چرا کودکم به من وابسته است: بررسی دلایل + راهکار

چرا کودکم به من وابسته است؟ این نگرانی والدینی است که نمی‌توانند حتی برای چند دقیقه از دید فرزند خود دور باشند چرا که قطعا با واکنش شدید او مواجه خواهند شد. از جمله علل وابستگی کودک به مادر می‌توان به اضطراب جدایی، محافظه‌کار بودن والدین، اتفاقات مهم در زندگی و غیره اشاره کرد که هر کدام نیاز به بررسی جداگانه دارند. در ادامه این مطلب بلاگ مامانینو تصمیم داریم در خصوص وابستگی کودک بیشتر صحبت کنیم تا به راه‌حلی برای آن برسیم.

چرا کودکان وابسته می‌شوند؟

کودکان به دلایلی مانند ترس از دوری از والدین (اضطراب جدایی) یا اضطراب از غریبه‌ها وابستگی شدیدی به والدین خود نشان دهد؛ به ویژه زمانی که کودک کسی را در اطرافیان خود نمی‌شناسد. کودکان از سنین پایین حس هویت و اراده‌ی خود را شکل می‌دهند و در واقع تلاش می‌کنند خود و تاثیر بر دنیای اطرافشان را نشان دهند. بنابراین گاهی علل وابستگی کودک به مادر این نیست که واقعا از رهاشدن توسط والدین ترسیده، بلکه بیشتر می‌خواهد آنها در کنار او بمانند.

کودکان از نظر اجتماعی و بیولوژیکی برای ایجاد وابستگی با والدین خود برنامه‌ریزی شده‌اند. والدین معمولا پایگاهی امن و محبت‌آمیز هستند که کودکان می‌توانند با آنها دنیا را کشف کرده و استقلال خود را توسعه دهند. با این حال در دوره‌ای از رشد کودکان وابستگی نشان می‌دهند. نگران این نباشید که چرا کودکم به من وابسته است زیرا با بزرگ‌تر شدن کودک، این وابستگی کمتر خواهد شد.

(برای اطلاع از تاثیر بازی بر رشد مغزی و جسمی کودکان حتما مطلب اهمیت بازی برای کودکان را مطالعه نمایید)

انواع وابستگی کودک به مادر

برای اینکه بدانیم چرا فرزندم به من وابسته است، ابتدا باید با انواع وابستگی‌ها آشنا شویم. زیرا وابستگی همیشه یک اختلال نیست و یک ارتباط طبیعی بین مادر و فرزند شناخته می‌شود. وابستگی (دلبستگی) بر اساس شدت آن به سه دسته کلی تقسیم می‌شود:

دلبستگی ایمن

نوع وابستگی طبیعی بین مادر و فرزند است. کودک از عدم حضور والد خود ناراحت می‌شود و گریه می‌کند. اما وضعیت قابل کنترل است.

دلبستگی اجتنابی

این نوع وابستگی زمانی اتفاق می‌افتد که والدین نیازهای ضروری کودک را تامین نکرده‌اند و بنابراین کودک برای حفظ ارتباط خود با والدین، نیازهای خود را نادیده می‌گیرد.

دلبستگی آشفته

این نوع وابستگی بسیار شدید است که با بی‌قراری زیاد کودک همراه خواهد بود.

چرا کودکم به من وابسته است: دلیلی که کودک به شما وابسته است

در اینجا می خواهیم تعدادی از دلایلی که خواسته یا نا خواسته ممکن است سبب وابسته شدن کودک به والدین شود را بیان نماییم:

1. اضطراب جدایی مهم‌ترین دلیل که کودک به شما وابسته می‌شود

اضطراب جدایی یکی از مهم‌ترین دلایل وابسته شدن کودک به والدین است. این اضطراب معمولا بین 6 تا 18 ماهگی شروع می‌شود و بخشی از فرایند طبیعی رشد کودک است. با این حال با رشد کودک این اضطراب کاهش پیدا می‌کند. اما اگر والدین بسیار حمایت‌گر باشند، کودک ممکن است به والدین خود وابسته بماند. بررسی اینکه چرا کودکم به من وابسته است باید متناسب با سن کودک باشد.

