آموزش دستشویی رفتن به کودک: 12 روش آموزش استفاده از توالت به کودکان + تصویر

21آموزش دستشویی رفتن به کودک شاید برای برخی از والدین کار اعصاب خوردکنی باشد، چون از بین بردن عادت پوشک برای کودکشان ممکن است برایشان دشوار باشد. اما این کار مهم است، چون باعث می‌شود که شما به کودکتان یاد بدهید چطور از بهداشت خودش محافظت کند. از طرف دیگر هم او اولین قدم برای استقلال در زندگیش را برمی‌دارد. برای این آموزش، شما می‌توانید این کارها را انجام دهید: زمان مناسب برای دستشویی رفتن را به کودکتان تعیین کنید؛ به او در صبحانه مایعات زیاد بدهید، به کودکتان برای دستشویی رفتن پاداش دهید؛ از صندلی لگنی مخصوص برای او استفاده کنید و غیره. اگر می‌خواهید بیشتر در مورد این موضوعات بدانید، با ما در این مقاله از وبلاگ مامانیتو همراه باشید تا روش‌های آموزش دستشویی به کودکان و نکات آنها را به شما توضیح دهیم.

آموزش دستشویی به کودکان چیست؟

پیش از هر چیزی بیایید ببینیم که آموزش دستشویی رفتن به کودک یعنی چه؟ کلاً آموزش دستشویی به کودکان یعنی شما به کودکتان یاد بدهید که علائم جسمی مربوط به عمل دفع، ادرار یا مدفوع چه است. به این صورت، کودک می‌تواند آن را به خوبی تشخیص دهد.

همچنین، آموزش دستشویی رفتن کودک دختر و پسر موفقیت‌آمیز هم یعنی که آنها بتوانند از توالت یا لگن مخصوص کودک به خوبی استفاده کنند. با این وجود، دقیقاً ما باید آموزش دستشویی رفتن کودک پسر و دختر را از چه سنی شروع کنیم؟

آموزش دستشویی رفتن به کودک از چه زمانی باید شروع شود؟

برای خیلی از پدر و مادرها مسئله آموزش دستشویی رفتن به کودک در زمان مناسب ممکن است مهم باشد. اما خودتان را خیلی سر این مسئله اذیت نکنید! کودک شما هر موقع آماده نبستن پوشک و دستشویی رفتن باشد، به شما خبر می‌دهد.

به این توجه داشته باشید که هیچ سن دقیقی برای این کار وجود ندارد. اکثر نوزادان قبل از یک سال هیچ کنترلی روی مثانه خودشان ندارند. کنترل مثانه و روده برای کودکان بین ۱۲ تا ۱۸ ماهه هنوز خیلی سخت است. در حقیقت، برای بیشتر کودکان تا سنین دو تا دو و نیم سالگی کنترل مثانه و روده سخت است.

برای همین، میانگین سنی کودکانی که برای دستشویی رفتن آماده هستند به ۲۷ ماهگی می‌رسد. اما در کل، شما می‌توانید به علائم آمادگی او توجه کنید و در مورد این مسئله صبر و حوصله داشته باشید. اما نشانه‌های آمادگی کودک برای رفتن به دستشویی چیست؟

نشانه‌های آمادگی کودک برای شروع دستشویی رفتن

برای دادن آموزش دستشویی رفتن به کودک، شما اول باید به چند نشانه از سوی کودکتان توجه کنید. برخی از این علائم عبارتند از:

• کودک شما می‌تواند راه برود و تا مدت کوتاهی بنشیند
• استقلال بیشتری پیدا کرده و بیشتر می‌تواند نه بگوید
• می‌تواند به شما بگوید که باید به دستشویی برود
• عضلات لازم برای دستشویی رفتن را می‌تواند کنترل کند
• به رفتن دیگران به دستشویی کنجکاو است
• از شما می‌خواهد تا پوشکش را عوض کنید یا به شما می‌گوید که ادرار یا مدفوع دارد
• به مدت دو ساعت یا بیشتر پوشکش خشک است
• خوشش می‌آید کارهای بزرگترها را تقلید کند
• شما را تا دستشویی دنبال می‌کند تا ببیند چگونه از آن استفاده می‌کنید
• به انجام فرایند دستشویی رفتن علاقه نشان می‌دهد
• دیگر خوشش نمی‌آید پوشک بپوشد و موقعی که خیس و کثیف شده می‌خواهد آن را در بیاورد
• حرکات روده‌اش نرم، منظم و شکل گرفته هستند
• می‌تواند شلوارش را بالا و پایین بکشد
• می‌تواند دستورات ساده را دنبال کند

به خاطر داشته باشید که کودک شما حتماً لازم نیست تمام این نشانه‌ها را از خود نشان دهد.

