خشک را بروز می‌دهد. اگر بتوانید این علائم اولیه را تشخیص دهید، می‌توانید اقدامات اولیه برای خارج از کنترل شدن خشم را انجام دهید. از علائم اولیه خشم که برای کنترل خشم در کودکان باید بشناسید شامل این موارد می‌شود:

• ضربان قلب سریعتر
• معده تکان خوردن
• احساس تنش یا بداخلاقی
• تنفس سریعتر
• گرگرفتگی صورت
• کشش شانه‌ها
• فک و دست‌ها را فشردن
• صدای بلندتر و گفتار سریعتر
• عرق کردن

معرفی تکنیک‌های کنترل خشم در کودکان

کنترل خشم از سنین کودکی و برای مهار هیجانات بیش از حد و خودکنترلی کودکان موضوعی مهم است که در ادامه به آن می پردازیم:

1. برای کنترل خشم کودکان ابتدا خشم آنها را بپذیرید

یک راهکار کنترل خشم در کودکان، پذیرفتن خشم آنها است. با جملاتی مانند “می‌فهمم که عصبانی هستی” او را تصدیق کنید. سپس می‌توانید علت آن را هم بیان کنید. مثلا: “‌می‌دانم که دوست داری هنوز در پارک بازی کنی و ما باید اینجا را ترک کنیم.” سپس به او بگویید که اشکالی ندارد اگر عصبانی و ناراحت است. به این صورت به او نشان می‌دهید که هم او و هم احساساتش خوب هستند و نباید احساسات خود را پنهان کنند.

محققان می‌گویند تایید احساسات ضروری است زیرا به کاهش شدت هیجان کمک کرده و امکان تنظیم بهتر احساسات را فراهم می‌کند. از سوی دیگر، نادیده گرفتن احساسات به این معنی است که احساسات یا توصیف تجربه‌ی فرد اشتباه است و این کار معمولا باعث تشدید احساسات می‌شود.

2. سعی کنید به عنوان یک والد بر خود مسلط باشید

وقتی کودکان عصبانی و خشمگین می‌شوند، طبیعی است که والدین نیز نتوانند آرامش خود را حفظ کنند. اما اگرچه حفظ آرامش و تسلط بر خود می‌تواند سخت باشد، اما مهم است برای کنترل خشک در کودکان بتوانید خود را آرام نگه دارید. پیش از اینکه بتوانید به فرزند خود کمک کنید، باید خود را آرام کنید.

3. برای کنترل خشم در کودکان آنها را تشویق کنید که از کلمات استفاده کنند

کودکان هنگام خشم نمی‌دانند از چه کلماتی استفاده کنند. بنابراین باید به آنها این مهارت را آموزش بدهید. برای مثال می‌توانید به کودک خود بگویید وقتی عصبانی است باید بیان کند چه چیزی او را ناراحت کرده و استفاده از کلمات می‌تواند مهم باشد.

اگر آنها نمی‌دانند چگونه عصبانیت خود را توضیح دهند، می‌توانید با یک جمله به آنها کمک کنید: وقتی عصبانی هستی بگو “من عصبانی هستم” و من به تو کمک می‌کنم. با گذشت زمان کودکان صدا و قوانین شما را درونی می‌کنند. کودکان با درونی کردن قوانین والدین خود، قواعد حسی و اخلاقی را پرورش می‌دهند. در واقع تحقیقات نشان داده که کودکان با سابقه‌ی درونی‌سازی قوی‌تر از قوانین والدین خود، شایستگی بیشتری داشته و اجتماعی‌تر بودند.

4. برای کنترل خشم در کودکان یک راه حل مثبت و سازنده پیدا کنید

یکی از مهم‌ترین تکنیک های کنترل خشم در کودکان، کمک به کاهش تنش در آنها است. اینکه به کودک خود اجازه دهید گریه کند، راه‌حل مثبتی برای کنترل خشم در آنها نیست. در واقع کودکان به کمک نیاز دارند تا از خشم خود بیرون بیایند و نباید به آنها اجازه دهید در حس خود غرق شوند. برخی از راه‌های خوب برای کنترل خشم در کودکان شامل این موارد می‌شود:

• پیدا کردن راه‌حل
• استفاده از حواس‌پرتی یا تغییر مسیر
• پیشنهاد یک جایگزین یا مصالحه

این استراتژی‌ها به کودک شما کمک می‌کند تا از ناراحتی دور شود و به سمت چیزی برود که او را هیجان‌زده می‌کند.

