نگهداری از کودک توسط خویشاوندان: بررسی مزایا و معایب نگهداری کودک توسط خویشاوندان + عکس

وقتی صحبت از نگهداری از کودک توسط خویشاوندان یا نگهداری از کودک توسط فامیل مخصوصا مادر بزرگ‌ها می‌شود، بسیاری از والدین احساس امنیت و راحتی می‌کنند. این روش نه تنها می‌تواند از نظر عاطفی برای کودک مفید باشد، بلکه از نظر مالی نیز بصرفه است و روابط خانوادگی را تقویت کند. اما، مثل هر انتخاب دیگری، نگهداری از کودک توسط اطرافیان مزایا و معایب خاص خود را دارد. 

نگهداری از کودک توسط خویشاوندان تا چه اندازه توصیه می‌شود؟

نگهداری کودک توسط خویشاوندان، به دلیل آشنایی عاطفی و فرهنگی، اغلب پیشنهاد می‌شود. از دیدگاه روان‌شناختی، این روش می‌تواند حس امنیت و آرامش بیشتری برای کودک فراهم کند. همچنین، این نوع مراقبت معمولاً هزینه کمتری نسبت به مهدکودک دارد. اما باید توجه داشت که وابستگی بیش از حد به خویشاوندان ممکن است در مواردی منجر به ایجاد تنش‌های خانوادگی شود.

نظر کارشناسان در مورد مراقبت خویشاوندی

کارشناسان معتقدند که مراقبت خویشاوندی می‌تواند فرصتی برای تقویت روابط خانوادگی باشد. با این حال، باید به مواردی مانند آموزش مهارت‌های مراقبتی به خویشاوندان و روشن‌سازی انتظارات والدین توجه شود. 

طبق تحقیقات انجام شده، تعیین مرزهای مشخص و توافق بر سر شیوه‌های تربیتی، از مهم‌ترین نکات در موفقیت نوع نگهداری از کودک توسط اطرافیان است.

قوانین نگهداری از کودک توسط خویشاوندان

تعیین قوانین مشخص برای نگهداری از کودک توسط خویشاوندان، کلید موفقیت این روش است. قوانین باید شفاف، کاربردی و مبتنی بر نیازهای کودک و خانواده باشند.

صحبت به طور روشن و مشخص

پیش از شروع نگهداری کودک توسط اقوام، لازم است والدین و خویشاوندان تمامی جوانب، حتی بی‌اهمیت‌ترین موارد، را در نظر بگیرند. این شامل زمان‌بندی، وظایف و محدودیت‌ها است. 

نوشتن توافق‌نامه 

اگرچه ممکن است نوشتن توافقنامه خیلی خشک و رسمی به نظر می‌رسد و شاید باعث ناراحتی و دلخوری شود، اما این دلخوری با یک توضیح عاقلانه کاملا حل می‌شود. 

داشتن توافقنامه کتبی می‌تواند از خیلی سوءتفاهم‌ها و اختلافات بزرگ در آینده جلوگیری کند. این توافق‌نامه باید شامل جزئیات مربوط به مسئولیت‌ها، دستمزد (در صورت وجود) و قوانین کلی باشد. 

راز و رمز کودک‌پروری

آموزش مهارت‌های پایه‌ای نگهداری از کودک توسط خویشاوندان، از جمله نکاتی درباره خواب، تغذیه، و ایمنی کودک، ضروری است.

نکات تربیتی

والدین باید مطمئن شوند که خویشاوندان از اصول تربیتی مشابه آنها پیروی می‌کنند، مانند نحوه برخورد با بدرفتاری‌های کودک. 

ایجاد ارتباط مثبت بین کودک و خویشاوند، به خصوص از طریق بازی‌ها و فعالیت‌های مشترک، اهمیت دارد.

تغذیه کودک

تنظیم یک برنامه غذایی منظم که شامل مواد مغذی مورد نیاز کودک باشد، خیلی ضروری است. باید اطمینان حاصل شود که خویشاوند، حتی اگر مادربزرگ و خاله و عمه باشند، از رژیم غذایی توصیه‌شده پیروی کنند. 

اطلاع از حساسیت‌های غذایی کودک و روش‌های پیشگیری از واکنش‌های آلرژیک، برای پرستار کودک بسیار حیاتی است.

خواب کودک

مشخص کردن یک روتین خواب برای نگهداری از کودک توسط آشنا و غریبه خیلی اهمیت دارد. تعیین  ساعت‌ خواب و بیداری و فراهم کردن محیطی آرام و امن برای خواب کودک، مثل استفاده از تخت مناسب و حذف عوامل خطرزا، از اصول نگهداری از کودک توسط خویشاوندان است.

گریه کردن کودک

خویشاوندان، از جمله مادربزرگ و خاله و عمه، باید توانایی تشخیص علل مختلف گریه کودک، مثل گرسنگی، خستگی، یا نیاز به توجه، را داشته باشند.