سن مناسب آموزش دستشویی رفتن به کودک پسر و دختر

همانطور که قبلاً گفتیم، سن دقیق آموزش دستشویی رفتن به کودک را نمی‌توان گفت. شما بسته به شرایط کودک و علائمی که نشان می‌دهد خودتان باید این سن را تعیین کنید. برای خیلی از کودکان سن آموزش دستشویی رفتن کودک دختر و پسر از ۱۸ ماهگی تا ۳۰ ماهگی شروع می‌شود.

برای مثال، خیلی از کودکان پسر در سن ۳۱ ماهگی و خیلی از کودکان دختر در سن ۲۹ ماهگی می‌توانند آموزش دستشویی رفتن کودک پسر و دختر را ببینند. بنابراین، کلاً بعد از ۱۸ ماهگی است که شما باید ببینید کودکتان برای انجام این کار آماده است یا نه.

در آن موقع می‌توانید دیگر به او پوشک نبندید. با این حال، برای آموزش دستشویی رفتن کودک ایرانی ما به چه وسایلی احتیاج داریم؟

وسایل مناسب مورد نیاز برای آموزش دستشویی رفتن به کودک

در ابتدای آموزش دستشویی رفتن به کودک، فرزند شما شاید خیلی مشتاق انجام این کار نباشد. برای همین، طبیعی است که شما با چالش‌هایی روبرو شوید.

اما استفاده از یک سری وسایل مناسب برای آموزش دستشویی رفتن کودک ایرانی می‌تواند کار شما را راحت‌تر کند. برخی از این وسایل عبارتند از:

لگن مخصوص کودک و وسایل راحتی استفاده از توالت

اگر در آموزش دستشویی رفتن به کودک، فرزندتان با توالت فرنگی یا ایرانی مشکلی نداشت که چه بهتر. اما اگر از توالت فرنگی ایرانی می‌ترسد یا با آن مشکل دارد، می‌توانید لگن مخصوص کودک را برای او تهیه کنید.

در صورتی هم که کودکتان با توالت مشکلی ندارد، اما پایش به آن نمی‌رسد می‌توانید یک پله یا چهارپایه کوچک برای او بگیرید. همچنین، در صورت نیاز می‌توانید یک صندلی کوچکتر مخصوص توالت فرنگی که داخل صندلی بزرگتر آن جا می‌گیرد را برای فرزندتان تهیه کنید.

شلوارهای آموزشی و پوشک‌های شورتی

فرزند شما وقتی که دیگر پوشک نمی‌پوشد، بیشتر نیاز پیدا می‌کند که به دستشویی برود. با این حال، برای جلوگیری از اتفاق‌هایی مثل ادرار و مدفوع تصادفی و کثیف شدن لباس کودکتان، شما می‌توانید این وسایل را تهیه کنید:

• شلوار آموزشی: برای آموزش دستشویی رفتن به کودک شلوار آموزشی یکی از بهترین تجهیزات است. این شلوارها معمولا جذب کمتری از پوشک‌ها دارند. اما می‌توانند از کثیف کاری‌های بزرگتر مثل مدفوع تصادفی کودک جلوگیری کنند. وقتی شما این شلوار را به کودکتان می‌پوشانید، آن را همراه با لباس‌هایی بپوشید که راحت بتوان آنها را درآورد.
• پوشک شورتی: اگر شما چیزی می‌خواهید که از شلوار آموزشی جذبش بیشتر باشد، پوشک شورتی برایتان مناسب است. همچنین، پوشاندن پوشک شورتی می‌تواند کودکتان را عادت دهد تا به تدریج لباس زیر بپوشد.

