آموزش سلام کردن به کودکان: 9 روش کاربردی + بهترین سن آموزش

آموزش سلام کردن به کودکان یکی از مراحل مهم و چالش‌برانگیز رشد اجتماعی بچه‌ها است و نقش اساسی در تقویت اعتمادبه‌نفس، کسترش ارتباطات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی آن‌ها دارد. در فرآیند آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان، والدین باید با رفتار خود الگو باشند، از اجبار و سرزنش بپرهیزند و یادگیری را از طریق بازی،شعر و داستان تقویت کنند.

استفاده از بازی برای آموزش سلام، تحسین و تشویق کودک و تمرین در موقعیت‌های واقعی به کودک کمک می‌کند با احترام و لبخند به دیگران سلام کند. والدین باید از مقایسه کودک با دیگران خودداری کرده و با صبوری، در محیط‌های اجتماعی مختلف فرصت تمرین سلام کردن را برای او فراهم کنند. توجه به زبان بدن، لبخند و تماس چشمی هنگام سلام نیز به شکل‌گیری رفتار مؤدبانه و ارتباطی مؤثر در بچه‌ها کمک می‌کند.خانم کوثر یاوری، روانشناس کودک، در متنی که در وبلاگ مامانی نو می‌خوانید، به بررسی اهمیت سلام کردن و شیوه‌های آموزش سلام کردن به کودکان می‌پردازند.

اهمیت سلام کردن کودک

مهم است بدانیم که آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان نباید با اجبار و سرزنش همراه باشد، بلکه با عشق، صبر و الگو بودن والدین نتیجه می‌دهد.

سلام کردن یکی از اولین مهارت‌های اجتماعی است که کودک از طریق آن می‌تواند روابط خود را با دیگران شکل دهد. این مهارت کوچک، تأثیر بزرگی بر رفتارهای اجتماعی و شخصیتی کودک دارد و به او کمک می‌کند تا در تعاملات روزمره اعتمادبه‌نفس و خودباوری بیشتری داشته باشد. از اینرو آموزش سلام کردن به کودکان بسیار حائز اهمیت می‌باشد.

اهمیت سلام کردن در کودکان بسیار زیاد است زیرا این رفتار پایه تعامل اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی کودک را بنا می‌گذارد. کودکانی که یاد می‌گیرند چگونه به دیگران سلام کنند، روابط مثبت‌تر و دوستانه‌تری برقرار می‌کنند و رفتارهای اجتماعی مناسبی از خود نشان می‌دهند. برای اینکه فرزندتان این مهارت مهم را به‌موقع و آسان یاد بگیرد، باید شیوه درست آموزش سلام کردن به کودکان را بدانید و در این مسیر صبور باشید.

1. سلام کردن کودکان نشانه ادب و احترام

آموزش سلام کردن به کودکان از اینرو بسیار حائز اهمیت است که، وقتی کودک به دیگران سلام می‌کند، پیام می‌دهد که فرد مقابل را دیده و به حضور او احترام می‌گذارد. این رفتار کوچک در واقع نشانه ادب است و به کودک می‌آموزد در روابط فردی و اجتماعی، ارزش قائل شدن برای دیگران اهمیت دارد. این رفتار باعث شکل‌گیری اخلاق اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی کودک از سنین پایین می‌شود.

2. راهکاری برای افزایش مهارت‌های اجتماعی

یکی از مهم‌ترین دلایلی که در تربیت فرزند، آموزش سلام کردن به کودکان را مهم می‌کند این است که وقتی کودک یاد می‌گیرد سلام کند، مهارت‌های اجتماعی دیگری مثل گوش کردن و نوبت گرفتن را هم یاد می‌گیرد.

کودک با سلام کردن به دیگران، زمینه را برای گفت‌وگو، دوستی و برقراری ارتباط فراهم می‌کند. در واقع، یکی از دلایل اهمیت سلام کردن در کودکان تقویت مهارت‌های ارتباطی در کودک است. کودک با این رفتار ساده احساس تعلق و ارتباط بیشتر با محیط و افراد پیرامون پیدا می‌کند.

3. ایجاد روابط مثبت و مهارت آموزی

کودکانی که یاد می‌گیرند چگونه به دیگران سلام کنند، توانایی برقراری روابط مثبت با همسالان و بزرگ‌ترها را پیدا می‌کنند. این مهارت‌ها در محیط‌های اجتماعی مانند مهدکودک و مدرسه بسیار مفید هستند و به رشد فردی کودک کمک می‌کنند و نقش موثری در سازش کودک با همسالان خود را داراست. به همین دلیل آموزش سلام کردن به کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

4. افزایش اعتماد به نفس و خودباوری

آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان اعتمادبه‌نفس و خودباوری را در آن‌ها تقویت می‌کند. وقتی کودک به اطرافیان سلام می‌دهد و با تحسین و تشویقشان روبرو می‌شود، عزت‌نفس بیشتری کسب می‌کنند.