5. کودکتان را آرام کنید، یکی از تکنیک های کنترل خشم در کودک

با خودداری از گفتن فوری “نه” هنگامی که کودک چیزی درخواست می‌کند، می‌توانید از شروع یک بدخلقی جلوگیری کنید. به جای آن مکث کنید و بگویید”ببینم تو آن اسباب‌بازی جدید را می‌خواهی؟ بیا در موردش صحبت کنیم.” این مکث به شما فرصت می‌دهد درباره درخواست فکر کنید و در صورت لزوم آن را به طور مثبت رد کنید یا حواس کودک را به سمت چیز دیگری پرت کنید.

آرام کردن کودک همچنین به او اجازه می‌دهد تا دلیل مخالفت شما را درک کند و آن را با رضایت بیشتری بپذیرد. به این ترتیب به کودک خود نشان دهید که حرف‌هایش را می‌شنوید و به خواسته‌هایش اهمیت می‌دهید. گاهی اوقات هم حواس او را به سمت چیز دیگری پرت کنید. مثلا بگویید بیا برویم تا سنجاق‌سر مورد نیاز خود را تهیه کنیم. این روش کنترل خشم در کودکان باعث آرام شدن کودک و مدل‌سازی راهبردهای تنظیم احساسات مثبت و موثر می‌شود.

6. یک فضای آرام پیدا کنید، روشی عالی برای کنترل خشم در کودکان

اگر در مکانی عمومی هستید، برای کنترل خشم در کودکان به یک جای خلوت بروید. به این ترتیب می‌توانید روی خود و فرزندتان تمرکز کنید نه قضاوت دیگران. این تغییر تمرکز هرگونه فشار از جانب دیگران را کم می‌کند و به شما امکان می‌دهد تا به صورت خصوصی با فرزند خود ارتباط برقرار کنید. هر چه سر و صدا کمتر باشد، کمک به آرام کردن کودک برای شما آسان‌تر خواهد بود.

7. برای کنترل خشم در کودکان حد و حدود قاطعی تعیین کنید

درحالی که می‌خواهید به کودک بگویید ایراد ندارد اگر عصبانی است، باید روشن کنید که نباید رفتار پرخاشگرانه داشته باشد. برای مثال اگر کودک خواهر یا برادرش را کتک زده، می‌توانید بگویید: “اشکالی ندارد اگر عصبانی هستی اما نمی‌توانی او را به خاطر عصبانیت خود کتک بزنی.”

سپس اضافه کنید: “ما کسی را نمی‌زنیم”. بعد آنها را به سمت یک راه مثبت برای واکنش به موقعیت راهنمایی کنید. حد و حدود را مشخص کنید: “وقتی کسی را می‌زنی دردش می‌گیرد. ما به کسی صدمه نمی‌زنیم.” اگر دلیل قابل‌قبول باشد، احتمال همکاری کودک بیشتر است.

8. محرک‌ها را شناسایی کنید و کودک را از موقعیت بروز خشم دور نمایید

برای کنترل خشم در کودکان لازم است محرک‌ها را شناسایی کرده و کودک را از موقعیت بروز خشم دور کنید. از کودک بپرسید چه چیزی باعث عصبانیت او شده است. به او کمک کنید این محرک‌ها را بشناسد. به این ترتیب دفعات بعدی هر دو شما می‌دانید علت چیست. آیا اتفاقی در مدرسه باعث ناراحتی و عصبانیت او شده؟ شاید گرسنه یا تشنه بودن علت عصبانیت است و غیره.

