کنجکاوی جنسی کودکان: با کنجکاوی جنسی کودکان چگونه برخورد کنیم + ویدیو آموزشی

23باکنجکاوی جنسی کودکان و نحوه پاسخ به آن یکی از نگرانی‌های والدین است. معمولا پدرها و مادرها به پرسش‌های کودکان خود پاسخ داده و درست و غلط را برای آنها شرح می‌دهند اما وقتی موضوع رفتارهای جنسی کودکان و بایدها و نبایدهای آن می‌رسد، واکنش به آن دشوار می‌شود. والدین باید نکات صحیح واکنش به کنجکاوی جنسی کودک از جمله پرت کردن حواس کودک، نوع محتوای در دسترس را بدانند. در ادامه این مطلب بلاگ مامانینو تصمیم داریم بیشتر در خصوص مراحل رفتار جنسی در کودکان و نحوه پاسخ به کنجکاوی‌های جنسی آنان صحبت کنیم.

کنجکاوی جنسی در کودکان طبیعی است؟

کنجکاوی جنسی کودکان یک مرحله‌ی طبیعی در رشد آنها است و والدین باید با رفتارهای درست، به سوالات یا رفتارهای کودکان پاسخ بدهند. امروزه به دلیل دسترسی کودکان به اطلاعات مختلف، محتوای تصویری و حتی صحبت‌های والدین باعث شده کودکان در سنین پایین‌تر به این مرحله برسند و اگرچه رفتارهای جنسی کودکان باید با آگاهی و صبر پاسخ داده شوند اما معمولا با سرکوب از طرف خانواده‌ها روبرو می‌شود.

کنجکاوی جنسی در کودکان چگونه است؟

یکی از مراحل مهم رشد کودک، کنجکاوی جنسی است و نحوه‌ی پاسخ دادن به آن از سوی مراقبان از اهمیت زیادی برخوردار است. کنجکاوی جنسی کودکان معمولا از سن 3 سالگی آغاز شده و تا 6 سالگی به اوج می‌رسد. در این دوران کودک به دنبال هویت و تمایلات جنسی خود می‌گردد و نسبت به اندام جنسی خود یا دیگران کنجکاوی نشان می‌دهد.

این کنجکاوی‌های جنسی بخشی از رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی است و با رشد و بلوغ کودک تکامل می‌یابد. ایجاد یک محیط امن، پاسخ درست، همدلی و همراهی با کودک از سوی والدین می‌تواند به گذار از این مرحله کمک کند. بعلاوه اینکه لازم است والدین متناسب به سن کودک به سوالات او پاسخ‌های مناسب بدهند.

کنجکاوی جنسی در کودکان متناسب با سن چیست؟

آگاهی از مسائل جنسی بخشی از مراحل رشدی انسان است. با این حال والدین اغلب در پاسخ به رفتارهای جنسی کودکان آگاهی درستی ندارند. کودکان با کشف و شهود جهان اطراف خود را می‌شناسند و این مساله در خصوص کنجکاوی‌های جنسی نیز صادق است. تشخیص رفتار جنسی عادی و غیرعادی در کودک بسیار مهم است. بازی‌های جنسی که بیشتر از کودکان انتظار می‌رود شامل ویژگی‌های زیر است:

• بازی بین کودکانی که اغلب با هم زمان می‌گذرانند
• بازی جنسی بین کودکانی با اندازه، سن و رشد عاطفی و اجتماعی مشابه انجام می‌شود.
• کودکانه و خودجوش است و کودکان با هم سرگرم می‌شوند و می‌خندند.

مراحل رفتار جنسی در کودکان

سن پیش دبستانی (0- 5سال)

رفتارهای رایج

• سوال پرسیدن و بیان اطلاعاتی در مورد تفاوت در جنسیت، بخش‌های خصوصی بدن، بهداشت و دستشویی، بارداری و تولد
• کشف اندام تناسلی و تجربه‌ی لذت
• نشان دادن و نگاه کردن به بخش‌های خصوصی بدن

رفتارهای غیرمعمول

• داشتن آگاهی از اعمال جنسی خاص یا زبان صریح جنسی
• انجام تماس جنسی مانند بزرگسالان در ارتباط با کودکان دیگر

سنین اولیه مدرسه (6-8 سال)

رفتارهای رایج

• پرسیدن سوالاتی در مورد رشد جنسی، روابط و رفتار جنسی، عادت ماهانه و بارداری، ارزش‌های شخصی و …
• بازی با کودکان همسن و هم‌جنس و نقش‌آفرینی در بازی‌ها
• خود تحریکی در خلوت نیز از کودکان این سن مورد انتظار است.