5. گسترش ارتباطات اجتماعی در فرایند آموزش سلام کردن به کودکان

با سلام کردن و باز کردن سر صحبت، کودک می‌تواند افراد جدید را بشناسد و دایره ارتباطی خود را گسترش دهد. این تجربه‌ها باعث می‌شوند کودک بهتر با محیط پیرامون خود هماهنگ شود و احساس تعلق اجتماعی بیشتری پیدا کند. این یکی از دلایل اهمیت سلام کردن در کودکان است.

6. دریافت تحسین و تشویق

یکی از انگیزه‌های قدرتمند برای تکرار هر رفتاری، دریافت بازخورد مثبت است. وقتی کودک سلام می‌کند و مورد تشویق یا تحسین قرار می‌گیرد، تمایل بیشتری خواهد داشت آن رفتار را تکرار کند. تشویق کردن یکی از اصول ضروری آموزش سلام کردن به کودکان است.

آموزش سلام کردن به کودکان را از چه سنی باید آغاز کنیم؟

بچه‌ها تا قبل از 3 سالگی درک چندانی از ضرورت سلام کردن ندارند. بنابراین اگر فرزندتان زیر 3 سال است و سلام نمی‌کند به او سخت نگیرید. آموزش سلام کردن به کودکان بهتر است از بعد از سه سالگی شروع شود. از 3 یا 4 سالگی کودک، شما باید الگوی خوبی باشید تا کودک سلام کردن و مهارت‌های ارتباطی دیگر را از شما یاد بگیرد.

کودک از حوالی 4 سالگی آمادگی یادگیری و درک رفتارهای مودبانه را پیدا می‌کند و می‌توانید برای او توضیح دهید که سلام کردن نشانۀ ادب است، مثلا به او بگویید «داریم می‌رویم خانۀ خاله سارا. اگر بهش سلام کنی خوشحال میشه».

روش‌های آموزش سلام کردن به کودکان

آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان به آن‌ها ادب و مهارت‌های اجتماعی را یاد می‌دهد و آن‌ها را برای تعامل با دیگران آماده می‌کند. برای اینکه به کودک یاد بدهیم به دیگران سلام کند، راه‌های مختلفی وجود دارد؛ مثلاً بازی برای آموزش سلام یکی از بهترین شیوه‌های آموزش غیرمستقیم این مهارت این ارتباطی است. در ادامه با روش موثر آشنا می‌شویم که از طریقشان می‌توانید سلام کردن را به فرزندتان یاد بدهید:

1. اولین روش آموزش سلام کردن به کودکان الگو بودن والدین است

برای آنکه کودک سلام کردن را یاد بگیرد، اول از همه خودتان باید الگوی او باشید چون فرزندان همه چیز را از رفتار و اعمال شما یاد می‌گیرند. وقتی کودک ببیند که شما هنگام ورود به خانه با صدای بلند سلام می‌کنید، این رفتار را از شما یاد می‌گیرد و سعی می‌کند تقلید کند. الگو بودن والدین در آموزش مهارت‌های اجتماعی، به ویژه آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان، بسیار مؤثر است.

2. آموزش سلام به کودکان با بازی

اهمیت بازی برای کودکان را حتماً می‌دانید. انواع بازی‌ها و کاردستی سلام برای کودکان این فرصت را فراهم می‌کنند تا بچه‌ها سلام کردن را به طور غیرمستقیم یاد بگیرند و با اهمیت آن آشنا شوند.

می‌توانید مجموعه‌ای از بازی‌های آموزشی برای آموزش سلام کردن به کودکان طراحی کنید تا یادگیری این مهارت برای او سرگرم‌کننده و طبیعی باشد. هنگام بازی برای آموزش سلام با لحن انتقادی و مقایسه‌ای با کودک صحبت نکتید. صرفاً سعی کنید از طریق کارتون، بازی یا داستان او را از اهمیت سلام کردن آگاه کنید.

سلام بازی

سلام‌بازی روشی سرگرم‌کننده برای آموزش سلام است که از طریق نقش‌آفرینی، کودک یاد می‌گیرد در موقعیت‌های مختلف چگونه با دیگران ارتباط برقرار کند. مثلاً می‌توانید به کودک نقش خریدار را بدهید و خودتان نقش فروشنده را بازی کنید.

