بازی های مفید برای کودکان

انواع بازی های مفید برای کودکان

چه بازی هایی برای کودکم مفید است؟

زمان بازی فرزند شما تنها زمانی برای سرگرمی و خوش گذرانی نیست. فراموش نکنید فرزندتان در زمان بازی با دنیای بیرونی خود آشنا شده و سعی می کند خودش را با دنیای بیرون شناخته شده اش مطابقت دهد. بنابراین شما به عنوان یک والد، یک مربی و یا خواهر و برادری که در کنار خواهر و برادر کوچک ترتان هستید هرگز تایم بازی بچه ها را زمانی پیش پا افتاده و دم دستی فرض نکنید که بالعکس در پی آن باشید با فراهم کردن شرایط مناسب تر زمان بازی فرزندتان را پربارتر کنید.

زمان بازی فرزند شما تنها زمانی برای سرگرمی و خوش گذرانی نیست.

سوالی که ذهن بسیاری از پدرها و مادرها را درگیر کرده این است که : چه بازی هایی برای فرزندم مفید است؟

قاعدتا مفید بودن یک بازی برای پدر و مادرها معانی گوناگونی دارد.مثلا برای یک پدر و مادر این معنا را دارد که چه بازی هایی فرزندم را باهوش تر می کند؟ برای پدر و مادر دیگر مفید بودن یعنی چه بازی هایی فرزندم را مستقل تر میک ند؟ فرزندم را اجتماعی تر میکند و…

اما منظور ما از بازی های مفید تمامی بازی هایی است که به فرزند شما برای تکامل هرچه بیشتر او آن هم در ابعاد مختلف کمک می کند.

شاید زمانی تنها رشد و نمو هوش ریاضی افراد حائز اهمیت بود اما در دنیای امروزه فرزندان شما باید بتوانند علاوه بر استفاده از هوش و منطق قوی خود با دیگرآن تعامل داشته باشند، باید بتوانند به مهارت حل مسئله دست یابند و یا اینکه احساسات و عواطف خود را به درستی بروز داده و یا آنها را کنترل کنند،یعنی؛ به یک رشد همه جانبه در ابعاد حسی-حرکتی ، نمادین -تخیلی -تقلیدی و پیروی از قاعده و قانون نیازمندند.

منظور ما از بازی های مفید تمامی بازی هایی است که به فرزند شما برای تکامل هرچه بیشتر او آن هم در ابعاد مختلف کمک میکند.

ما در اینجا به بازی های مربوط به همه ی این بخش ها و در کل تمامی بازی های مفید برای فرزندتان خواهیم پرداخت.

بازی های مفید برای کودکان

۱.بازی های حسی حرکتی

این دست از بازی ها از زمان تولد فرزند شما شروع شده و حتی در دوره های نوجوانی، جوانی و حتی بزرگسالی نیز قابل استفاده است.بارها شده که با دیدن یک نوزاد چند ماهه شروع به بشکن زدن کرده اید و می بینید او با هر بار بشکن شما سر خود را تکان می دهد و وقتی بشکن ها را قطع می کنید حرکت سر کودک نیز قطع می شود. این دقیقا ابتدایی ترین بازی از نوع بازی حسی – حرکتی است.

در تعریف بازی حسی حرکتی می توانیم بگوییم هر نوع بازی که حواس کودک را به کار گیرد و برای کسب لذت باعث حرکت او شود.بر اساس دیدگاه پیاژه فعالیت های حسی حرکتی زمانی به عنوان یک بازی محسوب می شوند که کودک بدون هدف یادگیری و یا سازگاری آن را انجام دهد. اما فراموش نکنید انجام بازی حتی بدون هدف یادگیری و سازگاری هم یادگیری وهم سازگاری هر چه بیشتر کودک را به همراه دارد.

فراموش نکنید انجام بازی حتی بدون هدف یادگیری و سازگاری هم یادگیری وهم سازگاری هر چه بیشتر کودک را به همراه دارد.

توصیه ی من به بسیاری از پدر ها و مادرهایی که نوزادان چند ماهه دارند این است که برای درگیر کردن هرچه بیشتر عصب های مغزی فرزندتان که افزایش هوش او خصوصا هوش فضایی و هوش ریاضی را به همراه دارد تا می توانید از بازی های حسی حرکتی استفاده کنید. اما بازی های حسی حرکتی برای کودکان زیر یک سال چه بازی هایی است؟

تنها کافی است نیم ساعت قبل از خواب و با کم کردن چراغ ها یک چراغ قوه در دست بگیرید و بالای سر فرزندتان نورش را حرکت دهید. دنبال کردن نور در تاریکی برای فرزند شما جذاب و در عین حال برای رشد و تقویت مردمک چشم او و ایجاد سیناپس های بیشتر مغزی اش بسیار مفید است.

