بلوغ زودرس و رشد سریع کودکان
بلوغ زودرس و رشد سریع کودکان
عموماً زندگی انسان را از لحاظ داشتن یکسری ویژگی‌های رفتاری و حتی ظاهری خاص به مراحل مختلفی تقسیم بندی می‌کنند، یکی از مراحل سخت و پرچالش زندگی ما دوره اتمام منش کودکانه و شروع نوجوانی و ورود به وادی جدیدی از زندگی است که همه چیز معنای واقعی‌تری به خود می‌گیرد، این دوره که همه ما آن را با دوره بلوغ می‌شناسیم از جنبه‌های مختلف روانی، جنسی، اجتماعی و هیجانی بررسی می‌شود.
در بسیاری از خانواده‌ها مخصوصاً در جوامع سنتی مانند کشورمان می‌بینیم که والدین در کودکی فرد بسیار نسبت به تمامی جنبه‌های زندگی کودک مانند آموزش یا تغذیه او بسیار حساس هستند اما در سن بلوغ تقریباً کودک را نه از روی قصد خاصی بلکه بیشتر از روی نا آگاهی رها می‌کنند و برای مثال جنبه آموزش او را در بهترین حالت به مدرسه واگذار می‌کنند و شخص در میان هم سالان خود داده‌های متناقض و نادرست را دریافت می‌کند که نتیجه آن جز سردرگمی نیست،
اما این در حالی است که سن بلوغ نیز بعنوان یکی از حساس‌ترین دوره‌های رشد جسمی و ذهنی فرزند شما اگر اهمیتش بیشتر از کودکی نباشد قطعاً کمتر از آن نیست. یکی از مسائل و اختلالات شایع در هنگام بلوغ، بلوغ زودرس است که والدین حتماً باید درباره آن اطلاعات صحیحی داشته باشند.
برای مطالعه بیشتر بخوانید: دوره بلوغ
بلوغ زودرس بیماریست!
یکی از مشکلات که با دنیای مدرن و ماشینی امروز کم متناسب نیست بلوغ زودرس است که اگر از عوارض آن مطلع شوید شما نیز به بیماری بودن آن شک نخواهید کرد، بلوغ زودرس شامل ظاهر شدن زود هنگام علائم بلوغ جسمی و جنسی و هورمونی است.
بلوغ جسمانی در دختران در سن یازده و نیم سالگی و در پسران دیرتر و در سن سیزده و نیم سالگی اتفاق میافتد، اگر دختران پیش از ۸ سالگی و پسران پیش از ۹ سالگی وارد بلوغ شوند دچار بلوغ زودرس شده‌اند و این شرایط تقریباً ۱ در هر ۵ هزار کودک اتفاق میافتد، همچنین به گفته متخصصین حتی در دختران بالای ۸ سال و پسران بالای ۹ سال در صورت ایجاد علائم بلوغ و رشد سریع‌تر از دوره‌های بلوغ در حالت عادی بازهم کودک دچار بلوغ زودرس شده و والدین باید درصدد درمان او برآیند.
منظور از علائم بلوغ چیست؟
علائم بلوغ در دختران شامل دو نشانه بارز اولیه و ثانویه است. نشانه اولیه بزرگ شدن سینه‌ها و جوانه زدن آنهاست و عادت ماهیانه که اغلب ۲ یا ۳ سال بعد از شروع اولین علائم مشاهده می‌شود. در پسران نیز رشد موهای ضخیم در صورت، شروع تغییر صدا به سوی بم شدن، و رشد بیضه‌ها و آلت تناسلی از علائم بلوغ می‌باشند.
علت بلوغ زودرس: ژنتیک یا محیط
هنوز علت دقیقی برای بلوغ زودرس و شروع علائم بلوغ در سنین پایین یافت نشده است!
جالب است بدانید هنوز علت دقیقی برای بلوغ زودرس و شروع علائم بلوغ در سنین پایین یافت نشده است اما آنچه معلوم است اثر مستقیم ژنتیک بر این مسئله همانند سایر مسائل است، که محققان با ثبت سن آغاز بلوغ در میان دختران و مقایسه این عدد با سن آغاز بلوغ در مادرانشان به این نتیجه مطمئن شدند؛ البته عوامل محیطی نیز به نوبه خود در مورد این بیماری بسیار تأثیر گذارند و می‌توانند تشدید کننده و یا کاهنده این قضیه باشند.
بررسی علل و عوامل محیطی تأثیر گذار
■ مشکلات پزشکی:
فرا رسیدن بلوغ به دلیل مشکلات پزشکی فقط در موارد کم و نادر رخ می‌دهد و در پسران به ویژه زیر ۶ سال شایع‌تر از دختران است.