رفتارهای غیرمعمول

• تعاملات جنسی مشابه با بزرگسالان
• داشتن آگاهی از اعمال جنسی خاص
• رفتار جنسی در یک مکان عمومی یا از طریق موبایل و اینترنت

سن مدرسه (9-12 سال)

تغییرات هورمونی و تاثیرات خارجی مانند همسالان، رسانه‌ها و اینترنت می‌توانند کنجکاوی جنسی، احساس و علاقه‌ی کودکان و آگاهی جنسی آنها را در شروع بلوغ افزایش دهد.

رفتارهای رایج

• پرسیدن سوالاتی در خصوص مطالب و اطلاعات جنسی، روابط و رفتارهای جنسی، استفاده از کلمات جنسی و بحث در مورد اعمال جنسی و ارزش‌های شخصی به ویژه با همسالان
• افزایش آزمایش رفتارهای جنسی و روابط عاشقانه مورد انتظار است
• خود تحریکی در خلوت نیز ممکن است انجام شود.

رفتارهای غیرمعمول

• انجام رفتارهای جنسی مانند بزرگسالان به طور مداوم
• رفتار جنسی در مکان‌های عمومی

نوجوانی (13-16 سال)

رفتارهای رایج

• پرسیدن سوالاتی در مورد تصمیم‌گیری، روابط اجتماعی و آداب جنسی، ارزش‌های شخصی و عواقب رفتارهای جنسی
• انتظار می‌رود که خود تحریکی در خلوت ادامه یابد
• شروع عادت ماهانه دختران و اسپرم‌سازی پسران
• مباحث جنسی بین نوجوانان همسن و هم‌جنس

رفتارهای غیرمعمول

• خودارضایی در مکان‌های عمومی
• تمایل جنسی نسبت به کودکان و افراد کوچکتر از خود

( جهت اطلاع از راهکارهای مقابله با وابستگی کودکان حتما مطلب چرا کودکم به من وابسته است را مطالعه نمایید)

واکنش والدین مختلف در برخورد با کنجکاوی جنسی کودکان

والدین معمولا واکنش‌های مختلفی در برابر کنجکاوی جنسی کودکان نشان می‌دهند. برخی در برابر رفتارهای جنسی کودکان سختگیرانه رفتار می‌کنند و برخی نیز از سوی دیگر کودک خود را آزاد می‌گذارند که در هر دو مورد می‌تواند تاثیرات منفی بر آگاهی جنسی فرد داشته باشد. واکنش درست همراه با پاسخگویی به سوالات کودکان می‌تواند به رشد جنسی طبیعی کودک کمک کند.

نحوه پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان: نکات مهم و نحوه برخورد صحیح

پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان به شیوه‌ای صحیح از سوی والدین بسیار مهم است. یک پاسخ سالم از سوی والدین می‌تواند اثرات مثبت طولانی‌مدتی بر رشد جنسی کودک و جلوگیری از رفتارهای مشکل‌دار در آینده شود. در ادامه در مورد شیوه‌ی برخورد صحیح با رفتارهای جنسی کودکان بیشتر صحبت می‌کنیم.

پرت کردن حواس کودک شیوه ای مناسب در پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان

اگر کودک شما اندام جنسی خود را دائما لمس می‌کند یا رفتارهای جنسی تکرارشونده دارد، این کار به خاطر کنجکاوی جنسی است و نحوه‌ی برخورد والدین می‌تواند در این رفتار تاثیر زیادی داشته باشد. اگر والدین رفتار تند و خشنی داشته باشند، هرگز برای این کنجکاوی جنسی کودکان موثر نخواهد بود.