9. بررسی کنید چه احساسات دیگری ممکن است در این زمان داشته باشند

وقتی بچه‌ها عصبانی می‌شوند، اغلب احساسات دیگری را نیز تجربه می‌کنند. اگرچه خشم به راحتی قابل‌مشاهده است و سایر احساسات پنهان می‌مانند که معمولا به عنوان “کوه یخ خشم” از آنها یاد می‌شود. فهمیدن این احساسات کمی زمان می‌برد اما وقتی کودک شما در مکان آرامی است، در مورد احساسات دیگری که ممکن است در زیر خشم او پنهان شده نیز صحبت کنید. این کار برای کنترل خشم در کودکان می‌تواند بسیار ضروری باشد.

10. تقویت مهارت حل مسئله: مهارت‌های مقابله با کنترل خشم را بشناسید و آنها را با کودکتان تمرین کنید

وقتی علت خشم در کودکان را فهمیدید باید به آنها کمک کنید برای مقابله با این احساس روشی ایمن و سالم پیدا کنند. چک‌لیستی از مهارت‌های مقابله‌ای تهیه کنید و از بچه‌ها بخواهید مهارت‌هایی را که برایشان مناسب است را انتخاب کنند. چند دقیقه در هفته وقت بگذارید و از آنها بخواهید یک مهارت را تمرین کنند. برای مثال از آنها بخواهید از تکنیک تنفس عمیق استفاده کنند.

استفاده از مهارت‌های مقابله‌ای برای رویارویی با احساسات بزرگ همیشه به خوبی پیش نمی‌رود. یادگیری کنترل خشم در کودکان به مرور پیشرفت می‌کند. کودکان با تمرین بهتر می‌شوند. بنابراین آنها را تشویق کنید تا از روش‌های سالم برای بیان خشم خود استفاده کنند.

11. یک دماسنج خشم بسازید، یک راهکار فوق‌العاده برای کنترل خشم در کودکان!

استفاده از دماسنج احساسات می‌تواند یک راهکار کنترل خشم در کودکان باشد که به آنها کمک می‌کند بین احساسات و مهارت‌های مقابله‌ای خود ارتباط برقرار کنند. برای ساخت این دماسنج طرح آن را روی کاغذ بکشید و از کودک بخواهید سه رنگ برای هر بخش دماسنج کند و آن را رنگ کنید.

مثلا رنگ زرد برای وقتی که کمی عصبانی هستند و غرولند می‌کنند یا آه می‌کشند. نارنجی برای قسمت میانی دماسنج که ممکن است پاهای خود را به زمین بکوبند یا با صدای بلند حرف بزنند. در نهایت قرمز برای زمانی که خشم زیادی را تجربه می‌کنند و ممکن است وسایل را پرتاب کنند یا فریاد بزنند و غیره. پس از تشخیص رفتارها و احساسات روی دماسنج، روی مهارت‌های مقابله‌ای کار کنید تا بتوانند خود را آرام کنند. برای مثال آب بنوشند، نفس عمیق بکشند، کاغذ خط خطی کنند و غیره.

12. آموزش تمرینات تنفسی برای کنترل خشم در کودکان

شیوه و روش کنترل خشم در کودکان یک مهارت مهم است که به آنها کمک می‌کند با احساسات منفی خود روبرو شده و آن را کنترل کنند. شما می‌توانید به کودک یاد بدهید در هنگام خشم از تمرینات تنفسی برای کنترل احساسات خود استفاده کند. از او بخواهید چند نفس عمیق بکشد تا آرامش ذهنی خود را به دست آورد. بعلاوه می‌توانید از کودک بخواهید به آرامی نفس بکشد و تعداد آنها را بشمارد. این کار به او کمک می‌کند تا بهتر خشم خود را کنترل کند.

13. تحسین رفتارهای مناسب کودک روشی برای کنترل خشم در کودکان

یک راهکار کنترل خشم در کودکان، تحسین رفتارهای درست آنها است. وقتی کودک می‌تواند به خوبی احساس خشم خود را مدیریت کند، حتما او را تشویق کنید. تشویق کردن باعث انجام دوباره رفتارهای درست می‌شود. همچنین می‌توانید در مورد کنترل خشم با کودک خود صحبت کرده و به او بگویید چقدر از اینکه توانسته عصبانیت خود را کنترل کند، خوشحال هستید.