2. اضطراب از غریبه‌ها از دلایل اصلی وابستگی کودک

اضطراب از غریبه‌ها یکی دیگر از دلایل اصلی وابستگی کودک به والدین است که معمولا در سنین 6 تا 12 ماهگی ظاهر می‌شود. در این مرحله، کودک افراد آشنا و غریبه را تشخیص می‌دهد و به دلیل ناآشنایی و عدم اطمینان به افراد جدید، ممکن است احساس ترس یا ناراحتی کند. این اضطراب در برابر غریبه‌ها بخشی طبیعی از رشد اجتماعی و عاطفی کودک است و به او کمک می‌کند تا از خود در برابر موقعیت‌های ناشناخته محافظت کند.

به همین دلیل، کودک در حضور افراد غریبه بیشتر به والدین یا مراقبان اصلی خود می‌چسبد و وابستگی بیشتری نشان می‌دهد تا احساس امنیت کند. واکنش مناسب والدین و ایجاد فرصت‌های تدریجی برای آشنایی با افراد جدید می‌تواند به کاهش این اضطراب و تقویت اعتماد به نفس کودک کمک کند.

( برای اطلاع از دلایل و راهکارهای مقابله با بددهنی کودکان حتما مطلب راهکارهای جلوگیری از فحاشی کودکان را مطالعه نمایید)

3. خلق و خوی کودک از مهم‌ترین دلایلی که کودک به شما وابسته می‌شود

برخی از کودکان از نظر اجتماعی خجالتی یا درونگرا هستند و برخی دیگر واکنش‌پذیر بوده و احساسات خود را با شدت نشان می‌دهند. بنابراین ویژگی‌های خلقی کودک می‌تواند یکی از دلایل وابستگی باشد.

4. رویدادها و تغییرات مهم در خانواده از عوامل مهم وابستگی کودک

یکی از دلایل این که چرا کودکم به من وابسته است اتفاقاتی و تغییراتی است که در خانواده اتفاق می‌افتد، مانند تولد فرزندی جدید، شروع مدرسه یا تغییر خانه و غیره. اینها همگی می‌توانند باعث باعث ایجاد وابستگی به والدین شوند تا زمانی که کودک به شرایط جدید عادت کند.

5. سایر عوامل خانوادگی مهم‌ترین دلیل که کودک به شما وابسته می‌شود

سایر فاکتورهای خانوادگی مانند جدایی یا طلاق والدین، استرس والدین یا مشکلات سلامت روانی آنها نیز می‌توانند باعث وابستگی کودک به والد شوند. کودکان می‌توانند نسبت به تغییرات والدین خود بسیار حساس باشند. بنابراین اگر والدین در شرایط دشواری باشند، کودک ممکن است دچار وابستگی شده یا رفتارهای چالش‌برانگیز دیگری از خود نشان دهد.

6. بیش از حد محافظ بودن والدین

اگر بیش از حد محافظ و مراقب باشید، فرزندتان برای هر چیز کوچکی به سمت شما خواهد آمد. به جای اینکه خود به دنبال راه‌حل بگردد یا شرایط دشوار را به تنهایی مدیریت کند، اولین کاری که کودک وابسته انجام می‌دهد این است که نزد شما بیاید تا همه چیز را درست کنید. بنابراین شاید نباید بپرسید چرا کودک به من وابسته است! چرا که شما خود او را وابسته بار آورده‌اید. شما باید فرزند خود را توانمد پرورش دهید تا بتواند مشکلات کوچک خود را به تنهایی و بدون مداخله‌ی شما حل کند.

( با راهکارهای مهار خشم کودک مطلعید! جهت آگاهی بیشتر مطلب کنترل خشم در کودکان را مطالعه نمایید)

7. تعریف نکردن مرز و محدودیت مشخص

چرا کودکم به من وابسته است؟ آیا شیوه‌ی درستی برای تربیت و آموزش فرزند خود انتخاب کرده‌اید؟ هنگامی که والدین حد و مرزی مشخص نمی‌کنند، کودکان ممکن است برای ایجاد هویت و خودمختاری خود تلاش نکنند. این مساله می‌تواند منجر به وابستگی شود که در آن کودکان همیشه به دنبال تایید دائمی از سمت والدین خود هستند.