بهترین کار این است که آرامش خود را حفظ کرده و با او در مورد سایر اندام‌های بدن صحبت کنید. اسم اندام‌ها را بپرسید و کاربرد آنها را با هم بررسی کنید. در حین این کار، نام اندام جنسی را نیز به او بگویید. این کار هیچ ایرادی ندارد و به او می‌فهماند که این بخش بدن نیز طبیعی است. نحوه پرت کردن حواس کودک به سن او بستگی دارد. برای کودکان کوچکتر انجام فعالیت دیگر می‌تواند موثر باشد و برای کودکان بزرگ‌تر نیز می‌توانید توضیح دهید که همیشه و همه جا نباید این کار را انجام دهند.

رفتارهای غلط والدین

اشتباهات والدین در کنجکاوی جنسی کودکان می‌تواند تاثیر منفی داشته باشد. برای مثال والدین ممکن است کودک خود را در حین بازی رها کنند. کودکی که بی‌حوصله و خسته شده ممکن است اندام جنسی خود را لمس کند و با توجه به لذتی که برایش دارد، این کار تبدیل به عادت می‌شود.

همچنین زمانی که والدین کودک را زود به رختخواب می‌فرستند اما کودک نمی‌تواند بخوابد. این شرایط نیز ممکن است باعث تشدید لمس بدنی در کودکان شود. برای حل این مشکلات، بهتر است همراه کودک خود باشید.

پرهیز از فرستادن کودک بالای دو سال به حمام با والد مخالف

نکته‌ای که در روند پاسخگویی به کنجکاوی جنسی کودکان باید به آن توجه کرد، این است که کودک بعد از دو سالگی بهتر است با والد هم‌جنس خود به حمام برود. حمام فرستادن کودک با والد غیرهم‌جنس باعث کنجکاوی بیشتر کودک و به نوعی تحریک و جلو انداختن سن بلوغ می‌شود. همچنین لمس اندام جنسی توسط والدین نیز اشتباه است زیرا کودکان به دلیل انرژی جنسی طبیعی از آن لذت می‌برند و ممکن است این رفتار را ادامه دهند.

ماهواره، روابط صمیمی والدین، پوشش نامناسب

یکی دیگر از دلایل بلوغ زودرس در کودکان، علاوه بر مسائل تغذیه‌ای، محرکاتی است که در محیط وجود دارد. برای مثال تماشای محتوای نامناسب، رفتار والدین در حضور فرزندان، پوشش نامناسب والدین، بازی‌های کودکان و عدم توجه والدین به این بازی‌ها و غیره همگی می‌توانند باعث بروز رفتارهای جنسی در کودکان شود.

کودکان نباید در معرض آگاهی‌های جنسی فراتر از سن خود شوند. کنجکاوی جنسی کودکان باید متناسب با سن آنها پاسخ داده شود و بعلاوه وقتی کودک رفتار جنسی نادرستی دارد، باید این رفتار برای آنها توضیح داده شود و از آن منع شوند.

به کودک آگاهی جنسی بدهید

پاسخ دادن به کنجکاوی جنسی کودکان از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر کودک شما سوالی می‌پرسد، از پاسخ دادن طفره نروید و متناسب با سن ، به ان پاسخ بدهید و به او آگاهی جنسی بدهید. معمولا والدین سوالات جنسی را تابو می‌دانند و از پاسخ دادن به سوالات جنسی کودکان طفره می‌روند. با این حال کودک به دنبال پاسخ خود می‌گردد. پس بهتر است خودتان با مطالعه یا مشورت یک متخصص، به سوالات و رفتارهای جنسی کودکان پاسخ بدهید.

جداسازی جنسیتی در مهد کودک‌ها

بهتر است کودکان در مهد کودک دو جنسیتی حضور داشته باشند. تعامل دخترها و پسرها در این سن به رشد فردی و شخصی آنها کمک زیادی می‌کند. در مقابل، جداسازی جنسیتی در مهدکودک‌ها می‌تواند تاثیر منفی به همراه داشته و کودک رشد مناسبی نداشته باشد.

ایجاد یک فضای امن و مطمئن

وقتی کودکان بتوانند افکار، ایده‌ها و سوالات خود را بدون ترس و نگرانی از قضاوت یا تنبیه شدن بیان کنند، رشد آنها بهتر خواهد بود. یک فضای امن و ارتباط درست با والدین شرایط خوبی برای پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان نیز فراهم می‌کند و کودکان می‌توانند سوالات خود را در مورد اندام‌های بدن، روابط و تمایلات جنسی نیز با والدین در میان بگذارند.