چگونه به کودک دستشویی رفتن را یاد بدهیم؟

وقتی شما علائم آماده شدن فرزندتان برای دستشویی رفتن را مشاهده کردید، می‌توانید آموزش دستشویی رفتن به کودک را به او بدهید. اما دقیقاً چطور باید این کار را انجام دهیم؟

شما با چند راهکار ساده می‌توانید آموزش استفاده از توالت به کودک را یاد دهید که آنها عبارتند از:

1. زمان مناسبی را برای آموزش انتخاب کنید: نکته‌ای مهم در آموزش دستشویی رفتن به کودک

برای آموزش دستشویی رفتن به کودک سعی کنید زمانی را انتخاب کنید که سرتان خلوت است. به یاد داشته باشید که آموزش دستشویی رفتن کودک دختر و پسر باید با آرامش و سر حوصله انجام شود. بنابراین، اگر هم شما و هم همسرتان شاغل هستید، آخر هفته را به این کار اختصاص دهید.

همچنین، شما می‌توانید چند روز را مرخصی بگیرید. بعد از آموزش دادن کودکتان هم اگر او را مهد کودک می‌برید، حتماً به مربیان مهد اطلاع دهید که در حال آموزش دیدن است. به این صورت، آنها شرایط کودک برای رفتن به دستشویی را بهتر درک می‌کنند و رفتار مناسب با او را خواهند داشت.

2. استفاده از صندلی لگنی مخصوص کودک: موضوعی مهم در آموزش توالت رفتن به کودک

در دفعات اول آموزش دستشویی رفتن به کودک شاید فرزند شما از استفاده توالت ایرانی و فرنگی هراس داشته باشد. اگر دیدید که اینطور است، می‌توانید از صندلی لگن مخصوص کودک استفاده کنید. استفاده از این صندلی‌ها برای کودکان معمولا راحت‌تر و حتی سرگرم کننده‌تر است. با این وجود، خیلی به استفاده از صندلی لگنی در این مورد اتکا نکنید.

به خاطر داشته باشید که کودک شما نباید فقط به استفاده از صندلی لگنی مخصوص عادت کند. این به خاطر آن است که وقتی که مهد کودک می‌رود یا از دستشویی خانه‌های دوست یا آشنایانتان استفاده می‌کند، باید بتواند بدون صندلی لگنی مخصوص این کار را انجام دهد.

3. یک برنامه روتین برای آموزش رفتن به دستشویی کودک داشته باشید

در آموزش دستشویی رفتن به کودک گاهی اوقات کودکان به شما خبر نمی‌دهند که احتیاج به دستشویی رفتن دارند. حالا دلیل آن می‌تواند سرگرم بازی بودن، خجالت کشیدن از علنی کردن این مسئله یا نبودن شما باشد.

برای همین مهم است که شما یک برنامه روتین برای آموزش دستشویی رفتن کودک پسر و دختر داشته باشید. شما می‌توانید در بازه‌های زمانی مشخص از کودکتان بپرسید که آیا نیاز به دستشویی رفتن دارد یا خیر. حالا این بازه زمانی می‌تواند بعد از غذا، قبل از خواب یا بعد از خواب در صبح باشد.

همچنین، شما هم می‌توانید هر یک یا دو ساعت یک بار از او بپرسید که آیا نیاز به دستشویی رفتن دارد. به این صورت، کودک شما می‌تواند بهتر و بیشتر حرکات روده و مثانه‌اش را کنترل کند. همچنین، او می‌تواند بهتر بفهمد که چه موقع به احتیاج به دستشویی رفتن دارد.

4. دادن مایعات و صبحانه زیاد به کودک

اگر دیدید که در فرایند آموزش دستشویی رفتن به کودک، فرزندتان خیلی حس دستشویی رفتن ندارد، به او مایعات بدهید. همچنین، با دادن صبحانه زیاد به کودک در صبح می‌توانید حس دفع در او را تقویت کنید. به این ترتیب، کودک شما با حس دفع کردن آشنا می‌شود و می‌داند که در مواقع که این حس به سراغ او می‌آید باید به دستشویی برود.

با این حال، شما در این زمان باید به کودکتان خیلی توجه کنید. برای مثال، می‌توانید هر یک ساعت یا دو ساعت یک بار از او بپرسید که آیا احتیاج به دستشویی رفتن دارد یا خیر. اگر هم پاسخ اون نه بود، می‌توانید به شیوه‌های دیگر او را متقاعد کنید که به دستشویی برود.