8. نیاز به تایید والدین از مهم‌ترین دلایل وابستگی کودک به شما

یکی از علل وابستگی کودک به مادر درخواست تایید و تمجید برای همه‌ی افکار و اعمال از سوی والدین است. فرزند خود را تشویق کنید تا به توانایی‌های خود ایمان داشته باشد. مطمئن باشید که به فرزندتان می‌گویید که چه پیروز باشد یا خیر، شما او را دوست دارید و برایتان ارزشمند است.

9. انتظار بیش از حد برای بررسی رفتار وابستگی

گاهی اوقات دلیل ساده‌ی وابستگی مداوم کودک، عدم توجه والدین به موقعیت است. خوب است که گاهی اوقات کودک شما وابستگی نشان دهد. با این حال اگر هیچ اقدامی برای رفع این وابستگی کودک انجام نشود، مشکل‌ساز خواهد بود و در نهایت به ویژگی شخصیتی او تبدیل می‌شود. ایده‌ی خوبی است که با مشاور اطفال در مورد نگرانی‌های خود صحبت کنید زیرا آنها در مورد دامنه‌ی وابستگی سالم و رفتار معمول کودک در مراحل مختلف رشد می‌توانند شما را راهنمایی کنند.

چگونه می‌توانید به فرزند خود کمک کنید؟

1. پایگاه امنی برایشان باشید و آنها را حمایت کنید

بسیاری از کودکان در موقعیت‌های جدید یا با افراد جدید به والدین خود می‌چسبند. این از نظر رشدی خوب است و یک مزیت محسوب می‌شود زیرا به این صورت کمتر در موقعیت‌های بالقوه خطرناک قرار می‌گیرند. اما برای کودکان نیز مهم است یاد بگیرند که از والدین خود جدا شده و به توانایی‌های خود اعتماد کنند.

والدین می‌توانند با حمایت از آنها در شرایط جدید به آنها کمک کنند. برای مثال اگر کودک تازه وارد یک مهد می‌شود، شاید لازم باشد والدین کمی پیش آنها بمانند. به این ترتیب کودک می‌تواند با والدین مورد اعتماد خود به محیط جدید عادت کند و دیگر مشکل اینکه چرا کودکم به من وابسته است را نخواهید داشت.

( از اسباب بازی های مناسب سن کودکتان مطلعید؟ برای اطلاع مطلب انتخاب اسباب بازی مناسب کودک را مطالعه نمایید)

2. احساسات فرزندتان را درک کنید

بچه‌ها با وابستگی احساسات خود را نشان می‌دهند. مقاومت در برابر این احساس آنها کمک‌کننده نیست زیرا به این صورت احساسات او را نادیده گرفته یا کم‌اهمیت جلوه می‌دهید. در مقابل، تحقیقات نشان می‌دهد که مهم است احساسات کودک را به رسمیت بشناسیم و آن را بپذیریم.

والدین نگران می‌شوند که چرا کودک به من وابسته است و می‌ترسند شرایط بدتر شود. اما صحبت کردن در مورد احساسات به کودک کمک می‌کند بتواند آن را تنظیم کند. این مساله به وقت خود اتفاق می‌افتد تا زمانی که کودک با شرایط سازگار شود.

3. آرام باشید و اعتماد به نفس را به کودکان القا کنید

والدین الگوهای مهمی برای کودکان هستند؛ در واقع مدلی برای نحوه واکنش فرزند در موقعیت‌های خاص می‌شوند. نحوه واکنش والدین به وابستگی کودک می‌تواند احساس کودک در مورد یک موقعیت خاص را شکل بدهد.

