جویدن ناخن در کودکان: 16 راهکار برای درمان ناخن جویدن کودکان + ویدئو آموزشی

جویدن ناخن در کودکان اعصابتان را خورد کرده است؟ وقتی این اتفاق می‌افتد، شاید اولین واکنش‌تان این باشد که سریع به فرزندتان بگویید «این کار را نکن» یا «دست بردار!» شاید بعضی اوقات این روش کارساز باشد. اما خیلی وقت‌ها هم اینطور نیست. شما اول باید علت روانشناسی ناخن جویدن کودکان را بفهمید. به عنوان مثال، بی‌حوصلگی و بیقراری، وجود  استرس در کودکان و تقلید عادت دیگران ممکن است کودک شما را به سمت این کار بکشاند. برای برطرف کردن این مسئله در کودک راه‌های مختلفی وجود دارد.

برای مثال، شما می‌توانید عوامل استرس‌زا را در زندگی شناسایی و در جهت برطرف کردن آنها اقدام کنید، به آنها کمک کنید که از این عادت آگاه شوند و جایگزینی را برای این کار را به آنها ارائه دهید. بنابراین، اگر مشکل ناخن خوردن کودک در خانواده دارید، با ما همراه باشید تا در این مقاله از مامانیتو در مورد دلایل و راه‌های ترک ناخن جویدن در کودکان را برایتان توضیح دهیم.

علت جویدن ناخن در کودکان: چرا بچه‌ها ناخن‌هایشان را می‌جوند

دلایل جویدن ناخن در کودکان ممکن است در هر کودکی متفاوت باشد؛ و سپس با بررسی آن بهترین راهکار ترک ناخن جویدن در کودکان ارائه می‌شود. بنابراین، تعدادی از علت‌های ناخن جویدن در کودکان عبارتند از:

1. بی‌حوصلگی یا بی‌قراری علت اصلی جویدن ناخن در کودکان

تشخیص دقیق علت ناخن خوردن کودکان، گام اول برای یافتن راه‌حل مناسب این رفتار تکرارشونده است. یکی از شایع‌ترین دلایل جویدن ناخن در کودکان بی‌حوصله یا بی‌قرار بودن آنها است. شاید کودک شما برایش سخت است که مدت طولانی در جایی صبر کند. برای همین هم رو به ناخن جویدن می‌آورد. این کار برای او به نوعی یک فعالیت فیزیکی آرام است و یک واکنش حسی را هم در او به وجود می‌آورد.

2. علت کندن ناخن در کودکان: کمال‌گرایی 

یک علت جویدن ناخن در کودکان ممکن است  کمالگرایی باشد. بر طبق نتایج تحقیقات انجام شده در این زمینه افرادی که می‌خواهند کارها را به طور کامل و بی‌نقص انجام دهند، بیشتر احتمال  جویدن ناخن‌هایشان از زمان کودکی وجود دارد.

3. علت کندن ناخن در کودکان: ژنتیک یکی از دلایل جویدن ناخن در کودکان

برخی از متخصصان معتقدند که علت ناخن خوردن کودکان می‌تواند به مسائل ژنتیکی یا الگوبرداری از والدین مرتبط باشد. بنابراین احتمال اینکه عادت‌های شما به فرزندانتان انتقال داده شود زیاد است. برای مثال، اگر عادت ناخن جویدن کودکان در خانواده‌تان وجود داشته و خودتان هم این کار را می‌کردید، این احتمال وجود دارد که فرزندتان هم این کار را انجام دهد.

4. علت کندن ناخن در کودکان: تقلید از عادت دیگران از عوامل کندن ناخن در کودکان

برای کودکان معمول است که از عادات دیگران تقلید کنند. بنابراین، اگر کودکی عادت جویدن ناخن در کودکان دیگر یا حتی خواهر و برادر خود را ببیند، احتمالاٌ این حرکت و رفتار را از آنها پیروی می‌کند. علت ناخن جویدن کودکان 2 ساله نیز معمولاً همین تقلید از دیگران است و ریشه در استرس کودک ندارد. البته بیش فعالی یا عوامل ژنتیکی هم می‌تواند علت ناخن جویدن کودک 2 ساله باشد. 