در مورد لمس بدنی مجاز و غیرمجاز برای کودک توضیح بدهید

یکی از نکات مهم در پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان، بیان بایدها و نبایدها است. شما باید در لمس بدنی مجاز و غیرمجاز به کودک خود آموزش بدهید.

یک لمس مجاز روشی است که افراد برای اهمیت داده به هم نشان می‌دهند؛ برای مثال وقتی پزشک بدن کودک را لمس می‌کند، وقتی کسی در استفاده از حمام یا توالت به کودک کمک می‌کند. به فرزند خود اطمینان دهید که بیشتر لمس‌ها از نوع مجاز هستند. اما لمس غیرمجاز زمانی است که آنها دوست ندارند، وقتی به آنها آسیب زده می‌شود و باعث ناراحتی، سردرگمی یا ترس آنها می‌شود. و یا زمانی که کسی سعی می‌کند اندام‌های خصوص بدن آنها را لمس کند.

هشدار: مراقب شکارچیان آنلاین باشید!

امروزه کودکان در سنین مختلف به اینترنت از طریق موبایل و تبلت دسترسی دارند. والدین باید نظارت کامل بر فعالیت‌های آنلاین فرزندان خود داشته باشند چرا که کنجکاوی جنسی کودکان می‌تواند در فضای اینترنتی نیز ادامه پیدا کند و افراد سوءاستفاده‌گر کودکان را طعمه‌ی خود کنند. در مورد شکارچیان آنلاین و حد و مرز روابط با غریبه‌ها با کودک خود صحبت کنید و مطمئن شوید کودک شما بدون ترس و نگرانی می‌تواند مسائل خود را بیان کند.

( با راهکارهای مهار خشم کودک مطلعید! جهت آگاهی بیشتر مطلب کنترل خشم در کودکان را مطالعه نمایید)

گفتگو را با بزرگتر شدن کودک کاملتر کنید

صحبت در خصوص رفتارهای جنسی کودکان با بزرگ‌تر شدن آنها باید جامع‌تر و کامل‌تر شود. در مورد رضایت بدنی با فرزند خود صحبت کنید. برای آنها توضیح دهید که نباید به دیگران اجازه بدهند بدون اجازه به بدن آنها دست بزنند. بچه‌های کوچکتر می‌توانند درک کنند که دوست ندارند کسی آنها را در آغوش بگیرد یا قلقلک بدهد و بزرگ‌ترها نیز می‌توانند مفاهیم جدی‌تری در مورد مرزهای جنسی را درک کنند.

علائم هشداردهنده درباره آزار جنسی را دست کم نگیرید

تشخیص اینکه کودک مورد آزار جنسی قرار گرفته ممکن است دشوار باشد اما شما به عنوان والد موظف هستید شرایط کودک خود را با دقت بررسی کنید و علائم هشدار را بشناسید. برای مثال اگر کودک دچار شب‌ادراری ناگهانی شده، رفتارهای گوشه‌گیری از خود نشان می‌دهد، از درآوردن لباس خودداری می‌کند یا اطلاعاتی غیرمعمول و زودهنگام در مورد مسائل جنسی دارد، در مورد آزارجنسی احتمالی لازم است بیشتر بررسی کنید.

در پاسخ به سوال «من چه جوری به دنیا اومدم» چه جوابی باید بدهیم؟

پاسخ به سوال “من چطوری به دنیا اومدم” باید متناسب با سن کودک باشد. بسته به سن کودک می‌توانید برای او توضیح بدهید که بچه‌ها از یک تخمک که در شکم مادر است رشد می‌کنند. نیازی نیست در مورد ارتباط جنسی پدر و مادر برای او توضیح بدهید چرا که کودکان درکی از این مساله ندارند. شما می‌توانید کتاب‌هایی در مورد کنجکاوی جنسی کودکان مطالعه کنید تا برای سوالات فرزندان خود پاسخ‌های مناسب و معقول داشته باشید.