تجربه

یکی از کاربران خوش ذوق ما در مورد انجام این بازی میگوید: کم کم جلوی نور چراغ قوه ی موبایلم با دستم اشکالی مثل سایه ی پرنده یا خرگوش در آوردم و داستانی را همزمان برای کودکم تعریف کردم. این کار حتی برای من و پدرش نیز به یک سرگرمی تبدیل شده. ضمن اینکه دخترم هر شب با اینکار و دنبال کردن سایه ها روی دیوار اتاقش و شنیدن داستان آنها به صورت همزمان راحت تر می خوابد و ما از این اتفاق خیلی خوشحالیم.

شما بگویید برای این بازی به عنوان یک پدر یا مادر خوش ذوق چه ایده های دیگری دارید؟

یک نمونه ی دیگر برای بازی های حسی حرکتی نوزادان با انگشت لمس کردن بدن آنها به صورت ضربه ایست. مثلا انگشت اشاره ی خود را به صورت ضربه ای آرام به روی بینی آنها بزنید و هربار با دهان خود صدایی مثل بینگ بینگ تولید کنید. با انجام اینکارها قطعا خنده و یا سایر واکنش های هیجانی نوزاد خود را دریافت خواهید کرد و این یعنی کار خود را به درستی انجام داده اید.

انواع بازی های حسی حرکتی

نوع دیگری از بازی های حس حرکتی بازی هایی مثل بپر بپر، دزد و پلیس ، فوتبال و … است. حتی اینکه مقابل فرزند خود بایستید و بگویید هر کاری که می کنم را تکرار کن؛ خودش یک نوع بازی حسی حرکتی است به این صورت که : دست چپ بالا ، حالا دست راست بالا ، دست راست پایین و پای چپ بالا و به این صورت ادامه دهید.

در ادامه می توانید بگویید یک که میگم دستا بالا، دو که میگم کله پایین، سه که میگم قهقهه بزن و به همین صورت ادامه دهید. فراموش نکنید اگر بازی های حسی و حرکتی با آهنگ و یا یک محرک شنیداری همراه باشد لذت و میل انجام این بازی ها نیز افزایش میابد.

فراموش نکنید بهتر آن است که بازی های حسی حرکتی در فضای باز که شامل عناصر غیر تکراری است صورت بگیرد زیرا محرک های شناخت نشده و قابل لمس در فضای خارج از محیط خانه بیشتر است و همین موضوع باعث عمیق تر شدن شناخت های حسی کودک شما می شود.

۲. بازی های نمادین، تخیلی یا تقلیدی

این نوع بازی ها نیز هم برای کودکان در قالب خاله بازی،جان دهی به عروسک ها و اشیا و یا گفتن داستان های خیالی وجود دارد و هم برای بزرگسالان در قالب نمایش و ادابازی و اجرای پانتومیم.

اما سن رایج این دست از بازی ها برای کودکان سن هجده ماهگی تا هشت سالگی است و در این سنین این دست از بازی ها رایج ترند. بارها دیده اید دختر بچه ای یکی از عروسک هایش را مدام به همراه دارد او را نوازش می کند،با او حرف میزند و یا با او قهر می کند.

سن رایج بازی های نمادین ، تخیلی یا تقلیدی برای کودکان سن هجده ماهگی تا هشت سالگی است.

از نظر کودکان در این سن یک بچه ی کوچک با یک عروسک فرقی ندارند و کاری که کودک انجام می دهد شبیه سازی و همانند سازی نقش هاست. یکی از کاربران گفته است: پسرم مدام با قوطی کبریت به جای ماشین بازی می کند. آنها را پارک می کند و وقتی به او میگویم چرا با ماشین هایت بازی نمی کنی؟ میگوید چه فرقی می کند اینها هم ماشین هایم هستند.

این اتفاق دقیقا به دلیل همانند سازی ماشین و قوطی کبریت در ذهن فرزند این کابر عزیز است و نه تنها اینکه مشکلی ایجاد نمی کند بلکه برای قوی شدن قدرت تخیل کودک بسیار حائز اهمیت است.

انجام بازی عمو زنجیر باف نیز جزو بازی های تقلیدی است به گونه ای که همه ی بچه های درون بازی یک حیوان را انتخاب کرده و همه با هم برای عمو زنجیر باف صدای آن حیوان را تقلید میک نند.

در این زمان بسیاری از کودکان نه تنها از شنیدن داستان های تخیلی و دیدن کارتون های خیالی استقبال می کنند بلکه گاهی خود دست به خلق یک داستان خیالی در مورد خود و یا دیگران می زنند. مثلا : مامان دیشب یه فرشته ی مهربون اومد بالای تختم و می گفت پاشووو پاشو با هم بازی کنیم. منم برای همین نمی خوابیدم و بازی می کردم. بیشتر پدر ها و مادرها در این زمان به فرزند خود برچسب دروغگویی می زنند در حالی که این کار بخشی از بازی های تخیلی فرزند شماست.

بازی های نقش آفرینی یا بازی های تقلیدی

دیگر بازی های جزو این دسته نقش آفرینی و یا بازی های تقلیدی است که سعی کنید این دست از بازی ها را حتما با فرزند خود انجام دهید.ب ازی هایی مثل: خاله بازی، دکتر بازی، آتش نشان و یا پلیس شدن فرزندتان و غیره. این دست از بازی ها چند مزیت دارند.