5. علت کندن ناخن در کودکان: ترجیحات شخصی

شاید این مسئله برایتان عجیب باشد. ولی امکان دارد که ناخن خوردن بچه ها به خاطر ترجیح شخصی‌شان باشد. برای مثال، اگر ناخن کودکتان بلند شده باشد و او فرم بلند ناخن را دوست نداشته باشد، با جویدنش می‌خواهد ناخنش را کوتاه نگه دارد.

6. علت کندن ناخن در کودکان: اضطراب

گاهی اوقات، علت جویدن ناخن در کودکان اضطراب است. از آنجایی که عادت جویدن ناخن در کودکان می‌تواند به آنها کمی حس آرامش دهد، طبیعی است که به خاطر حس اضطراب در کودکان این کار را انجام دهند.

در اکثر مواقع، ناخن جویدن در کودکان ۴ ساله می‌تواند نشانه‌ای از اضطراب یا تنش‌های محیطی باشد که کودک درک روشنی از آن ندارد. 

7. داشتن وسواس فکری یا ابتلا به بیش فعالی

بیش فعالی یا داشتن وسواس فکری هم می‌تواند یک دلیل ناخن جویدن در کودکان باشد. روانشناسان این رفتار را گاهی ناشی از وسواس فکری می‌دانند. اگر کودک‌تان نتواند روی کارهایش تمرکز کند و برای کمک به تمرکز ناخن‌هایش را بجود، این می‌تواند نشانه‌ای از بیش‌فعالی هم باشد. 

چگونه از ناخن جویدن در کودکان جلوگیری کنیم

حالا که کمی در مورد دلایل جویدن ناخن در کودکان صحبت کردیم، بیاید ببینیم که راه‌های برطرف کردن آن چیست. روش‌های درمان ناخن جویدن کودک عبارتند از:

1. عوامل استرس زا که باعث ناخن جویدن در کودکان می‌شود را پیدا کنید

در بخش دلایل ناخن خوردن بچه ها گفتیم که اضطراب و استرس می‌تواند یکی از عوامل انجام این کار باشد. مثلا در اکثر موارد، علت ناخن خوردن کودک 3 ساله صرفا واکنشی طبیعی به اضطراب جدایی از مادر یا تغییرات زندگی است. بنابراین، اگر می‌خواهید به طور دائم این عادت را در کودکتان از بین ببرید، باید این رفتار را در او ریشه یابی کنید.

بنابراین، باید ببینید که چه اتفاقی باعث شده که استرس و اضطراب در او به وجود بیاید. برای مثال، آیا مشکلی در خانواده پیش آمده یا او با دوستانش در مدرسه مشکل پیدا کرده است؟

2. نق زدن و تنبیه کردن را فراموش کنید

برای ترک عادت جویدن ناخن در کودکان نق زدن و تنبیه کردن زیاد به جایی نمی‌رسد. هرچه باشد، اگر کودک شما واقعاً نخواهد این عادت را ترک کند، شما نمی‌توانید به زور تنبیه او را مجبور کنید. در عوض، می‌توانید محدودیت‌های منطقی را برای او اعمال کنید.

برای مثال، شما می‌توانید به او بگویید که روی میز ناهار و در زمان غذا خوردن نباید ناخن خودش را بجود. اما در کل، بهتر است که ریشه این مشکل را اول پیدا و بعد برای درمان آن اقدام کنید.

3. به آنها کمک کنید تا از این عادت آگاه شوند

آگاه بودن کودک از عادن خوردن ناخن می‌تواند به آنها کمک کند که کمتر آن را انجام دهند. شاید علت ناخن خوردن کودک 3 ساله فقط به دلیل نیاز به آرامش در مواجهه با شرایط جدید مانند رفتن به مهد باشد. بنابراین، شما می‌توانید با لحن آرام یا استفاده از کلمات رمزی رفتار او را کنترل کنید.

اگر هم کودکتان مشکلی با یادآوری لمسی مثل لمس کردن بازویش برای نجویدن ناخنش دارد، می‌توانید این کار را انجام دهید. با این حال، اول ببینید که کودکتان با این کار راحت است، چون در غیر این صورت، ممکن است حس تنبیه شدن به او دست دهد.

4. روش‌های ترک جویدن ناخن در کودکان: در مورد ترک عادت‌ها صحبت کنید.