• انباشتگی‌های غیر طبیعی گوشتی و تومورهایی که اغلب خوش خیم هستند.
• التهاب مغز که گاهی اوقات دلیل آن می‌تواند انواع عفونت‌ها باشد.
• آسیب‌های مغزی مانند جراحت‌های ناشی از جراحی ناحیه سر و یا وارد شدن ضربه‌های سنگین که باعث اختلال در سیستم هورمونی انسان شود.
■ جنسیت:
بلوغ زودرس در دختران حدود ۱۰ برابر بیشتر از پسران دیده می‌شود و این برای کسی که فرزند دختر دارد یعنی احتیاط بیشتر.
■ نژاد:
برای مثال دختران آفریقایی آمریکایی حدود یک سال زودتر از دختران سفید پوست دچار بلوغ می‌شوند و حتی عده‌ای از متخصصان برای این کودکان سن ۶ سال را برای مرز تشخیص سن بلوغ زودرس در نظر می‌گیرند.
■ چاقی:
طبق آماری که در کشور ما وجود دارد احتمال شروع بلوغ در دخترانی با حدود ۱۳۰ سانتی متر و وزن حدود ۳۳ کیلوگرم بسیار بیشتر از حالت عادی است، پس بعضی میگویند یا داشتن این حدود وزنی یا داشتن وزنی بیش از ۳۰ درصد اضافه وزن نسبت به حالت طبیعی یک نوع علامت برای شروع سن بلوغ است، دقت شود این یک قانون یا حالت کلی نیست و ممکن است دخترانی با وزن بالاتر هنوز به بلوغ نرسیده باشند و نکته بعدی اینکه این آمار برای پسران حالت برعکس دارد و لاغر بودن بیش از حد باعث افزایش احتمال وقوع بلوغ زودرس می‌شود.
■ مواد شیمیایی زیست محیطی:
احتمالاً نام BPA ها را نشنیده‌اید، این مواد در ظروف پلاستیکی و بطری‌های آب و قوطی‌های مواد غذایی یافت می‌شوند و منجر به تغییرات مهلکی در بدن انسان می‌شود، دختران به دلیل استفاده از اسپری‌ها و وسایل آرایشی بسیار بیشتر در معرض این ماده قرار می‌گیرند و احتمالاً بلوغ آن هارا جلو می‌اندازد و در مرحله اول باعث رشد سینه‌ها می‌شود.
■ تغذیه:
مصرف تنقلات و خوراکی‌های سوپر مارکتی و هم از طریق چاقی و اضافه وزن به بلوغ زودرس منجر می‌شود و هم از راه افزایش شبه انسولین‌ها، مصرف این خوراکی‌ها با ایجاد سیری کاذب باعث حذف سایر منابع مانند گوشت قرمز می‌شوند، همچنین دیگر معضل تغذیه‌ای کودکان فست فود ها و خوردن خوراکی‌هایی مانند مرغ‌های هورمونی هستند، این خوراکی‌ها با افزایش چربی و به هم زدن سطح هورمون‌های بدن موجب بلوغ زودرس می‌شوند
■ زندگی در کنار دریا:
به نظر می‌رسد زندگی در نواحی ساحلی شاید به دلیل رژیم غذایی خاص این افراد موجب می‌شود احتمال بلوغ زودرس حدود ۱۰ تا ۲۰ برابر در مقایسه با سایر افراد افزایش یابد.