کودک با این نوع بازی‌های دو نفره یا دسته‌جمعی و تغییر حالت چهره، لحن صدا و رفتار، مهارت خوشرویی و احترام در سلام کردن و گفت‌وگو در موقعیت‌های مختلف را تمرین کرده و با تشویق والدین اعتمادبه‌نفس خود را تقویت می‌کند.

آموزش سلام کردن به کودکان با انجام بازی‌های ذهنی

یک راه دیگر برای آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان این است که یک سناریوی ذهنی و ساختگی طراحی کنید که خود و فرزندتان بازیگران آن باشید. می‌توانید با بازی‌های تلفنی خیالی یا نقش‌آفرینی مثلاً نقش فروشنده، صندوقدار یا راننده تاکسی، کودک را به سلام کردن ترغیب کنید. این روش به کودک کمک می‌کند مهارت‌های اجتماعی خود را تمرین کرده و یاد بگیرد چگونه در موقعیت‌های مختلف رفتار مناسب داشته باشد.

آموزش سلام به کودکان با بازی‌های خانگی

یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای آموزش سلام کردن به کودکان، استفاده از بازی‌های خانگی است. این بازی‌ها علاوه بر ایجاد فضایی شاد، مهارت‌های اجتماعی کودک را نیز تقویت می‌کنند. در ادامه چند نمونه بازی برای آموزش سلام را معرفی می‌کنیم:

• توپ سلام: یک توپ نرم انتخاب کنید و آن را بین خود و کودک رد و بدل کنید. هر بار که توپ به کسی می‌رسد، او باید بگوید «سلام».
• آینه سلام: در این بازی، کودک باید حرکات شما را تقلید کند. می‌توانید حرکاتی مانند سلام کردن، دست تکان دادن یا لبخند زدن انجام دهید تا کودک نیز آن‌ها را تکرار کند.
• جعبه سلام: چند کارت با تصویر شخصیت‌های مختلف (مثل حیوانات، کاراکترهای کارتونی یا اعضای خانواده) درون یک جعبه بگذارید. هر بار یکی از کارت‌ها را بیرون بیاورید و از کودک بخواهید به آن شخصیت سلام کند.

آموزش سلام با عروسک بازی

آموزش سلام کردن به کودکان با عروسک بازی یکی از بهترین روش‌ها برای این امر است. علاقه بچه‌ها، به‌خصوص دختربچه‌ها، به عروسک فرصت خوبی برای آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان است. با استفاده از عروسک‌ها، مثل عروسک‌های انگشتی، می‌توانید نمایش خانگی را بیندازید. خودتان جای یک عروسک و کودک جای عروسک دیگری صحبت کند. در این حین می‌توانید از عروسک کودک بخواهید سلام و احوالپرسی کند یا دربارۀ راه و رسم سلام کردن با او حرف بزنید. این کار باعث می‌شود کودک بتواند در محیطی غیررسمی و بازی‌محور سلام کردن را یاد بگیرد.

3. آموزش سلام به کودکان با شعر خواندن

شعرخوانی برای کودکان نقش مهمی در رشد زبانی و اجتماعی آن‌ها دارد و هوش آن‌ها را تقویت می‌کند. خواندن شعرهای کوتاه و آهنگین درباره سلام و احوالپرسی باعث تثبیت یادگیری و افزایش انگیزه کودک می‌شود. شعرها با ریتم و تکرار، کودک را به یادگیری کلمات و رفتارهای مرتبط با سلام ترغیب می‌کنند.

4. آموزش سلام به کودکان با داستان سرایی و کتاب خواندن

کتاب‌ها و داستان‌هایی که شخصیت‌ها در آن‌ها سلام می‌کنند، فرصتی برای آموزش غیرمستقیم مهارت‌های اجتماعی ایجاد می‌کنند. سوال پرسیدن از کودک درباره رفتار شخصیت‌ها باعث تقویت درک او می‌شود. می‌توانید برای آموزش سلام کردن به کودکان یکی از این کتاب‌ها را برایشان بخوانید:

• به همه سلام می‌کنم، اثر نانامی اسانو از انتشارات قدیانی
• اول کی باید سلام کند؟، اثر معصومه یزدانی از انتشارات نردبان
• بچه‌ها سلام!، اثر محمدمهدی بامشاد و علی سعیدی از انتشارات سلام کتاب

5. آموزش سلام کردن به کودک با اعمال و رفتار واقعی

بهترین روش برای آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان الگوسازی از رفتار والدین است. وقتی به اعضای حانواده سلام کنید، کودک شما را مشاهده می‌کند و یاد می‌گیرد. می‌توانید با جملاتی مثل «بابابزرگ به تو سلام کرد، تو هم می‌خواهی سلام کنی؟» او را تشویق کنید. این روش ساده، اهمیت سلام کردن را به کودک نشان می‌دهد.