5. کودکتان را مجبور به استفاده از توالت نکنید

در صورتی که در روند آموزش دستشویی رفتن به کودک، دیدید که فرزندتان با شما زیاد همکاری نمی‌کند، آن را متوقف کنید. سپس، اجازه دهید تا مدتی بگذرد و بعد امتحان کنید. اگر در این فرآیند شما استرس داشته یا اعصابتان خرد باشد، کودک‌تان می‌فهمد و روی او هم اثر بدی می‌گذارد.

در نتیجه، سعی کنید که آموزش دستشویی رفتن کودک ایرانی را در زمانی انجام دهید که هم خود و هم فرزندتان در آرامش کامل هستید. به این صورت، شما نتایج بهتری در این زمینه کسب خواهید کرد.

6. از پاداش برای تشویق کردن کودک استفاده کنید

اگر در آموزش دستشویی رفتن به کودک، فرزندتان خیلی با شما همکاری نمی‌کند، می‌توانید به او انگیزه پاداش دادن را بدهید. برای مثال، یک سیستم پاداش امتیازی برای او طراحی کنید. در این سیستم هر دفعه که او به دستشویی رفت یک امتیاز را برای او در نظر بگیرید.

سپس، با جمع شدن امتیازها می‌توانید برای او یک جایزه مثل اسباب بازی بخرید. به این صورت، کودک شما تشویق می‌شود که به جای پوشک بستن به دستشویی برود.

7. مراقب علائمی که نشان می‌دهد کودک دستشویی دارد، باشید

کودکان همیشه در نشان دادن اینکه دستشویی دارند ممکن است روراست نباشند. همچنین، آن‌ها شاید اصلاً متوجه نشوند. بنابراین، شما در آموزش دستشویی رفتن به کودک حتماً باید به یک سری علائم و رفتار آنها توجه کنید.

برای مثال، اگر کودکتان مدام در حال نگه داشتن شلوارش باشد یا می‌خواهد در گوشه‌ای پنهان شود، از او بپرسید که احتیاج به دستشویی رفتن دارد. سپس، او را به دستشویی ببرید.

8. اگر کودک استرس دارد، آموزش دستشویی رفتن به کودک را آغاز نکنید

در آموزش دستشویی رفتن به کودک اینکه کودکتان آرام باشد خیلی مهم است. داشتن استرس و اضطراب تاثیر منفی روی کودکتان می‌گذارد. در نتیجه، آموزش استفاده از توالت به کودک شما هم تحت تاثیر این اثر منفی قرار می‌گیرد.

برای همین، اگر چنین رفتاری را در کودکتان دیدید، در آن موقع شروع به آموزش دادن او نکنید، چون نتیجه خوبی ندارد. به جای آن، سعی کنید این دوره را بگذرانید و محیط خانه را برای کودکتان بدون استرس کنید.

9. برادر یا خواهر بزرگتر کودک را الگو قرار دهید

برای انگیزه دادن کودکتان به دستشویی رفتن شما می‌توانید خواهر یا برادر بزرگتر او را الگو قرار دهید. برای مثال، در آموزش دستشویی رفتن به کودک هر موقع خواهر یا برادر بزرگترش به دستشویی می‌رود، او را در مقابل کودکتان تشویق کنید.

به این صورت، کودک شما می‌داند که انجام این کار باعث تشویق و تحسین از سوی شما می‌شود و این انگیزه را پیدا می‌کند تا به جای پوشک بستن به دستشویی برود.

10. برای آموزش دستشویی رفتن به کودک خود سخت نگیرید

در فرایند آموزش دستشویی رفتن به کودک طبیعتاً گاهی پیش می‌آید که فرزند شما خودش را خیس می‌کند یا شب تشکش را کثیف می‌کند. در این موقع، شما نباید کنترل خود را از دست بدهید یا عصبانی شوید.

عصبانیت و شماتت شما باعث ترس و اضطراب کودک می‌شود و تاثیر بدی بر روی آموزش استفاده از توالت به کودکتان دارد. بنابراین، اگر چنین اتفاقاتی افتاد سخت نگیرید و با آرامش با او برخورد کنید.

11. به فرزند خود رعایت بهداشت و تمیز کردن بدنش را یاد بدهید

به غیر از آموزش دستشویی رفتن به کودک شما باید به او یاد بدهید که دست هایش را به خوبی بشوید. برای همین، شما اول باید طرز استفاده درست از شلنگ توالت و شستن درست دست‌ها را به کودکتان یاد دهید.