برای مثال اگر کودکی در زمان شروع مدرسه رفتار وابستگی نشان می‌دهد و والدین با سطح بالایی از نگرانی و اضطراب رفتار می‌کنند، ممکن است کودک از امن بودن محیط مطمئن نشود. اما اگر والدین ارام باشند او به خوبی می‌تواند با جدایی یا موقعیت جدید کنار بیاید و احساس راحتی کند.

4. با کودکانتان در خصوص شرایط و محیط صحبت کنید

انسان‌ها از ناشناخته‌ها می‌ترسند، بنابراین صحبت کردن با کودکان در مورد یک تغییر یا موقعیت ترس‌آور، در آینده به آنها کمک می‌کند بهتر با آن کنار بیایند. برای مثال پیش از رفتن به دکتر در مورد آنچه در آنجا انجام می‌شود با جزئیات صحبت کنید. حتی زمانی که در مورد رویدادهای آینده صحبت می‌کنید، مهم است که احساسات را بشناسید و خودتان هم آرام باشید.

5. عدم فرار و پنهان شدن از کودک

صحبت کردن و ارتباط با کودک از اهمیت زیادی برخوردار است. پیش از اینکه فرزند خود را جایی بگذارید و او را ترک کنید، در مورد این مساله با او صحبت کنید. به او بگویید که در زمان غیبت شما می‌تواند کارتون مورد علاقه خود را تماشا کند یا با خواهر و برادر یا پدر خود بازی کند. این نوع ارتباط باعث اعتماد کودک به والد و امنیت خاطر از حضور او می‌شود. بی‌اعتمادی کودک به والد از سوی دیگر یکی از علل وابستگی کودک به مادر است.

6. عدم سوء استفاده از کودک با باج دادن به او

اگر می‌خواهید به هر دلیلی کودک خود را چندین ساعت ترک کنید، بهتر است برای این عدم حضور خود به او وعده‌ی اسباب‌بازی، خوراکی و غیره ندهید. این باج دادن باعث شرطی شدن کودک می‌شود و آنها یاد می‌گیرند هر بار در ازای دریافت چیزی از والد خود او را تنها بگذارند.

7. عدم مقایسه کودک

هرگز کودک وابسته خود را با کودکانی که مستقل هستند مقایسه نکنید. هر کودک ویژگی‌ها و خلقیات خاص خود را دارد و شرایط رشد و تربیت آنها نیز متفاوت است. بنابراین مقایسه کردن تنها باعث از دست دادن اعتماد بنفس در کودک می‌شود و علاوه بر وابستگی، توانایی‌های خود را نیز نادیده بگیرد.

8. بهره‌گیری از بازی درمانی توسط والدین یا روانشناس

بازی درمانی راه موثری برای کاهش یا درمان وابستگی کودک است. روانشناس از طریق بازی درمی‌یابد که چطور به وابستگی کودک پاسخ بدهد. بعلاوه بازی‌هایی مانند قایم موشک بازی به کودک کمک می‌کند متوجه شود عدم حضور مادر به خاطر بازی است و نباید دچار اضطراب شود.

9. تنها نگذاشتن کودک به هنگام خواب

کودکان وابسته معمولا از تنها خوابیدن در اتاق خود نیز می‌ترسند و می‌خواهند در کنار مادر بخوابند. در این شرایط بهتر است به جای طرد کردن و تنها گذاشتن کودک به اجبار، در کنار او بمانید تا زمانی که به خواب برود. پس از اینکه اطمینان پیدا کردید کودک به خواب رفته، اتاق را ترک کنید. این کار باعث می‌شود کودک مستقل شده و وابستگی بیشتری به والدین خود پیدا نکند.

نشانه‌های وابستگی شدید به مادر چیست؟

چرا کودکم به من وابسته است و نشانه‌های وابستگی شدید چیست؟ نشانه‌ی مهم در وابستگی کودک به مادر، گریه شدید او در زمان جدایی است. کودک به محض جدا شدن از والد خود دچار ترس و تنش شده و گریه می‌کند. البته این گریه در لحظات ابتدایی جدایی طبیعی است اما اگر ادامه‌دار باشد و نتوان کودک را آرام کرد، نشانه‌ی وابستگی شدید است.

