کنترل پرخاشگری کودک: 20 تکنیک فوق العاده برای درمان پرخاشگری کودک!

رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان می‌تواند ناشی از عواملی مانند عدم توانایی در کنترل احساسات، استرس‌های محیطی یا مشکلات اجتماعی باشد. به این منظور، راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک، می‌تواند بسیار مؤثر واقع شده و شما را به مسیر درستی ببرد. این راهکارها، مثل استفاده از روش‌ تایم اوت یا به زبان ساده‌تر زمان استراحت برای دور کردن کودک از موقعیت‌های تنش‌زا، تقویت رفتارهای مثبت، یادآوری خوبی‌های کودک و خیلی از موارد دیگری که در این متن از بلاگ مامانینو ذکر می‌شود، باتوجه به موقعیت کودک شاید همان حلقه‌ی گم‌شده‌ی شما باشد! 

راهکار کنترل پرخاشگری کودک: چه چیزی باعث عصبانیت کودک می شود؟

با مرور راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک متوجه‌ی یکسری موارد بدیهی می‌شویم که از آن‌ها غافل هستیم. عصبانیت کودک معمولاً به مجموعه‌ای از عوامل احساسی و محیطی مربوط می‌شود. یکی از دلایل اصلی این رفتار، ناتوانی در ابراز احساسات است. 

کودکان به طور طبیعی هنوز توانایی‌های لازم برای کنترل احساسات و واکنش‌های خود را به طور کامل ندارند. وقتی که یک کودک نمی‌تواند به درستی احساسات خود را شناسایی یا بیان کند، ممکن است به پرخاشگری روی آورد تا اضطراب یا ناراحتی خود را نشان دهد.

البته ناگفته نماند که برای مقابله با پرخاشگری کودکان‌، عوامل محیطی نیز نقش عمده‌ای دارند. مثلا تغییرات ناگهانی در روال زندگی، جابجایی به خانه جدید یا آغاز مدرسه، می‌تواند حسابی کودک یا نوجوان شما را عصبانی کند. مورد دیگر در ایجاد خشم، بی‌توجهی به نیازهای احساسی یا جسمی کودک، مانند گرسنگی، خستگی و ابراز احساسات به‌موقع است.

( می دانید چگونه خشم حاصل از شکست در بازی کودکان را کنترل کنید! برای اطلاع مطلب نحوه برخورد با عصبانیت بعد از باختن بازی را مطالعه نمایید)

روش های تشخیص پرخاشگری در کودکان

1. روش تشخیص پرخاشگری کودکان: تکرار رفتارهای پرخاشگرانه

در صورتیکه کودک به دائما رفتارهایی مانند ضرب و شتم، تهدید یا تجاوز کلامی را انجام می‌دهد، به احتمال زیاد دچار پرخاشگری است.

2. روش تشخیص پرخاشگری کودکان: عدم کنترل عاطفی

این امکان وجود دارد که کودکان پرخاشگر عدم توانایی در کنترل عاطفی داشته باشند و به سرعت به خشم و خشونت  واکنش نشان دهند.

3. شیوه تشخیص پرخاشگری کودکان: نشانه‌های جسمی

کبودی‌ها، خراش‌ها، شکستگی‌ها و زخم‌ها می توانند نشانه‌هایی از پرخاشگری در کودکان باشد.

4.راهکار تشخیص پرخاشگری کودکان: عدم احترام به حقوق دیگران

کودکان پرخاشگر اغلب به حقوق و مرزهای دیگران را رعایت نمی کنند و از آنها سوءاستفاده می‌نمایند.

5. روش تشخیص پرخاشگری کودکان: مشکلات در روابط اجتماعی

کودکان پرخاشگر به احتمال زیاد در برقراری و حفظ روابط اجتماعی با دیگران مشکل دارند.

معرفی علل پرخاشگری کودکان

پرخاشگری در کودکان علت های متفاوتی دارد که برخی از آن ها در ذیل قید شده است:

محیط خانواده نامناسب: این موضوع عاملی مهم محسوب می گردد. والدینی که به طور مداوم خشم و خشونت را نشان داده و  مداخله و تنبیه فیزیکی را راهکاری مناسب می بینند منجر به آسیب به کودکان خود می شوند.