اگر فرزند خود را مشغول «دکتر بازی» دیدیم، چه کاری باید انجام دهیم؟

دکتر بازی بین کودکان 3 تا 6 ساله معمول است و خیلی از والدین نسبت به این مساله حساسیت نشان می‌دهند. با این حال باید بدانید واکنش تند نشان دادن و سرزنش کودک می‌تواند اثرات منفی بر کودک داشته باشد. اگر کودکان خود را در حین این بازی دیدید، بهتر است کنار آنها بمانید. در خلوت برای کودک خود توضیح دهید که نباید به بدن دیگران و به ویژه نقاط خصوصی بدن آنها نگاه کند.

بعلاوه شما می‌توانید در این سن، در خصوص لمس بدن نیز توضیح بدهید. به او بگویید که بدن او یک حریم خصوصی است و باید از این حریم خصوصی محافظت کند. هیچکس حتی اعضای خانواده نیز اجازه ندارند نواحی خصوصی بدن او را لمس کنند اگرچه پدر و مادر از این قاعده مستنثنا هستند. به کودک خود حس امنیت بدهید تا در مورد لمس شدن بدن خود توسط دیگران به شما بگوید.

چه زمانی باید با دختر خود درباره دوران قاعدگی صحبت کنیم؟

علاوه بر پاسخ به کنجکاوی جنسی کودکان، والدین باید در مورد طبیعت بدن نیز با آنها صحبت کنند. دختران باید از حدود سن 8 یا 9 سالگی با دوران قاعدگی و تغییرات بدنی در این دوران آشنا شوند. بنابراین به آنها در مورد پریود شدن توضیح دهید و کتاب‌های آموزشی در این خصوص را برای فرزند یا خودتان تهیه کنید.

تا چه حدی می‌توانیم به آموزش‌های مدرسه درباره مسائل جنسی تکیه کنیم؟

کنجکاوی جنسی کودکان خیلی قبل‌تر از دوران مدرسه آغاز می‌شود و والدین باید آموزش‌ها و اطلاعات لازم را در اختیار فرزند خود قرار دهند. مدارس معمولا رویکردهای مختلفی نسبت به آموزش مسائل جنسی به کودکان دارند. برخی مدارس آموزش مسائل جنسی یا صحبت در مورد هویت جنسی را برای کلاس‌های پنجم یا ششم ارائه می‌دهند اما برخی دیگر نیز به این مسائل نمی‌پردازند.

بچه‌ها در مدرسه یا خارج از مدرسه ممکن است با اطلاعاتی صحیح یا غلط در مورد مسائل جنسی روبرو شوند که برای آنها سوال ایجاد می‌کند. بنابراین والدین باید در مورد مسائل مختلف با کودک یا نوجوان خود صحبت کنند تا فرزندان محیط را برای طرح سوالات خود امن ببینند. این مساله به ویژه برای والدینی که می‌خواهند مسائل جنسی را با ارزش‌های خانوادگی خود منطبق کنند، بسیار حائز اهمیت است.

سوالات مهم در خصوص کنجکاوی جنسی کودکان

آیا کنجکاوی جنسی کودک طبیعی است؟

بله. کنجکاوی جنسی مرحله‌ای طبیعی در روند رشد کودکان است که معمولا شامل بررسی بدن خود و دیگران می‌شود.

مهم‌ترین رفتار در برخورد با کنجکاوی‌های جنسی کودک چیست؟

در برخورد با کنجکاوی جنسی کودکان لازم است والدین کاملا آرام و منطقی رفتار کرده و به سوالات آنها متناسب با سنشان پاسخ بدهند.

کودکان از چه سنی دیگر نباید در خانه بدون لباس و برهنه باشند؟

خانواده‌های مختلف قوانین خاص خود را در مورد برهنگی و حفظ حریم خصوصی دارند. بنابراین ارزش‌ها و قوانین خود را برای کودکان توضیح بدهید. کودک باید با نقاط خصوصی بدن و محافظت از آن اشنا شود و بداند که نمی‌توانید برهنه در خانه و در حضور دیگران باشد. علاوه بر قوانین و محدودیت‌هایی که وضع می‌کنید، خودتان نیز باید الگویی درست برای فرزندتان باشید.

منابع: healthychildren, stopitnow