برای رفع عادت ناخن جویدن کودک شما در این مورد هم می‌توانید با آنها صحبت کنید. برای مثال، شما می‌توانید با او در مورد این حرف بزنید که نقش شما در ترک عادت ناخن خوردن کودکتان چیست.

همچنین، می‌توانید با او در میان بگذارید که شما در زمان یادآوری او برای نکردن این کار چه کاری باید انجام دهید. به خاطر داشته باشید که هرچه سن کودک بالاتر می‌رود، او دخالت کمتری را از والدین می‌پذیرد. بنابراین، در این مورد باید با او همکاری کنید.

5. چند محدودیت ساده و دور از تنش تعیین کنید

در ترک عادت جویدن ناخن در کودکان مهم است که این مسئله را خیلی بزرگ و حساس نکنید. اما اگر این عادت خیلی شما را آزار می‌دهد، سعی کنید محدودیت‌های ساده‌ای برای کودکان تعیین کنید که قادر و مایل به انجام دادن آنهاست. اما اگر با تنش سعی کنید آنها را به زور وادار به انجام این کار کنید، نتایج خوبی به دست نمی‌آورید.

6. روش‌های ترک جویدن ناخن در کودکان: جایگزینی ارائه دهید

اگر کودکتان به خاطر اینکه حوصله‌اش سر می‌رود ناخنش را می‌جود، می‌توانید در این مواقع به او اسباب بازی بدهید که خودش را با او سرگرم کند. همچنین، بسته به عادت جویدن ناخن در کودکان شما می‌توانید روش‌های جایگزین دیگری را به آنها ارائه دهید.

برای مثال، اگر کودکتان استرس داشته باشد، می‌توانید به او آموزش دهید که به جای جویدن ناخن نفس عمیق بکشد و استرس خودش را کمتر کند.

7. از اهمیت تکنیک حواس پرتی غافل نشوید

در زمان جویدن ناخن در کودکان شما می‌توانید حواس او را به فعالیت دیگری پرت کنید. برای مثال، اگر دیدید کودکتان دارد ناخنش را می‌جود، بلافاصله یک عروسک اسباب بازی به او بدهید و حواسش را به بازی با آن پرت کنید. اگر ناخن جویدن در کودکان 4 ساله ادامه‌دار شود، بهتر است که از مشاور کودک مشورت بگیرد، تا علت را بررسی کرده و شما را در رفع این عادت کمک کند. 

8. برای ترک جویدن ناخن در کودکان آنها را کمک و همراهی‌ کنید

برای درمان ناخن خوردن بچه ها مهم است که شما از او حمایت عاطفی و روحی بکنید. برای مثال، وقتی که خودش برای این کار پیش قدم می‌شود ممکن است به کمک شما نیاز داشته باشد.

این به خاطر آن است که ممکن است در مدرسه دوستانش او را مسخره کنند یا اعتماد به نفسش برای انجام این کار پایین باشد. در این زمان به او اطمینان خاطر بدهید و بگویید که صرف نظر از شکل ناخن‌هایش، همیشه او را دوست دارید و از او حمایت خواهید کرد.

9. مانیکور کردن را امتحان کنید

برای ترک عادت ناخن جویدن در بچه‌ ها بد نیست که کودک دخترتان را گاهی اوقات به سالن مانیکور ببرید. دخترها زیبایی را دوست دارند. بنابراین اگر ناخن‌هایشان را زیبا ببینند، شاید دلشان نخواهد که آنها را بجوند!

10. روش‌های ترک جویدن ناخن در کودکان: تکنیک‌های تن‌آرامی را امتحان کنید

خیلی از عادت‌های جویدن ناخن در کودکان به استرس و اضطرابشان برمی‌گردد. در نتیجه، شما می‌توانید به آنها تکنیک‌های ریلکس کردن را یاد بدهید. برای مثال، شما می‌توانید به کودکتان آموزش دهید که به جای جویدن ناخن نفس عمیق بکشد یا به آرامی مشت‌هایش را باز و بسته کند.

11. سوهان ناخن کشیدن را یادش بدهید

در صورتی که کودک شما به قدری بزرگ شده که بتواند ناخن هایش را سوهان بکشد، می‌توانید سوهان ناخن کشیدن را به او یاد بدهید. این روش خوبی است که هم جویدن ناخن در کودکان را از بین ببرد و هم اینکه ناخن‌های آنها را زیبا نگه دارد.