ناکارآمدی در مهارت‌های ارتباطی و حل مسئله: اغلب زمانی که کودکان در مهارت‌های ارتباطی، تحمل تنش و حل مسئله ناتوان هستند، به سرعت رفتارهای پرخاشگرانه را از خود بروز می دهند.

نمو مغزی و شناختی: تعدادی از کودکان به علت تأخیر در نمو مغزی و شناختی احتمال دارد دچار مشکلات رفتاری شوند

تأثیرات رسانه‌ها: دسترسی به محتوای خشونت‌آمیز می‌تواند بر رفتار کودکان تأثیرگذار بوده و باعث تقلید و تقویت رفتارهای پرخاشگرانه در آن ها شود.

عوامل اجتماعی: فقر، تبعیض اجتماعی، عدم دسترسی به آموزش، محیط‌های مهاجرتی یا محیط‌های ناامن یکی دیگر از عواملی است که منجر به پرخاشگری در کودکان می شود.

( از راهکارهای مهار خشم کودک مطلعید! جهت آگاهی بیشتر مطلب کنترل خشم در کودکان را مطالعه نمایید)

کنترل پرخاشگری کودک: راهکارهای درمان پرخاشگری کودک

یکی از چالش‌های اصلی والدین و مراقبان، روش های کنترل رفتارهای پرخاشگرانه در کودکان است. این رفتارهای دور از انتظار، می‌توانند به دلیل عواملی مختلف از جمله فشارهای روانی، مشکلات عاطفی یا حتی عدم توانایی در مدیریت احساسات بروز کنند. 

کودکان در سنین مختلف از جمله دوران پیش‌دبستانی تا نوجوانی ممکن است با مشکلاتی همچون خشم یا پرخاشگری روبرو شوند که نیازمند توجه ویژه و راهکارهای مؤثر است. در ادامه به‌صورت اولویت‌بندی شده، راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک را مرور می‌کنیم: 

1. بر خود مسلط باشید، یک راهکار مهم در کنترل رفتار پرخاشگرانه کودک

یکی از مهم‌ترین نکات برای مقابله با پرخاشگری در کودکان، این است که والدین باید همواره خودشان را کنترل کنند. در مواقعی که کودک رفتار پرخاشگرانه از خود نشان می‌دهد، واکنش والدین باید منطقی و آرام باشد. 

والدین باید سعی کنند که بدون تنش و تشدید وضعیت، کودک را به آرامش دعوت کنند. این باعث می‌شود که کودک متوجه شود، رفتارهای پرخاشگرانه‌اش پاسخ داده نشده و باید رفتارش را تغییر دهد.

2. ثابت قدم باشید: یک راهکار کنترل پرخاشگری کودک بسیار مهم!

ثبات در رفتار والدین و پاسخ به مشکلات، به کودک این پیام را می‌دهد که انتظارات و قوانین همیشه یکسان و ثابت است. 

اگر کودک این را متوجه شود که هیچ‌گاه پاسخ والدین از قوانین و چارچوب‌ها خارج نمی‌شود، رفتارهای پرخاشگرانه او به تدریج کاهش می‌یابد. این ثبات رفتاری به کودک کمک می‌کند تا امنیت و اعتماد به نفس بیشتری پیدا کند.

3. قوانین خانواده خود را به کودکانتان آموزش دهید روشی عالی برای درمان پرخاشگری کودک

آموزش قوانین البته به‌صورت واضح و ساده، یک روش کنترل پرخاشگری کودک است. والدین موظف هستند که قوانین و مرزهای رفتارهای قابل قبول را به کودک آموزش دهند. 

و حتما بر این نکته تأکید کنند که اگر این قوانین نقض شوند، پیامدهایی به دنبال خواهد داشت. این آموزش باید مداوم و با دقت باشد تا کودک درک دقیقی از رفتارهای صحیح پیدا کند.

4. کودک خود را از موقعیت دور کنید، شیوه ای عالی برای کنترل پرخاشگری کودک!