به این صورت، شما باید به کودک خود یاد بدهید که حتماً بعد از توالت با آب و صابون دست‌های خود را به طور کامل بشوید تا مریض نشود.

12. بردن کودک به دستشویی قبل از خواب و نیمه شب

برای اینکه کودکتان شب ادراری نداشته باشد، بهتر است که در آموزش دستشویی رفتن به کودک حتماً قبل از خواب و نیمه شب او را یک بار به دستشویی ببرید. این برای حفظ روحیه کودکتان مهم است، چون اگر در وسط آموزش دچار شب ادراری شود فکر می‌کند در این کار خوب نیست و ناامید و سرخورده می‌شود.

مواردی که در آموزش دستشویی رفتن به کودک نباید آن‌ها را انجام داد

اگر می‌خواهید آموزش دستشویی رفتن به کودک شما خوب پیش برود، پس باید یک سری کارها را انجام ندهید و از آنها پرهیز کنید. چند تای آنها عبارتند از:

• در صورت شکست خوردن کودک به او پرخاش نکرده و او را تحقیر نکنید. این کار باعث ترس کودکان از شما و اختلال در روند دستشویی رفتن او می‌شود و اثر بدی روی آموزش شما به او خواهد داشت.
• در زمان دستشویی رفتن عبارت‌های تحقیرآمیزی مثل چه «بوی بدی میدی» به کودکتان نگویید؛ این مسئله اعتماد به نفس او را نابود می‌کند.
• به زور دستشویی رفتن را به کودکتان تحمیل نکنید. اگر هم می‌بینید او از مسائلی مثل بوی بد دستشویی بدش می‌آید و نمی‌خواهد به آنجا برود سعی کنید این مشکلات را برطرف کنید.

سوالات مهم در خصوص آموزش دستشویی رفتن به کودک

بهترین زمان برای آموزش دستشویی رفتن کودک چه زمانی است؟

در بیشتر موارد، بهترین زمان برای آموزش دستشویی رفتن به کودک برای فرزندان بین دو تا سه سال است. حتی در برخی از موارد شما می‌توانید این آموزش به دختران را زودتر هم شروع کنید.

اگر در آموزش دستشویی رفتن به کودکان، فرزند مقاومت کرد و کاری انجام نداد چه کنیم؟

در این زمان شما باید صبر و تحمل داشته باشید و به او پرخاش نکنید. به خاطر داشته باشید در آموزش دستشویی رفتن به کودک مهربان بودن و صبر داشتن بهترین نتیجه را می‌دهد، نه زور و اجبار.

اگر کودک، بعد از مدتی، دوباره شروع به خیس کردن خود کرد چه کنیم؟

گاهی اوقات با اینکه شما آموزش دستشویی رفتن به کودک را داده‌اید، او دوباره خودش را شروع به خیس کردن می‌کند. در این موقع خشمگین و عصبانی نشوید. این کار می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد.

برای مثال، اگر تغییری در زندگی او اتفاق شده افتاده شده باشد ممکن است این استرس به او وارد شود. مثلاً اگر شما از خانه‌ای به خانه دیگر نقل مکان کرده باشید یا نوزاد جدیدی به دنیا آورده باشید، این مسئله ممکن است از لحاظ روانی به کودکتان فشار بیاورد.

در نتیجه، باعث بروز این رفتار در او می‌شود. اما گاهی اوقات این مشکل ممکن است نشان دهنده عارضه دیگری مثل عفونت مثانه یا یبوست باشد. در این صورت، شما باید به یک پزشک اطفال مراجعه کنید. اما اگر مشکل او حالت روحی و روانی داشت، سعی کنید با او صبور باشید و همدردی کنید.

کودک در چه سنی باید در شب تختخواب خود را خیس نکند؟

معمولا بعد از آموزش دستشویی رفتن به کودک، کودکان در سن 4 سالگی که می‌توانند کنترل کامل بر روی دستشویی خودشان را داشته باشند. همچنین، کودکان در بین 3 تا 5 سالگی اگر شب احساس دستشویی کردند، می‌توانند به توالت بروند.

پس معمولاً در سن 3 تا 5 سالگی کودکان یاد می‌گیرند که چطور مثانه خود را کنترل کنند و شب‌ها را می‌توانند بدون خیس کردن تشک سپری کنند. با این حال، موارد استثنایی هم وجود دارند که در آن کودکان حتی تا سنین دبستان هم مشکل شب ادراری را دارند.