12. وقت بازی و فعالیتش را بررسی کنید

یکی از مؤثرترین راهکار ترک ناخن جویدن کودکان، ایجاد سرگرمی‌های جایگزین مانند بازی‌های دستی است. بازی و انجام فعالیت‌های فیزیکی به کودک شما اجازه می‌دهد تا انرژی‌های عصبی و تنش بدنش را تخلیه کند. بنابراین، برای درمان ناخن جویدن کودک حتماً سعی کنید که در برنامه روزانه‌اش ورزش، بازی و فعالیت تفریحی را بگذارید.

13. از کد استفاده کنید

استفاده از کد برای ترک ناخن جویدن در کودکان می‌تواند این کار را شبیه به یک بازی یا راز مخفیانه بین شما و او کند. به این ترتیب، استفاده از کد تبدیل به یک فعالیت هیجان انگیز برای او می‌شود. برای مثال، شما می‌توانید از یک کلمه خاص، لمس شانه او یا حتی سوت زدن استفاده کنید.

14. ایجاد سیستم پاداش

پاداش‌دهی رفتاری می‌تواند به عنوان راهکار ترک ناخن جویدن کودکان بسیار کمک‌کننده باشد. ایجاد جدول رفتاری و ارائه تقویت برای ترک عادت ناخن خوردن بچه هاباعث می‌شود که آنها انگیزه بیشتری برای انجام این کار داشته باشند. برای مثال، اگر کودکتان سنش کم است، می‌توانید به او پاداش‌های کم مثل برچسب ستاره‌ای بدهید یا ناخن‌هایش را لاک بزنید.

15. استفاده از لاک ناخن مخصوص را امتحان کنید

اگر هیچ روش دیگری برای ترک ناخن جویدن در کودکان جواب نداد، می‌توانید از لاک ناخن مخصوص استفاده کنید. اگر روی ناخن‌های کودکتان این لاک را بزنید کودکتان دفعه بعدی که می‌خواهد ناخن‌هایش را بجود طعم ناخوشایند لاک را هم می‌چشد.

برای همین هم دیگر دلش نمی‌خواهد ناخن‌هایش را بجود. البته این روش خیلی معمول نیست. برای همین، بهتر است که آن را به عنوان آخرین راهکار ترک ناخن جویدن کودکان استفاده کنید.

16. سعی کنید دوباره امتحان کنید

برای انتخاب بهترین راهکار ترک ناخن جویدن در کودکان، باید متناسب با سن، شخصیت و علتی اصلی رفتار کرد. ترک هر عادتی برای بزرگسالان سخت است، چه برسد به کودکان! برای همین، بهتر است در ترک عادت ناخن جویدن کودک با اشتباه و شکست کودکتان زود ناامید نشوید. بنابراین، اگر در این مسیر او دچار ناامیدی شد یا برایش سخت شد، از حمایت او دست نکشید و سعی کنید که دوباره مسیر را با او طی کنید.

چه زمان باید نگران ناخن جویدن کودک باشیم؟

ناخن خوردن بچه ها عادت ناپسندی است که در هر حالت باید راه‌حلی برای ترک آن پیدا کنید. اما جویدن ناخن در کودکان گاهی نگران‌کننده‌تر است و از اضطراب شدید و تنش‌های عمیق‌تری در کودک حکایت می‌کند.

در صورت مشاهدۀ هر یک از نشانه‌های زیر در مورد علت جویدن ناخن در کودکان بهتر است حتماً با پزشک کودک خود مشورت کنید. مراجعه به مشاور یا روانشناس کودک می‌تواند در شناسایی علت روانشناسی ناخن جویدن کودکان و یافتن راهکارهای مناسبی برای ترک ناخن خوردن موثر باشد: 

• بروز درد، زخم، یا خونریزی در انگشتان بر اثر خوردن ناخن 
• بروز رفتارهای ناهنجار دیگر مثل کندن پوست، کندن موها یا مژه‌ها
• روی آوردن ناگهانی به ناخن جویدن یا زیاد شدن شدت آن