یکی از ساده‌ترین راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک این است او را از فضای تنش‌زا دور کنید. که اگر کودک در یک موقعیت خاص شروع به پرخاشگری می‌کند، بهتر است که او را از آن موقعیت دور و به مکانی آرام‌تر هدایت کنید. 

این تغییر فضا به کودک کمک می‌کند تا از وضعیت استرس‌زا دور شده و بهتر بتواند احساسات خود را کنترل کند. دور کردن کودک از موقعیت، نه به معنای مجازات بلکه به عنوان یک فرصت برای آرام شدن است.

5. خوبی‌های کودک خود را بشناسید و به آن‌ها پاداش دهید، شیوه ای فوق العاده در کنترل پرخاشگری کودک!

تشویق رفتارهای مثبت یکی از مؤثرترین روش‌ های کنترل پرخاشگری کودک است. زمانی که کودک رفتار مناسبی از خود نشان می‌دهد، والدین باید او را تحسین کنند و به او پاداش دهند. 

این کار باعث می‌شود که کودک بیشتر به سمت رفتارهای مثبت تمایل پیدا کند و کمتر به رفتارهای پرخاشگرانه روی آورد.

6. شناسایی و کاهش علل استرس طغیان زا در کودکان روشی عالی در مقابله با پرخاشگری کودکان

استرس‌های محیطی یکی از عوامل اصلی پرخاشگری در کودکان هستند. شناسایی منابع استرس و تلاش برای رفع آن‌ها می‌تواند به کاهش رفتارهای پرخاشگرانه کمک کند. 

این استرس‌ها می‌توانند ناشی از مشکلات در خانه، مدرسه یا روابط اجتماعی باشند. بهبود شرایط محیطی کودک و ایجاد یک فضای آرام و پایدار، کارآمدترین روش کنترل رفتارهای پرخاشگرانه کودک است.

7. از قبل با کودک خود صحبت کنید: یکی راهکار کنترل رفتارهای پرخاشگرانه کودک!

آماده‌سازی کودک برای موقعیت‌های استرس‌زا احتمالی از طریق گفت‌وگو بسیار مؤثر است. والدین باید به کودک خود آموزش دهند که چگونه احساسات خود را در موقعیت‌های دشوار مدیریت کند و از چه روش‌هایی برای آرام شدن استفاده نماید.مثلا وقتی داری عصبانی می‌شوی از 100 تا 0 بشمار!

8. به کودکان خود کمک کنید احساساتشان را شناسایی و کنترل کنند، یکی از بهترین روش های کنترل پرخاشگری کودک

آموزش برای شناسایی و مدیریت احساسات یکی از روش‌های بسیار مؤثر در مقابله با پرخاشگری کودک است. 

کودکان باید یاد بگیرند که در مواجهه با احساسات منفی، به جای پرخاشگری از روش‌های مناسب برای ابراز احساسات خود استفاده کنند. این مهارت به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را به شیوه‌ای کنترل شده بیان کند.

9. حواستان به اخلاق خود باشد یک روش مقابله با پرخاشگری کودکان

کودکان به طور طبیعی از رفتارهای والدین خود الگوبرداری می‌کنند. تحت این شرایط باید خیلی مراقب رفتارهای خود باشند و از هرگونه واکنش غیرمنطقی و پرخاشگرانه پرهیز کنند. 

واکنش‌های والدین باید آرام و منطقی باشد تا به کودک نشان داده شود که حل مشکلات به شیوه‌ای مثبت امکان‌پذیر است. بنابراین شاید عملی‌ترین راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک را توجه به رفتارهای والدین دانست. 

10. یک تایم اوت(وقت استراحت) به کودک خود بدهید یک راهکار عالی در کنترل پرخاشگری کودک

تایم اوت یا وقت استراحت به کودک این فرصت را می‌دهد که از موقعیت پرتنش دور شود و به آرامش برسد. 

این استراحت کوتاه به کودک کمک می‌کند تا احساسات خود را مدیریت کرده و سپس به وضعیت آرام‌تری بازگردد. در این زمان، والدین می‌توانند کودک را به گفتگو و تفکر در مورد رفتار خود ترغیب کنند.