از طرفی دیگر، مدیریت موقعیت مثل حفظ آرامش و داشتن صبر در مواجهه با گریه کودک و استفاده از روش‌های موثر برای آرام کردن او، در نگهداری از کودک توسط بستگان از اهمیت بالایی برخوردار است.

ایمن بودن کودک

برای پرستاری کودک حتی اگر پرستار از بستگان و آشنایان باشد، باید از ایمنی محل نگهداری کودک، اطمینان حاصل کرد. 

این شامل پوشاندن پریزهای برق، دور نگهداشتن مواد خطرناک و استفاده از قفل‌های ایمنی برای کابینت‌ها است.

البته آموزش کمک‌های اولیه به خویشاوندان، مانند نحوه برخورد با خفگی یا زخم‌ها، برای حفظ امنیت و جان کودک اهمیت دارد.

بیرون رفتن از خانه و مهمانان

در صورت نیاز به بیرون رفتن، باید از وسایل ایمنی مانند صندلی ماشین مناسب استفاده شود. همچنین، والدین باید از مقصد و زمان بازگشت آگاه باشند.

همینطور، حضور مهمانان در خانه باید تحت کنترل باشد تا کودک در معرض شرایط نامناسب یا خطرناک قرار نگیرد.

پشتیبانی عاطفی 

پرستار کودک باید به احساسات کودک توجه کنند و در مواقع نیاز، حمایت عاطفی مناسب را ارائه دهند.

از طرفی دیگر، والدین نباید صفر تا صد مراقبت از کودک را برعهده‌ی پرستار کودک بگذارند. آن‌ها بلکه  باید به طور منظم با خویشاوندان درباره وضعیت کودک صحبت و تغییرات لازم را در روش‌ها اعمال کنند.

مزایای نگهداری از کودک توسط اقوام

یکی از مهم‌ترین دلایلی که والدین نگهداری کودک توسط اقوام را ترجیح می‌دهند، مزایای متعدد این روش است. در ادامه به توضیح این مزایا می‌پردازیم:

تفاهمات فرهنگی، مهم‌ترین مزیت نگهداری از کودک توسط خویشاوندان 

خویشاوندان به دلیل داشتن ارزش‌ها و اعتقادات مشترک با والدین، می‌توانند در تربیت کودک هماهنگی بیشتری داشته باشند. این موضوع باعث می‌شود کودک در محیطی مطابق با اصول خانوادگی و فرهنگی رشد کند.

کودک شما در خانه خودش است 

خوبی پرستاری کودک توسط اقوام به این است که معمولا در خانه خود کودک انجام می‌شود. این امر باعث می‌شود که کودک در محیطی آشنا و راحت بوده و دیگر درگیر استرس‌های ناشی از تغییر مکان نشود.

مقرون به صرفه بودن برای والدین شاغل 

هزینه‌های مرتبط با نگهداری کودک توسط خویشاوندان معمولاً بسیار کمتر از مهدکودک یا پرستار خصوصی است. این گزینه برای والدین شاغل که به دنبال صرفه‌جویی در هزینه‌ها هستند، بسیار عالی و همراه با آرامش خاطر است.

ایجاد رابطه عاطفی قوی 

نگهداری و پرستاری کودک توسط خویشاوندان فرصتی برای ایجاد یا تقویت رابطه عاطفی میان کودک و اعضای خانواده فراهم می‌کند. این رابطه‌ها می‌توانند به رشد روانی و اجتماعی کودک کمک کنند.

انعطاف‌پذیری بیشتر در برنامه‌ریزی 

خویشاوندان معمولاً انعطاف بیشتری در برنامه‌ریزی روزانه دارند و می‌توانند مراقبت از کودک را با نیازهای والدین هماهنگ کنند. این ویژگی برای والدینی که ساعات کاری نامنظم دارند بسیار مناسب است.

معایب نگهداری از کودک توسط فامیل

با وجود مزایای متعدد، نگهداری کودک توسط فامیل می‌تواند چالش‌هایی را نیز به همراه داشته باشد. یکی از بزرگ‌ترین معایب نگهداری از کودک توسط فامیل این است که مشکلات آن بر روابط خانوادگی و همچنین روحیه کودک تأثیر بگذارد.

سختی‌هایی که شامل حال دیگران می‌شود 

مراقبت از کودک ممکن است گاهی به تعهدات سنگین برای خویشاوندان منجر شود و زمان یا انرژی آن‌ها (مخصوصا مادر بزرگ‌ها)  را به شدت تحت تأثیر قرار دهد. این موضوع می‌تواند منجر به بروز تنش یا احساس مسئولیت بیش از حد در خویشاوند شود.

قوانین متفاوت از معایب مهم نگهداری از کودک توسط خویشاوندان 

فقط کافی است که شیوه‌های تربیتی و قوانین خویشاوندان مغایر با اصول و انتظارات والدین باشد! همین موضوع چالش بزرگی می‌سازد و باعث سردرگمی کودک و ایجاد مشکلات در تربیت کودک و اختلافات و ناراحتی‌ها می‌شود.