از دیگر عواملی که قابل ذکر است قرار گرفتن کودکان در محیط‌های مربوط به بزرگسالان از طریق رسانه و جامعه است، دیدن این فیلم‌ها و مستندها باعث ترشح هورمون‌های جنسی و موجب دادن دستور شروع بلوغ از جانب مغز است، جالب است بدانید سن بلوغ به طور کلی کاهش پیدا کرده است و این رقم در آمریکا و ژاپن طبق تحقیقات حدود یک سال و نیم کاهش پیدا کرده است و به دبستان رسیده است و به نظر می‌آید نوعی تغییر همگانی در روند رشد بشر درحال وقوع است
انواع بلوغ زودرس
۱ بلوغ زودرس مرکزی: این نوع از بلوغ زودرس شایع‌تر است و در واقع همان روند بلوغ عادی است که زودتر از موعد اتفاق می افتد و به همین دلیل نیز مشکل ساز می‌شود
۲ بلوغ زودرس محیطی: این نوع از اختلال پیچیده‌تر و کم یاب تر از نوع اول است و شرایط متفاوتی دارد، در بلوغ زودرس کاذب یا محیطی مغز و مراکز هورمونی مغزی درگیر نمی‌شوند اما هورمون‌های جنسی باعث بروز علائم بلوغ می‌شوند، تیروئید کم کار و یا اختلال در کار غده فوق کلیه و یا بیضه‌ها و تخم‌دان‌ها علت اصلی این موضوع است
اختلالاتی ممکن است با بلوغ زودرس اشتباه گرفته شوند:
پوبارک زودرس:
عبارت است از رشد زود هنگام موهای زائد بدن در نواحی تناسلی و یا زیر بغل که مشکلی بوجود نمی‌آورد و نشانه بلوغ نیست، تنها ممکن است والدین به دلیل اتفاق افتادن آن در سنین پایین ابراز نگرانی کنند که توصیه ما ارزیابی ترشح هورمون آدرنال و مطمئن شدن از میزان ترشح عادی آن است
تلارک زودرس:
این اختلال شامل بزرگ شدن زود هنگام سینه‌ها است که معمولاً در دختران خرد سال اتفاق می افتد و والدین اغلب با بلوغ زودرس اشتباه می‌گیرند در حالی که این اختلال علائم متفاوتی دارد که البته پس از مشورت با پزشک متوجه می‌شوید که این اختلال فقط باید مورد بررسی قرار بگیرد و جای نگرانی برای والدین ندارد
چرا بلوغ زودرس بیماری است: پیامدها، درمان‌ها
مشکلات جسمی:
کوتاهی قد و چاقی یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که دامن گیر فرد می‌شود، اگرچه این کودکان به دلیل وارد شدن زود هنگام به وادی بلوغ شاید در بازه‌ای از زمان به دلیل رشد زود هنگام سن بلوغ نسبت به همسالان خود قد بلندتری داشته باشند اما در بزرگسالی رشد آن‌ها زودتر متوقف می‌شود و ممکن است قد آن‌ها کوتاه‌تر از حالتی شود که بلوغ طبیعی برای آنان به ارمغان می آورد.
مشکلات رفتاری:
افسردگی، پرخاشگری، طرد شدن توسط همسالان و مورد تمسخر قرار گرفتن و استرس و سایر مشکلات روانی از جمله چالش‌هایی است که این کودکان با آن مواجه می‌شوند، اما مهم‌ترین این مشکلات فعالیت‌های زود هنگام و پر خطر جنسی است، این کودکان ممکن است در معرض فعالیت‌های جنسی، به دلیل سن پایین خود تصمیم‌هایی بگیرند که نتیجه آن اعمالی باشد که کل زندگی روانی آن هارا تحت الشعاع قرار می‌دهد.
سایر:
همچنین تحقیقات ضعیفی در باره رابطه بلوغ زودرس در دختران و خطر ابتلا به سرطان سینه در آن‌ها وجود دارد اما آنچه واضح است این است که شما به عنوان والدین باید این موضوع را جدی بگیرید و پس از مشاهده علائم موضوع را با پزشک متخصص اطفال در میان بگذارید.
نکته بعدی اینکه دقت کنید بسیاری از این کودکان از لحاظ اجتماعی و روانی و پزشکی سالم هستند، پس نباید این موضوع را مخصوصاً هنگامی که در جوار کودک هستید به عنوان یک موضوع ترسناک مطرح کنید.
سعی کنید حدالامکان علت‌های احتمالی ذکر شده در بالا را مطالعه کنید و از بروز این عارضه جلوگیری کنید چرا که درمان‌های دارویی این اختلال که شامل آمپول‌های تزریقی برای جلوگیری از بلوغ زود رس می‌باشند. بسیار مضر و در رشد واژن و رحم تأثیر منفی دارند اما در صورت لزوم و صلاح دید پزشک از این کار دریغ نکنید
درمان معمولاً بدین صورت است که جلو تغییرات هورمونی ایجاد شده را تا زمانی که سن نرمال بلوغ تشخیص داده شود می‌گیرند و اصطلاحاً بلوغ زودرس را موقتاً متوقف می‌کنند
در آخر نکته بسیار مهم در تربیت این کودکان و در کل همه کودکان تربیت جنسی آنهاست که برخلاف تصور بسیاری از سنین ۲ تا ۳ سالگی با آموزش نقاط خصوصی بدن و حریم شخصی آن‌ها شروع می‌شود، کودکان باید از والد هم جنس خود نسبت به این مسائل آگاه شوند تا برای مثال هنگام اولین عادت ماهیانه خود متحمل استرس بسیار زیادی نشوند و در زمینه مسائل جنسی درست هدایت شوند