6. آموزش سلام کردن به کودکان با اسباب‌بازی‌ها

کارت‌های تصویری، عروسک‌ها و کاردستی سلام برای کودکان می‌توانند مهارت سلام کردن را در آن‌ها تقویت کنند. کودک با استفاده از این ابزارها، یاد می‌گیرد چگونه سلام کند و جواب سلام دیگران را بدهد.

7. آموزش سلام کردن به کودکان با توضیح اهمیت آن

برای بچه‌ها توضیح دهید که سلام کردن نشان‌دهنده احترام و توجه به دیگران است. این توضیح انگیزه کودک را برای یادگیری و تکرار رفتارهای اجتماعی افزایش می‌دهد. برای آموزش سلام کردن به کودکان مثلاً می‌توانید وقتی اسباب‌بازی‌های کودک را از جعبه بیرون می‌آورید، برایشان دست تکان دهید و سلام کنید، با این کار به‌شکل غیرمستقیم کودک می‌آموزد چه زمانی باید سلام کند.

8. تشویق و تحسین کودک به خاطر رفتارهای اجتماعی درست

تشویق فوری کودک پس از سلام کردن باعث تقویت رفتار مثبت او می‌شود و کودک را ترغیب می‌کند این رفتار را بارها تکرار کند.

9. آموزش سلام کردن به کودکان با حرکات دست

استفاده از حرکات دست مانند تکان دادن یا بالا بردن آن، به کودک کمک می‌کند حتی اگر قادر به بیان کلامی نیست، سلام خود را نشان دهد.

انواع مختلف سلام در جهان و آموزش آنها به کودکان

سلام در فرهنگ‌های مختلف اشکال متنوعی دارد. در بسیاری از نقاط جهان، دست دادن رایج‌ترین روش سلام است و نشانه‌ای از احترام و اعتماد متقابل به شمار می‌رود. بعضی فرهنگ‌ها، بوسیدن گونه را روش معمول سلام و نشانه‌ای از محبت و دوستی می‌دانند؛ به‌ویژه در کشورهای اروپایی و آمریکای لاتین. در کشورهای آسیایی مانند ژاپن و کره، خم شدن هنگام سلام نشانه‌ای از احترام و ادب است.

آشنایی کودک با این تنوع باعث درک فرهنگ‌های دیگر و رفتار مناسب در موقعیت‌های مختلف می‌شود. به این ترتیب، آموزش سلام کردن به کودکان و آشنا کردنشان با فرهنگ‌های مختلف سلام کردن، به رشد اجتماعی، احساسی و فرهنگی کودکان کمک می‌کند و باعث می‌شود درک عمیق‌تری از احترام در روابط انسانی پیدا کنند.

آموزش اهمیت حالت چهره و برقراری ارتباط چشمی در سلام کردن به کودک

سلام فقط گفتن کلمات نیست؛ لبخند، تماس چشمی و زبان بدن بخش مهمی از پیام سلام هستند. حین آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان، باید به آن‌ها یاد بدهید که هنگام سلام لبخند بزند و تماس چشمی برقرار کند تا پیام احترام و توجه منتقل شود.

برای تقویت این مهارت، پیش از هر چیز باید خودتان الگوی خوبی باشید. در قدم دوم، می‌توانید از بازی‌های ساده کمک بگیرید. مثلاً در بازی «چشم در چشم»، هرکدام تلاش کنید بیشتر از دیگری به چشم هم نگاه کنید بدون آنکه پلک بزنید. یا در بازی «چشمک زدن»، ببینید چه کسی زودتر چشمک می‌زند یا چشم‌هایش را می‌بندد. این بازی‌ها باعث می‌شوند کودک با ارتباط چشمی احساس راحتی کند.