معاشرت کم فرزندتان 

نگهداری کودک توسط والدین و فامیل فرصت‌های کودک برای تعامل با سایر کودکان را کاهش دهد. این موضوع می‌تواند بر رشد مهارت‌های اجتماعی کودک تأثیر منفی بگذارد.

احتمال سوءاستفاده از اعتماد 

در برخی موارد، اعتماد بیش از حد به خویشاوندان ممکن است منجر به غفلت یا سوءاستفاده از موقعیت (حتی سوء استفاده جنسی) شود. والدین باید نظارت کافی بر مراقبت از کودک داشته باشند.

مرزهای نامشخص در مسئولیت‌ها 

گاهی اوقات مرز بین مسئولیت‌های والدین و خویشاوندان به وضوح تعریف نمی‌شود، که می‌تواند به بروز تعارضات و اختلافات خانوادگی منجر شود.

نکاتی مهم برای گرفتن یک نتیجه عالی از تعامل با بستگان در نگهداری کودک

تعامل با بستگان برای نگهداری از کودک، زمانی می‌تواند بهترین نتیجه را داشته باشد که با برنامه‌ریزی، احترام متقابل و هماهنگی دقیق همراه باشد. والدین باید با در نظر گرفتن نیازها و انتظارات خود و بستگان، روابط مثبتی ایجاد کنند تا از مراقبت کودک بهره‌وری حداکثری حاصل شود.

تعیین انتظارات مشخص 

قبل از شروع همکاری، والدین باید نیازها و انتظارات خود را به طور شفاف با بستگان در میان بگذارند. این شامل زمان‌بندی، سبک تربیتی و نیازهای خاص کودک است.

ایجاد ارتباط مداوم 

والدین باید به طور منظم با بستگان در ارتباط باشند تا از پیشرفت کار مطمئن شده و در صورت نیاز، تغییرات لازم را اعمال کنند.

قدردانی از تلاش بستگان 

والدین باید از زمان و انرژی که بستگان برای مراقبت از کودک صرف می‌کنند، قدردانی کنند و از راه‌هایی مانند هدیه یا کمک‌های مالی این قدردانی را نشان دهند.

آموزش روش‌های تربیتی و ایمنی 

برای جلوگیری از مشکلات بزرگ، والدین باید مطمئن شوند که بستگان با روش‌های تربیتی مدرن و نکات ایمنی مربوط به کودکان آشنا هستند. این آموزش‌ها می‌تواند از طریق جلسات آموزشی یا گفتگوهای دوستانه انجام شود.

سوالات مهم در خصوص نگهداری از کودک توسط خویشاوندان

قبل از تصمیم‌گیری برای سپردن کودک به بستگان، والدین ممکن است با سوالات متعددی روبه‌رو شوند. پاسخ به این سوالات می‌تواند به تصمیم‌گیری آگاهانه‌ی شما کمک کند.

چگونه به مادر (یا مادرشوهر) خود بگویید چگونه از بچه‌ها مراقبت کند؟ 

بهترین روش این است که با احترام و در قالب پیشنهاد، روش‌های ترجیحی خود را مطرح کنید. می‌توانید از عباراتی مانند “من همیشه دوست دارم…” یا “این روش برای ما جواب داده است” استفاده کنید.

چگونه متوجه شوم نگهداری از کودک توسط خویشاوندان برای فرزندم مفید بوده یا نه؟ 

رشد عاطفی، اجتماعی و جسمی کودک را زیر نظر بگیرید. اگر کودک شاد، ایمن و اجتماعی به نظر می‌رسد، نشانه خوبی است که این روش موثر بوده است.

مزایای مراقبت خویشاوندی چیست؟ 

از مزایای مراقبت خویشاوندی از کودکان می‌توان به تفاهم فرهنگی، امنیت، هزینه کمتر و ایجاد روابط عاطفی قوی بین کودک و بستگان اشاره کرد.

معایب نگهداری از کودک توسط اطرافیان چیست؟ 

معایب نگهداری از کودک توسط خویشاوندان شامل اختلاف در سبک‌های تربیتی، فشار بر بستگان و کاهش فرصت‌های اجتماعی کودک است.

آیا برای این کار باید دستمزدی بپردازید؟ 

پرداخت دستمزد به توافق طرفین برمی‌گردد. اما در کل، برای وقت و انرژی که بستگان برای فرزند شما می‌گذارند (مخصوصا مادربزرگ‌ها)، باید به طریقه‌ی کاملا انسانی و پسندیده، قدردانی کرد.  

در صورت نپذیرفتن پول، چه کاری برای آنها انجام دهید؟ 

می‌توانید با ارائه هدایای شخصی، کمک در کارهای روزمره کمال قدردانی خود را نشان دهید.