بعلاوه نشانه‌ی دیگر وابستگی شدید کودک به مادر، نیاز به تایید از سوی او است. کودکان وابسته همیشه نیاز به تایید از سوی والد خود دارند زیرا به این صورت می‌توانند توجه والد را به خود جلب کنند. همچنین میل به رقابت، دروغ گفتن و غیره نیز در ادامه این رفتار ممکن است پدیدار شود.

سن طبیعی وابستگی کودک به مادر

وابستگی کودک به مادر معمولا بین 6 ماهگی تا 3 سالگی اتفاق می‌افتد. در این سن وابستگی به مادر کاملا طبیعی است ولی پس از آن باید راهکارهایی بکار برده شود تا کودک مستقل رشد پیدا کند. بهتر است وابستگی کودک زودتر حل شود چرا که با بالا رفتن سن، وابستگی شدیدتر شده و رفع آن سخت‌تر خواهد بود.

وابستگی نوزاد و کودک نوپا به مادر

نوزادان و کودکان نوپا برای بقا و تامین نیازهای اولیه خود به مادر وابسته هستند و این بخشی از طبیعت انسان است. وابستگی کودک زیر 1 سال به مادر کاملا طبیعی است. با این حال برای جلوگیری از هر گونه مشکل وابستگی در آینده، لازم است کودک طوری تربیت شود که بتواند به تنهایی و با نظارت والد به فعالیت‌هایی مانند بازی با سایر بچه‌ها بپردازد.

وابستگی کودک به مادر در مدرسه

بررسی اینکه چرا کودکم به من وابسته است باید خیلی زودتر از شروع مدرسه باشد چرا که وابستگی‌ها می‌تواند باعث مشکلات یادگیری در بچه‌ها شوند. اگر وابستگی کودک به مادر حل نشود، در سنین مدرسه با مشکلات زیادی روبرو خواهید شد. کودکی که وابستگی شدیدی به والد دارد نمی‌تواند در مدرسه بماند و تمرکز کند و حتی ممکن است دچار افسردگی شود. این مساله روی یادگیری کودک نیز تاثیر منفی خواهد گذاشت.

پیامدهای طولانی مدت برای کودکان وابسته

کودکان وابسته معمولا با تکیه‌ی شدید به دیگران برای تایید و حمایت عاطفی بزرگ می‌شوند. این مساله می‌تواند منجر به مشکلاتی در تصمیم‌گیری‌های مستقلانه و مقابله با چالش‌ها به تنهایی شود و فرد در بزرگسالی نیز با خودمختار شدن و احساس هویت شخصی مقابله می‌کند.

تغییرات و گذارها می‌توانند به ویژه برای افراد وابسته بسیار سخت باشند. هر چه فرد بزرگ‌تر می‌شود، ممکن است نتواند طرد شدن یا مخالفت‌ها را به خوبی تحمل کند زیرا اغلب روی تایید و توجه دیگران سرمایه‌گذاری کرده است و این می‌تواند حرکت رو به جلو بعد از یک شکست را برای آنها دشوار کند.

چگونه متوجه شوم وابستگی کودک به من نگران‌کننده است؟

چندین فاکتور برای بررسی میزان وابستگی کودک و تشخیص نگران‌کننده بودن آن وجود دارد:

بررسی شرایط: ایا کودک با تغییر شرایط، محیط جدید یا افراد جدید کنار می‌اید؟ اگر ناسازگاری کودک در این شرایط زیاد باشد، کودک نیاز به کمک مشاور دارد.

شدت رفتار: آیا وابستگی کودک باعث اختلال در زندگی او می‌شود؟ برای مثال آیا این وابستگی مانع از رفتن او به مهدکودک یا مدرسه می‌شود؟

چارچوب زمانی: اگر این رفتار هر روز اتفاق می‌افتد و بیش از چهار هفته طول می‌کشد و باعث اختلال در زندگی کودک می‌شود، احتمالا به کمک روانشناس یا مشاور نیاز دارید.

منابع: theconversation، timesofindia