11. هماهنگی با سایر افرادی که مراقب کودک شما هستند روشی عالی برای درمان پرخاشگری کودک

اگر کودک در مکان‌های مختلف مثل خانه، مدرسه یا منزل بستگان رفتار پرخاشگرانه از خود نشان دهد، والدین باید با دیگر مراقبان کودک هماهنگ باشند تا در همه جا یک رویکرد یکسان و منسجم برای مقابله با این رفتارها اتخاذ شود.

فراموش نکنید که ثبات رفتاری یکی از بهترین راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک است.  

12. الگوهای تعامل اجباری با بچه‌ها را بشکنید، موضوعی کمک کننده در کنترل پرخاشگری کودک

گاهی کودک به دلیل تعاملات اجباری یا فشار اجتماعی به پرخاشگری روی می‌آورد. والدین باید تلاش کنند که این فشارها را کاهش دهند و محیطی ایجاد کنند که کودک بتواند بدون پرخاشگری، به راحتی احساسات خود را بیان کند.

13. سوگیری خصمانه را کنار بگذارید یکی از راهکارهای درمان پرخاشگری کودک

شاید بتوان یکی از مهم‌ترین دلایل خشم را در کودکان و نوجوانان را همین قضاوت‌ها و سوگیری‌های خصمانه‌ی والدین دانست. 

برای مقابله با رفتارهای پرخاشگرانه کودک باید از پیش‌داوری‌ها و سوگیری‌های خصمانه نسبت به رفتار آن‌ها پرهیز کرد. 

این پیش‌داوری‌ها می‌تواند منجر به واکنش‌های غیرمنصفانه و تشدید پرخاشگری شود. رفتار کودک باید به طور عادلانه و بدون تعصب ارزیابی شود.

14. رفتارهای ناپسند را برای کودکان تعریف کنید، عاملی مهم برای کاهش و کنترل پرخاشگری کودک

از روش‌ های کنترل رفتارهای پرخاشگرانه کودک این است که رفتارهای ناپسند را برای او توضیح دهید. شاید اصلا او نداند که رفتارهای نادرستی دارد.

 والدین باید به وضوح رفتارهای ناپسند را برای کودک توضیح دهند. این کار به کودک کمک می‌کند تا بداند چه رفتاری برای او و دیگران آسیب‌زننده است و باید از آن پرهیز کند.

15. جهت انجام کارها به کودکان فرصت مناسب بدهید، نکته ای حائز اهمیت برای کنترل پرخاشگری کودک

از راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک این است که به آن‌ها فرصت دهید تا کارها را به روش خود انجام دهند. 

عجله کردن و فشار آوردن می‌تواند باعث استرس و پرخاشگری شود. با فراهم کردن زمان و فضای مناسب، کودکان می‌توانند احساسات خود را مدیریت کرده و جلوی عصبانیت خود را بگیرند. 

16. با فرزندان خود بازی کنید یکی از روش های مقابله با پرخاشگری در کودکان 

بازی کردن با کودک نه تنها به تقویت روابط کمک می‌کند بلکه به کودک فرصتی می‌دهد تا احساسات خود را در محیطی امن و بدون قضاوت بیان کند. این روش باعث کاهش استرس و افزایش مهارت‌های اجتماعی کودک می‌شود.

17. روابط مثبتی بین خواهرها و برادرها ایجاد کنید، از مهم ترین راهکارهای کنترل پرخاشگری کودک

از روش های کنترل پرخاشگری کودک تلاش در ایجاد روابط محبت‌آمیز و مثبت بین خواهر و برادرها است، مخصوصا آن‌هایی که فاصله‌ی سنی کمی با یکدیگر دارند. 

والدین با  تشویق همبستگی و همکاری بین فرزندان خیال آن‌ها را از محبت و عدالت راحت کرده و حس خشم را به حداقل می‌رساند.

18. از تاکتیک‌های انضباطی و حل مسئله کمک کنید یکی از روش های درمان پرخاشگری کودک

آموزش مهارت‌های حل مسئله به کودکان باعث می‌شود که آن‌ها هنگام مواجهه با مشکلات به جای پرخاشگری، به راه‌حل‌های منطقی فکر کنند.