اشتباهات والدین در واکنش به سلام نکردن کودک

فراموش نکنید که برای آموزش سلام کردن به کودکان باید صبر و مهربانی به خرج دهید و سعی کنید دچار چنین اشتباهاتی نشوید:

• به کودک برچسب نزنید:
  اگر کودک سلام نکرد، مقابل دیگران او را خجالتی یا بد اخلاق نخوانید؛ این کار اضطراب کودک را افزایش می‌دهد.
• مشکل را بزرگ نکنید:
  سلام نکردن کودک را مشکل بزرگی جلوه ندهید و زمان بیشتری برای آموزش او صرف کنید.
• کودک را مجبور نکنید:
  نیازی به اجبار کودک برای سلام نیست؛ والدین با سلام و احوالپرسی خود الگویی طبیعی برای کودک ایجاد می‌کنند. همچنین، به حریم شخصی کودک احترام بگذارید و او را مجبور به بوسیدن یا در آغوش گرفتن دیگران نکنید؛ دست تکان دادن یا لبخند کافی است.
• عصبانی نشوید:
  اگر کودک هنگام روبه‌رو شدن با دیگران سلام نکرد، عصبانی نشوید؛ با او صحبت کنید، دلیل رفتارش را بفهمید و به او کمک کنید تا احساساتش را بیان کند.

توصیه‌های مهم در آموزش سلام کردن به کودکان

برای آنکه از آموزش سلام کردن به کودکان بهترین نتیجه را بگیرید حتماً نکات زیر را به یاد داشته باشید:

• از سرزنش، اجبار، تهدید، تحقیر یا مقایسه برای وادار کردن کودک به سلام خودداری کنید.
• علت سلام نکردن کودک را شناسایی کنید؛ ممکن است کودک از روی خجالت، اضطراب یا ترس سلام نکند.
• هیچ‌وقت کودک را در جمع مجبور به سلام کردن نکنید.
• اگر سلام نکرد یا پاسخ نداد، واکنش تند نشان ندهید و موضوع را در موقعیتی آرام‌تر بررسی کنید.
• از مقایسه کودک با دیگران برای اصلاح رفتار او پرهیز کنید.
• با افزایش حضور کودک در جمع‌های اجتماعی، فرصت یادگیری طبیعی سلام کردن را فراهم کنید.
• اگر کودک نشانه‌هایی از انزوا یا اضطراب اجتماعی دارد، از یک روانشناس کودک کمک بگیرید.
• زمانی که کودک سلام می‌کند، او را به‌موقع و به‌اندازه تشویق کنید.
• در آموزش سلام، صبور باشید و زمان کافی بدهید، به‌ویژه برای کودکان خجالتی.
• همه کودکان با صبوری و استمرار، در نهایت آداب سلام کردن را یاد می‌گیرند.

سوالات متداول در خصوص آموزش سلام کردن به کودکان

در این مقاله از بلاگ مامانی نو دربارۀ آموزش سلام و احوالپرسی و نقشِ بازی در آموزش سلام صحبت کردیم، در پایان بحث را با پاسخ به چند سوال مهم در این باره به پایان می‌بریم.

چرا سلام کردن مهم است؟

آموزش سلام کردن به کودکان از این جهت اهمیت دارد که رفتار مودبانه را به کودک می‌آموزد، کودک را تحسین و تشویق را تجربه می‌کند و اعتمادبه‌نفس بیشتری می‌گیرد و برقراری ارتباط و تعامل با دیگران را می‌آموزد.

در مواجهه با کودکی که سلام نمی‌کند چکار کنیم؟

سلام نکردن کودک نباید شما را عصبانی کند. صبور باشید، کودک را با دیگران مقایسه نکنید، از سرزنش و مجبور کردن کودک خودداری کنید و سعی کنید در موقعیت بهتری موضوع را برایش توضیح دهید و با او تمرین کنید.

بهترین راه آموزش سلام کردن به کودکان چیست؟

پیش از هر چیز خودتان باید الگوی کودک باشید. در کنار این‌ها، کاردستی و بازی برای آموزش سلام، تمرین در موقعیت ذهنی و واقعی و تشویق بهترین روش‌های آموزش سلام و احوالپرسی به کودکان هستند.

آموزش سلام کردن به کودک را از چه سنی شروع کنیم؟

تقریباً از حدود 4 سالگی می‌توانید اهمیت سلام کردن را به کودک توضیح دهید. البته پیش از این سن هم باید الگوی کودک باشید و به روش‌های غیرمستقیمی مثل بازی آموزش سلام به کودکان را به پی بگیرید.

راه‌های تمرین سلام و احوالپرسی با بچه های پیش دبستانی چیست؟

برای آموزش سلام کردن به کودکان پیش دبستانی می‌توانید از بازی‌های گروهی، نمایش‌های کوچک، تمرین چهره‌به‌چهره و استفاده از کاردستی سلام برای کودکان کمک بگیرید تا کودک این مهارت را با لذت و تکرار یاد بگیرد.

منبع: thebump

دوره طلایی رشد بی نهایت