اول آنکه در طی این بازی های می توانید نقش های اجتماعی و هنجارهای بسیاری را به فرزندان خود بیاموزید. مثلا بیا پلیس شو و من هر تخلفی کردم به من تذکر بده. و در جریان بازی به فرزند خود بیاموزید پلیس کیست؟ دقیقا چه نقشی دارد؟ آیا پلیس ها خوب اند و یا بد.

مزیت دیگر این است که زمانی که فرزند شما می خواهد در یک نقش فرو رود باید به تمام جزئیات آن نقش توجه کرده و همین امر باعث بالا رفتن تمرکز حواس فرزندتان خواهد شد.

بازی های تعویض نقش

یک دسته ی دیگر از این نوع بازی ها تعویض نقش است. گاهی کودکتان را مادر کنید و خود کودک شوید و تمامی رفتارهای مناسبی که یک کودک بایستی انجام دهد را در روند بازی و به صورت کاملا غیر مستقیم به او بیاموزید.

بسیاری از رفتارهای اجتماعی مثل احترام به بزرگتر، خوردن غذا تا آخر و دوست بودن با سایر بچه ها را می توانید از طریق این نوع بازی به فرزند خود بیاموزید. امروزه روان شناسان معتقدند هر چه آموزش به سمت آموزش غیر مستقیم حرکت کند تاثیر آن به مراتب بیشتر خواهد بود پس از این بازی ها به عنوان روشی غیر مستقیم برای یاد دادن اصول اخلاقی به فرزند خود استفاده کنید.

امروزه روان شناسان معتقدند هر چه آموزش به سمت آموزش غیر مستقیم حرکت کند تاثیر آن به مراتب بیشتر خواهد بود پس از این بازی ها به عنوان روشی غیر مستقیم برای یاد دادن اصول اخلاقی به فرزند خود استفاده کنید.

شما در این حوزه چه بازی هایی با فرزند خود انجام می دهید؟ مثال های خودتون را با ما به اشتراک بگذارید…

فراموش نکنید وقتی فرزندتان در یک نقش فرو رفته کاملا آن را از خود می داند. مثلا وقتی معلم شما شده اصلا دوست ندارد لپ او را بکشید و اینکار بیش از اندازه لذت بازی را از کودکتان می گیرد پس وقتی وارد بازی های نمادین و تقلیدی شدید شما هم به خوبی در نقش خود فرو بروید و فراموش نکنید این دست از بازی ها برای تربیت اخلاقی کودکتان چاره ای فوق العاده است.

فایده ی دیگر این بازی ها برطرف کردن ترس های کودکتان است.مثلا اگر دختر کوچولوی شما از دیو می ترسد و یا پسر کوچولوتون از خوردن فلفل هراس دارد می توانید با ایفای نقش یک دیو مهربان برای دخترتان و یا فرو رفتن در نقش یک بچه فلفل برای پسرتان ترس های آن ها را کاهش و یا به کل برطرف کنید.

در کل این دسته از بازی ها در افزایش هوش هیجانی فرزند شما، آمادگی او برای ایفای نقش در آینده، شناخت نقش های اجتماعی و تقویت قوه ی تخیل و قدرت گفتاری کودک شما بسیار حائز اهمیت است.

در کل این دسته از بازی ها در افزایش هوش هیجانی فرزند شما، آمادگی او برای ایفای نقش در آینده، شناخت نقش های اجتماعی و تقویت قوه ی تخیل و قدرت گفتاری کودک شما بسیار حائز اهمیت است.

۳. بازی های قاعده دار

این نوع بازی ها بیشتر در بین کودکان پنج تا دوازده ساله رایج است. در این سن کودک شما باید قانون گذاری و عمل به قوانین را نیز بیاموزد. او باید بتواند با بایدها و نبایدها کنار بیاید ،به تشکیل تیم برای خود بپردازد، از حق خود دفاع کند و مخصوصا در سنین بالاتر با مفهوم پاداش و مجازات آشنا شود. بازی های قاعده دار نظمی دارد که از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شود.

پس در عمل به نظم نیز در فرایند بازی می پردازد. بازی های قاعده دار معمولا حس رقابت، همکاری و وفاداری نسبت به تیم یا گروه را در فرزند شما تقویت می کند و برای کودکان مفید است.

در این بازی ها که یک طرفش برد و طرف دیگرش باخت است فرزند شما پذیرش شکست را نیز می آموزد که تمامی این عناصر برای یک انسان کامل بودن در اینده اش بی شک کمک کننده خواهد بود. بازی های فکری و یا بازی های تیمی که قاعده ی خاصی را دارند مثل سنگ کاغذ قیچی جزو این دست از بازی ها هستند.

ما در این پست سعی کردیم بتوانیم به سه گروه اصلی بازی های مفید که فرزندانتان با انجام دادن آنها برای نقش های اجتماعی آینده ی خود آماده تر می شوند و یا به رشد همه جانبه ی کودک شما کمک می کند بپردازیم.