از جمله روش‌های کاربردی این تاکتیک می‌توان به گفتگو با کودک درباره احساساتش و ارائه راه‌حل‌های متفاوت برای رفع مشکلات اشاره کرد، نه ایجاد حس پشیمانی و ندامت!

19. روش کنترل پرخاشگری کودک سن دبستان 

در سنین دبستان، کودک قادر به درک نتایج رفتارهای خود است. بنابراین، روش‌های انضباطی و آموزش مهارت‌های کنترل خشم می‌تواند به کاهش پرخاشگری کمک کند.

 در این سن، کودکان در حال یادگیری نحوه ارتباط اجتماعی و مدیریت احساسات خود هستند، بنابراین استفاده از استراتژی‌هایی که به تقویت مهارت‌های اجتماعی و حل مسئله کمک کند، نیز می‌تواند مؤثر باشد.

20. روش های کنترل رفتارهای پرخاشگرانه نوجوانان

نوجوانان از نظر شناختی، توانایی بیشتری برای درک پیامدهای رفتارهای خود دارند. این ویژگی فرصت خوبی برای کنترل رفتارهای پرخاشگرانه با روش‌های منطقی‌تر است. 

در سنین نوجوانی، یکی از مؤثرترین روش‌ های کنترل رفتارهای پرخاشگرانه، تأکید بر ارتباط باز و صادقانه است. نوجوانان باید آزادانه احساسات خود را با والدین یا مراقبان بدون حس قضاوت، بیان کنند.

علاوه بر این، برای کنترل خشم نوجوانان می‌توان تکنیک‌های عملی مثل تنفس عمیق (مدیتیشن)، بازخورد مثبت در مواقع دشوار و استراتژی‌های مقابله با اضطراب را آموزش داد. 

در کنار این آموزش‌ها، والدین باید به نوجوانان کمک کنند تا تفاوت بین احساسات طبیعی و واکنش‌های افراطی را تشخیص دهند و اینکه چگونه می‌توانند احساسات خود را به صورت سالم‌تری مدیریت کنند.

سوالات مهم در خصوص روش های مقابله با خشم در کودکان

در اینجا به چند سوال پرتکرار درباره روش های مقابله با خشم کودکان پاسخ می‌دهیم: 

دلایل اصلی رفتار پرخاشگری در کودکان چیست؟

رفتار پرخاشگرانه در کودکان می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد که می‌توان آنها را به دو دسته اصلی تقسیم کرد: عوامل درونی و محیطی. 

از جمله عوامل درونی می‌توان به مشکلات جسمی و احساسی اشاره کرد که کودک قادر به شناسایی یا ابراز آن‌ها نیست. در نتیجه، این احساسات به پرخاشگری تبدیل می‌شوند. 

عوامل محیطی نیز شامل فشارهای خانوادگی، مدرسه یا محیط‌های اجتماعی هستند که ممکن است کودک را در وضعیت‌های تنش‌زا قرار دهند و به واکنش‌های پرخاشگرانه منجر شوند. 

رفتارهای پرخاشگرانه کودک از آنجا نشأت می‌گیرد که کودک نمی‌تواند مهارت‌های مقابله‌ای مناسبی برای مدیریت فشارها پیدا کند.

چگونه پرخاشگری در کودکان را کنترل کنیم؟

کنترل پرخاشگری در کودکان نیاز به رویکردی جامع و هم‌زمان از سوی والدین و مراقبان دارد. اولین قدم، شناسایی علائم اولیه عصبانیت و استرس در کودک است. 

والدین باید به رفتارهای کوچکی که نشان‌دهنده ناراحتی کودک است حساس بوده و در صورت لزوم وارد عمل شوند.

آموزش مهارت‌های اجتماعی، احساس مسئولیت‌پذیری و روش‌های حل مسئله از دیگر استراتژی‌های مؤثر در مدیریت پرخاشگری کودکانه هستند.

زندگی در محیطی امن و آرام، پاسخ‌دهی مثبت با ثبات رفتاری، جلوگیری از ایجاد حس پیشیمانی و تنبیه یا مقایسه کردن و نظارت مستمر باعث می‌شود که کودکان احساسات خود را به روش‌های معقولانه‌تری ابراز کنند. 

منابع: empoweringparents, healthychildren