عوارض و خطرات ناخن جویدن در کودکان

ناخن خوردن بچه‌ها عادت ناخوشایندی است که گاه می‌تواند عوارض و خطراتی برایشان داشته باشد، بنابراین باید علت جویدن ناخن در کودکان را با دقت بررسی کرد. موارد زیر از مشکلاتی هستند که ممکن است بر اثر ناخن جویدن کودک برای او پیش بیایند: 

• عفونت ناخن و دهان: تماس مداوم انگشتان با دهان، زمینه ورود میکروب‌ها را فراهم کرده و خطر ابتلا به عفونت‌های پوستی و دهانی را افزایش می‌دهد.
• اختلال در رشد ناخن: تداوم ناخن خوردن بچه ها می‌تواند رشد ناخن‌ها را مختل کند و باعث بدشکلی یا ناهنجاری ظاهری در ناخن‍ها شود.
• قرمزی و درد نوک انگشتان: جویدن ناخن در کودکان معمولاً باعث التهاب، درد و حتی خونریزی در ناحیه کوتیکول‌ها (پوست اطراف ناخن) می‌شود.
• پیامدهای روانی و اجتماعی: با خوردن ناخن کودک ممکن است احساس شرمندگی یا خجالت کند و تمایلی به حضور در جمع یا محیط‌های اجتماعی مانند مدرسه نداشته باشد. 
• آسیب به دندان و لثه: فشار مکرر روی دندان‌ها هنگام جویدن ناخن، می‌تواند به ترک‌ خوردگی دندان‌ها، تحلیل لثه یا سایر آسیب‌های دهانی منجر شود.

سوالات مهم در خصوص ناخن خوردن کودک

دربارۀ عادت ناخن خوردن بچه ها چند سوال مهم وجود دارد که در اینجا به آن‌ها پاسخ می‌دهیم:

علت ناخن جویدن کودکان 2 ساله چیست؟ 

معمولاً علت ناخن جویدن در کودکان ۲ ساله، به‌عنوان یک رفتار خودآرام‌ساز بروز می‌کند که می‌تواند ناشی از اضطراب، کنجکاوی، یا تقلید از بزرگ‌ترها باشد.

علت ناخن خوردن کودک 3 ساله؟ 

شایع ترین علت ناخن خوردن کودک ۳ ساله ممکن است در واکنش به بی‌حوصلگی، استرس‌های محیطی یا تغییرات روزمره مانند شروع رفتن به مهد باشد.

آیا جویدن ناخن در کودکان می‌تواند به دندان‌های آن‌ها آسیب برساند؟

بله. اگر عادت ناخن جویدن کودکان به طور مداوم انجام شود، می‌تواند به مینای دندان‌های آنها آسیب بزند.

چگونه می‌توان فهمید کودک به دلیل استرس ناخن‌هایش را می‌جود؟

به رفتار کودکتان در زمان‌های پر استرس و آرام دقت کنید. اگر در موقعیت‌های پرتنش شاهد ناخن جویدن کودک باشید، احتمال اینکه او به خاطر استرس و اضطراب این کار را انجام می‌دهد بیشتر است.

آیا استفاده از لاک ناخن برای جلوگیری از جویدن ناخن در کودکان موثر است؟

بله. مخصوصاً برای کودکان دختر استفاده از لاک ناخن می‌تواند عادت ناخن جویدن کودک را کمتر کند. این به خاطر آن است که لاک انگشت آنها را زیباتر کرده و میل آنها برای جویدن ناخنشان را کمتر می‌کند.

آیا تنبیه کردن کودک به دلیل جویدن ناخن موثر است؟

خیر. عادت ناخن خوردن بچه ها معمولا با تنبیه از بین نمی‌رود. در خیلی از اوقات اعمال تنبیهی فقط می‌توانند استرس و اضطراب کودکتان را بیشتر کنند و تاثیر زیادی هم روی ترک عادت او ندارند.

چه زمانی باید به روانشناس مراجعه کنیم؟

اگر عادت ناخن جویدن کودک شما خیلی شدید و مداوم باشد، باعث بروز آسیب‌های جسمی و تشدید آسیب‌های روانی در او می‌شود. در نتیجه، در آن زمان بهتر است که به روانشناس مراجعه کنید.



منبع: babycenter, parents, healthline

دوره طلایی سیر تا پیاز بازی