14. بازی و ورزش، شیوه‌ای عالی برای کنترل خشم کودک

یک روش مفید برای کنترل خشم در کودکان، روی آوردن به بازی و فعالیت‌های ورزشی است. ورزش کردن علاوه بر سلامت جسمی، در کاهش تنش و اضطراب کودک نیز می‌تواند مفید باشد. با کودک خود در مورد فعالیت‌های ورزشی مورد علاقه او صحبت کنید و به او اجازه دهید ورزش مورد علاقه خود را انتخاب کند. بعلاوه می‌توانید برنامه‌های ورزشی خانوادگی مانند پیاده‌روی، بدمینتون و غیره را ترتیب دهید تا کودک تعامل را یاد بگیرد.

15. نقاشی کشیدن یک راهکار عالی برای کنترل خشم کودک

نقاشی کشیدن نیز یک راهکار کنترل خشم در کودکان است که به آنها کمک می‌کند احساسات خود را بیان کنند. این روش برای کنترل عصبانیت در کودکان مفید است چرا که کودک می‌تواند تمرکز و توجه خود را روی نقاشی و جزئیات آن بگذارد و از افکار و احساسات منفی دور شود. نقاشی کشیدن به کودکان کمک می‌کند بدون حرف احساسات خود را نشان دهند.

16. کتاب‌هایی که برای کنترل خشم در کودکان مفید هستند را مطالعه نمایید

کتاب‌های مختلفی در خصوص کنترل خشم در کودکان وجود دارد که با مطالعه‌ی آنها می‌توانید رفتار بهتری با کودکان خود داشته باشید. بعلاوه کتاب‌های کودکانه در خصوص خشم و عصبانیت می‌تواند روش‌های درست بیان احساسات یا کنترل احساسات را به آنها بیاموزد.

17. مراجعه به مشاور

در کنار انواع روش کنترل خشم در کودکان که بیان کردیم، مراجعه به مشاور کودک نیز می‌تواند یک راه موثر برای یاد گرفتن تکنیک های کنترل خشم کودک باشد. مشاور به تحلیل و بررسی علت عصبانیت کودکان می‌پردازد و به شما کمک می‌کند تا فرزند خود را بهتر بشناسید. بعلاوه یک روانشناس ماهر راه های کنترل خشم را به کودک می‌آموزد. مشاور به والدین کمک می‌کند مهارت‌های فرزندپروری بهتری داشته باشند و برای موقعیت‌های پیچیده آماده‌تر باشند.

سوالات مهم در خصوص کنترل خشم در کودکان

چگونه متوجه شویم کودک خشمگین است؟

کودکان معمولا در بیان احساسات خود ضعیف هستند و این باعث می‌شود دچار خشم و عصبانیت شوند. والدین لازم است با کودک خود صحبت کنند و به او یاد بدهند به جای رفتارهای پرخاشگرانه، احساسات خود را بیان کند. بعلاوه فاکتورهایی مانند خستگی، گرسنگی، استرس، تغییرات ناگهانی و غیره نیز می‌تواند باعث خشم کودک شود که باید این فاکتورها را شناسایی کنید.

چگونه می‌توان خشم کودک را مهار نمود؟

کنترل خشم در کودکان باید با استفاده از تکنیک‌های ساده مانند نفس عمیق، نقاشی کشیدن، شمارش اعداد و غیره باشد. ایجاد یک محیط آرام و تشویق به فعالیت‌های جسمی مانند ورزش یا بازی می‌تواند به کاهش تنش و خشم در کودکان کمک کند. والدین باید تکنیک های کنترل خشم در کودک را بشناسند و به کودک خود برای بیان و کنترل احساسات کمک کنند.

چگونه به خشم کودک واکنش نشان دهیم؟

یک مهارت مهم در والدین برای کنترل خشم در کودکان، حفظ صبر و آرامش است. والدین باید از واکنش‌های تند اجتناب کنند و با ایجاد فضایی آرام، به کودک کمک کنند تا احساسات خود را کنترل کنند. سپس رفتارها و علت عصبانیت را بررسی کرده و برای اصلاح رفتارهای اشتباه راهکارهای مناسب بیابند.

منابع: copingskillsforkids، positivepsychology، parents، raisingchildren